Devlet Tiyatroları ekimin ilk haftasından başlayarak yeni tiyatro dönemini açtı. 24 ilden 20’sinde etkinlik var. (Nevşehir, Edirne, Kayseri ve Ordu’daki sahneler ise turneleri bekliyor.) 

2022-23 tiyatro döneminde “açılış” (prömiyer) yapan/yapacak oyunların hepsini sığdıracak yerim olmadığı için yalnızca çeşitli illerdeki yeni DT yapımlarından seçtiklerimi paylaşabileceğim. Seyirciyle ilk kez buluşacak olan bu yapımlardan biri (Erzurum DT) çocuk oyunu, altısıysa (İzmir, Ankara, Bursa, İstanbul, Adana, Antalya DT) yetişkinlere sesleniyor. 

Erzurum DT yapımı “Canlanan Masallar” Umut Uğur’un çocuklar için yazdığı, Fatih Topçuoğlu’nun sahnelediği bir çalışma. Bilgisayar oyunlarına koşullanan çocukları klasikleşmiş masallardaki karakterlerle buluşturmayı amaçlıyor. Oyun, Keloğlan’dan Sindirella’ya, Kurbağa Prens’ten kötü kız kardeşe, Pinokyo’dan Kırmızı Başlıklı Kız’ın ninesine uzanarak bilinen masal kişilerini, içinde yer aldıkları özgün masallarda değil de farklı metinler içindeki yaşantılarda devindiriyor.

İZMİR DT’DE NEIL SIMON, ANKARA DT’DE HAROLD PINTER

New York kenti yazarı Neil Simon’ın “İkinci Cadde’nin Mahkûmu” oyunu, orta yaşlı bir çiftin trajikomik dramını anlatıyor. İzmir DT’nin bu yeni yapımı Cemil Büyüknutku’nun sahne düzeniyle sunuluyor.

Öykü, Batı uygarlığının sürekli gerginlik yaratan hızlı ve karmaşık çalışma ortamında yaşayan Mel’in işten atılması çevresinde oluşuyor. Korkunç bir değersizlik batağına saplanan oyun kahramanına eşi Edna’nın önerisi New York’u terk etmeleridir. Mel, yaşamını koşullandırmış olan bu megakentten ayrılabilecek midir? 

Çağdaş tiyatronun en büyüklerinden, Nobel ödüllü yazar Harold Pinter’ın ilk uzun oyunu olan “Yaş Günü Partisi” yeni-gerçekçi ve absürt tiyatro anlayışlarının buluşturulduğu bir metindir. Ankara DT’de sunulan oyun İskender Altın’ın rejisiyle sahneye getiriliyor. 

Kent dışındaki bir pansiyonda uzun süredir yaşamakta olan ve ev sahibi Meg tarafından sevecenlikle kollanan Stanley’in korunaklı yaşamı iki yabancının gelmesiyle altüst olacak, geçmişini bilmediğimiz oyun kahramanı, sorgulayıcı ve işkenceci olarak onu güvenli sığınağından çıkaran -kim olduğunu tam anlamadığımız- ikiliyle karşı karşıya kalacaktır.

BURSA DT’DE MOLIÉRE UYARLAMASI, İSTANBUL DT’DE DON KİŞOT’TAN ESİNLENME

Ahmet Vefik Paşa’nın, Moliére’in “Hastalık Hastası” oyunundan ustaca uyarladığı “Meraki”nin Bursa DT yapımı Mert Hürol’un sahne düzeniyle sunuluyor.

Rıhleti Efendi, tipik bir hastalık hastasıdır. Hastalık ve ölüm korkusu onu doktor bağımlısı yapmıştır. Bu nedenle hem kendisi mutsuz olmakta hem de çevresindekilerin yaşamını cehenneme çevirmektedir. Hastalık hastası olma durumunu bir insanlık kusuru olarak irdeleyen oyun, vurucu bir komedi klasiğidir.

Yapıtlarında Batı ile İslam dünyası arasındaki ilişkileri irdeleyen Pakistan kökenli Britanyalı yazar Tarık Ali’nin “Don Kişot’un Yeni Maceraları” adlı oyunu, Cervantes’in ünlü roman karakteri Don Kişot ile uşağı Sanço Panço’nun serüvenini çağdaş dünyamızda sürdürüyor. 

M. Nurullah Tuncer’in İstanbul DT’de sahnelediği oyunda Cervantes’in kahramanları Ortadoğu’ya doğru yola çıkıyorlar. “Güldürme” yoluyla “uyarma” işlevine yönelen yapıt, küresel sağ yükseliş, medyanın gücü, kapitalizm ve yoksulluk gibi dünyanın gündeminde olan konulara yönelik dokunmalarla bezenmiş.

ANTALYA DT’DE ‘SHAKESPEARE’İN BÜTÜN OYUNLARI’, ADANA DT’DE ‘MACBETH’

Adam Long-Daniel Singer-Jess Winfield adlı yazarların kaleme aldığı “Shakespeare’in Bütün Oyunları”, üç arkadaşın, Shakespeare’in yapıtlarını aynı oyun içinde buluşturup oynamalarının öyküsüdür. “Shakespeare’e Saygı Duruşu” olarak nitelendirilebilecek oyunu Antalya DT Gökçe Yurtsal’ın rejisiyle sunuyor.

Shakespeare’in ünlü trajedisi “Macbeth”, 35 kişilik büyük bir kadroyla Adana DT yapımı olarak Sabahattin Eyüboğlu’nun çevirisi ve Murat Çidamlı’nın sahne düzeniyle seyirci karşısına çıkıyor.

Bireysel tutkularına ulaşma ve tahtını koruma adına ülkesini cehenneme çeviren Macbeth’in yükselişinin ve -engellenemez- düşüşünün canlandırıldığı oyunun, dönemin “açılış” yapan yeni çalışmalarının en zorlusu olduğu rahatlıkla söylenebilir.

Devlet Tiyatroları sanatçılarına sağlıklı ve başarılı bir tiyatro dönemi dilerim.