‘Kuvayi Milliye’ ve ‘İradei Milliye’
Meriç Velidedeoğlu
Son Köşe Yazıları

‘Kuvayi Milliye’ ve ‘İradei Milliye’

22.04.2016 06:00
Güncellenme:
Takip Et:

“Osmanlı Devleti”, “Birinci Paylaşım Savaşı”nda yenilince, başkent İstanbul “16 Mart 1920”de işgal edilir “padişah iradesi”yle “1877”de açılıp ardından yine aynı iradeyle, birkaç kez kapatılıp açılan Osmanlı’nın “Mebusan Meclisi” de kuşkusuz kapatılacaktır.
“Kongreler”i yapıp Ankara’ya gelen “Atatürk”; “padişah”ın, “tek kişinin iradesi”ne bağlı meclisi yerine, “Ulusal Güçleri” ve “Ulusal İrade”yi egemen kılacak bir “Meclis” kurulması için harekete geçer; “23 Nisan 1920” günü açılmasına karar verilir; ayrıca, “Osmanlı ülkesinin her yerinde hükümet konağına gidilerek, Meclis’in açılışından dolayı ‘resmi kutlamalar’ yapılması” istenir (19.4.1920)
Oysa -dış destekle- başlatılan gerici ayaklanmalar, ardı ardına yapılan üç “Anzavur İsyanı” yetmezmiş gibi, “Bolu-Düzce Ayaklanması” neredeyse Ankara’ya ulaşacak gibidir. Ne ki kutlama ve kutlamalar yapılacaktır.
“23 Nisan” günü törenle “Büyük Millet Meclisi” (BMM) açılır; Atatürk, “Meclis Başkanı” seçilir; ardından bakanları “tek tek” Meclis’çe seçilen “BMM Hükümeti” kurulur; hazırlanan hükümet programı da Meclis’e sunulur; en çok tartışılan “Maarif İşleri (Eğitim) Vekâleti”nin programında “medreseler”e neden yer verilmediğidir: Kimi hoca milletvekillerince uzun uzun tartışılır; ayrıca, halkın dilindeki sözcükleri toplayarak “Büyük Türk Sözlüğü” oluşturulacağı da belirtir; böylece “Türkçe”nin bir “Çorba DİL” olmaktan kurtarma çabaları da yer alır ki, bunlar “1923 Atatürk Devrimi”nin atılan öncü tohumlarındandır.
Tartışmaların sonunda bu ilk hükümetin programı onaylanır; dolaysiyle “halk”a dayanan bir “Meclis”, bu Meclis’in oluşturduğu ve “Başkanı Atatürk” olan bir “Bakanlar Kurulu” yani bir “Hükümet” ve buna sahip yepyeni bir “Devlet”.
Anımsanacağı gibi “devlet başkanı”, “Cumhuriyet” ilan edildikten sonra “Cumhurbaşkanı” olarak belirecektir. Kurulan bu “Büyük Millet Meclisi Hükümeti”nin dış dünya ile ilgili ilk ilişkisi de, “Sovyet Rusya”ya bir “kurul” gönderilmesiyle başlayacaktır. (11.5.1920)
Bu Meclis’in kurulduğu ilk günden başlayarak, “Meclis Yazı İşleri”nde görev yapan, o tarihte de “Ankara Sultanisi (Lise)” öğrencisi olan “Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu”nun verdiği adla bu “İlk Meclis”de de durum öyle güllük gülistanlık değildir; Atatürk’e ve kurulan hükümete karşı olanlar, savaş sırasında, olumsuz oylarıyla zaman kaybettirip tehlikeli olmaya başlayınca, olumlu sonuçlar almaya yönelik, “Birinci Grup” adıyla anılan “Müdafaai Hukuk Grubu” ile bunların karşısında yer alan “İkinci Grup” oluştu ve oluşturuldu.
Meclis’te milletvekillerinin hangi gruptan oldukları giydikleri kalpaklardan belli olurdu; kalpağın iki ucunu, Atatürk’ün giydiği gibi, iki yana getirenler “Birinci Grup”tan, iki ucu öne arkaya getirerek giyenlerin de “İkinci Grup”tan oldukları anlaşılırdı.
Bu “İkinci Grub”un Başkanı olarak kabul edilen de, “Erzurum Milletvekili” Hüseyin Avni idi (Ulaş). Bir “savaş meclisi” de olan bu “İlk Meclis”te, saniyelerin bile önemli olduğunu umursamayan bir tutum içinde olduğu, ayrıca Atatürk’e karşı duruşu -her ne denli günümüz “Cumhurbaşkanı R.T. Erdoğan”ın “ayyaş” diyebilen ölçüsünde olmasa da - Atatürk’ün, “Başkomutanlığına direnişi”, bu konuyla ilgili olarak, milletvekillerine “Uyuşuklar!” diye bağırdığı Meclis’in “Zabıt Cerideleri”nde (Tutanak Dergileri) yer aldığı gibi; Atatürk, “Söylev”de de (Nutuk) dile getirir.
Bilmem anımsanır mı, iş dünyasının ünlülerinden “Cem Boyner”in siyasete atılıp, kurduğu “Yeni Demokrasi Partisi”nin, “Manevi Başkanı” olarak “Hüseyin Avni Ulaş”ı seçtiği?
Bunu anımsayınca da insan, dün olduğu gibi, bugün de Atatürk’e karşı oluşun -temel direklerinden birinde “dinsel özgürlük” yaftası asılı olanbir siyasal parti kurup, bunun üzerinden sağlamanın geçerliliğini sürdürdüğünü düşünüyor; hele bu yoldaki ilk parti olup “Dinsel düşünce ve inançlara saygılıyız” diyen “Terakkiperver Cumhuriyet Partisi”ni, ardından gelen, “Bayar” ile, milletvekillerine, “Siz isterseniz ‘Hilafet’i bile getirebilirsiniz!” diyebilen “Menderes”in “Demokrat Partisi”ni anımsayınca...
Günümüzün “AKP”sinden söz etmeye gerek var mı?
Yarın “23 Nisan”ı kutlamak için alanlardayız, sokaklardayız!..  

Yazarın Son Yazıları

Erasmus

Erasmus

Devamını Oku
19.03.2021
‘12 Mart 1921’

“Değerli dostlar bugün, ‘12 Mart günü’, Ulusal Kurtuluş Savaşı sürecinin önemli tarihlerinden birini oluşturur.

Devamını Oku
12.03.2021
‘Manifesto!’

‘Manifesto!’

Devamını Oku
05.03.2021
‘Elli Yıl’

‘Elli Yıl’

Devamını Oku
26.02.2021
Haddini Bil!

Haddini Bil!

Devamını Oku
19.02.2021
Bölme mi? Parçalama mı?..

Bölme mi? Parçalama mı?..

Devamını Oku
12.02.2021
‘Kıht-ı rical!’

‘Kıht-ı rical!’

Devamını Oku
05.02.2021
‘Aşı’ ve ‘mumlar’

‘Aşı’ ve ‘mumlar’

Devamını Oku
29.01.2021
Siyasal terör!

Siyasal terör!

Devamını Oku
22.01.2021
‘Geleceksizlik!’

‘Geleceksizlik!’

Devamını Oku
15.01.2021
Yeni bir kavram dolayısıyla...

Yeni bir kavram dolayısıyla...

Devamını Oku
08.01.2021
İlk gün

İlk gün

Devamını Oku
01.01.2021
İsmet İNÖNÜ

İsmet İNÖNÜ

Devamını Oku
25.12.2020
‘Şikâyetname’

‘Şikâyetname’

Devamını Oku
18.12.2020
‘Şeriat bizim hukukumuzdur!’

‘Şeriat bizim hukukumuzdur!’

Devamını Oku
11.12.2020
‘Rüzgâr eken fırtına biçer!’

‘Rüzgâr eken fırtına biçer!’

Devamını Oku
04.12.2020
‘Hukuk Devleti’ mi? ‘Kişi Devleti’ mi?

‘Hukuk Devleti’ mi? ‘Kişi Devleti’ mi?

Devamını Oku
20.11.2020
Depremle birlikte yaşamak

Depremle birlikte yaşamak

Devamını Oku
06.11.2020
‘Kıht-ı Rical’

‘Kıht-ı Rical’

Devamını Oku
23.10.2020
‘Quo vadis?’

‘Quo vadis?’

Devamını Oku
16.10.2020
Dünya Kız Çocukları Günü

Dünya Kız Çocukları Günü

Devamını Oku
09.10.2020
‘26 Eylül’ dolaysiyle!

‘26 Eylül’ dolaysiyle!

Devamını Oku
02.10.2020
Yarın ‘26 Eylül Dil Bayramı’!

Yarın ‘26 Eylül Dil Bayramı’!

Devamını Oku
25.09.2020
‘Torpil’

‘Torpil’

Devamını Oku
18.09.2020
İlahiyatçı ne diyor?

İlahiyatçı ne diyor?

Devamını Oku
11.09.2020
Yine mi?

Yine mi?

Devamını Oku
04.09.2020
‘Ağustos’ ayı

‘Ağustos’ ayı

Devamını Oku
28.08.2020
‘Bir fikir gazetesinde otuz yıl’

‘Bir fikir gazetesinde otuz yıl’

Devamını Oku
21.08.2020
‘Mecelle’

‘Mecelle’

Devamını Oku
14.08.2020
Lozan’dan Lozan’a!

Lozan’dan Lozan’a!

Devamını Oku
07.08.2020
‘24 Temmuz Lozan Günü’

‘24 Temmuz Lozan Günü’

Devamını Oku
24.07.2020
86 yıllık...

86 yıllık...

Devamını Oku
17.07.2020
Düğme

Düğme

Devamını Oku
10.07.2020
Bir zamanlar...

Bir zamanlar...

Devamını Oku
26.06.2020
‘Kavrulmak’ ve ‘savrulmak’

‘Kavrulmak’ ve ‘savrulmak’

Devamını Oku
19.06.2020
Ekonomiye sıra nasıl gelsin ki?

Ekonomiye sıra nasıl gelsin ki?

Devamını Oku
12.06.2020
‘65 yaş üstü’

‘65 yaş üstü’

Devamını Oku
05.06.2020
‘Ben ben ben demokrasisi!’

‘Ben ben ben demokrasisi!

Devamını Oku
29.05.2020
İkileşti mi?

İkileşti mi?

Devamını Oku
22.05.2020
“Çekildik...

“Çekildik...

Devamını Oku
15.05.2020