Geçen hafta, Kurban Bayramı tatilini, Yunanistan’ın Başkenti Atina’ya 40 km mesafedeki Lagonisi’de bir dizi toplantıyı izlemek için değerlendirdim. Sosyalist Enternasyonal Başkanı ve Yunanistan’ın eski başbakanı Yorgo Papandreou’nun davetlisi olarak katıldığım 24. Simi Sempozyumu daha çok sol, sosyal demokrat ve liberal fikirlerin tartışıldığı bir platform.

“Kriz: Barış ve Demokrasi Tehlikede” temasıyla jeopolitik konulara odaklanılan sempozyuma çeşitli ülkelerden katılan 130’u aşkın aydın, sanatçı, siyasetçi ve uzmanla geniş bir ufuk turu yaptık. 

Sempozyumun açılış konuşmasını sanatçı-yazar Zülfü Livaneli yaptı. Her yıl verilen Papandreau-Cem Barış Ödülü’nün bu yılki sahibi ise Yunan sanatçı Maria Farantouri oldu. 

SAVAŞ VE GLOBAL KRİZLER

Beş gün süren sempozyumda Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı haksız savaşın tetiklediği global krizler tartışıldı. Gıda, enerji, göçmenler, sağlık, kimlik, yönetim ve demokrasi krizi ile Suriye’den Balkanlar’a kadar bölgesel krizler...

Örneğin Almanya Kültür Bakanı Cloudia Roth ve Tarım Bakanı Cem Özdemir enerji ve gıda güvenliği meselelerine odaklandı. Özdemir, “Demokraside işler zaman alıyor ama çalışıyor. Bir daha Putin’e fırsat vermeyeceğiz. Çeçenistan’da, Kırım’da, Gürcistan’da, Doğu Ukrayna’da davrandığımız gibi davranmayacağız” diyerek Batı’nın Putin’e karşı pozisyonunu özetledi.

BALKANLAR

Kosova Başbakanı Albin Kurti, Avrupa Birliği’nin Balkanlar’da verdiği sözleri tutmamasından kaynaklanan krizleri dile getirdi. Kurti, “Biz ülkemizde demokrasiyi yolsuzluklardan, mafyadan ve her türlü popülizmden arındırdık. Çünkü biz demokrasiye sonuna kadar inanıyoruz. Avrupa bizim kıtamız, AB ise kaderimizdir. AB bize güvenmiyorsa bunun nedeni artık biz değiliz, AB’nin kendisidir” dedi. 

AB’nin Balkanlar Özel Temsilcisi Miroslav Lajcak’ın birliğe katılımın zaman alan bir süreç olduğunu, sabır gösterilmesi gerektiğini söylemesi ise salonda gülüşmelere neden oldu. Çoğu yorumcu Balkanlar’ın Türkiye’nin kaderini paylaştığını söyledi.

Bulgaristan Başbakan Danışmanı Vessela Tchnerneva ile Kuzey Makedonya Savunma Bakanı Radmila Sekerinska arasında ise Makedonya’nın kimliği konusunda tartışma yaşandı. Bilindiği gibi Yunanistan’dan sonra şimdi de Bulgaristan, Makedonların etnik kimliğini reddediyor ve mevcut statüsünde ısrar ederse Kuzey Makedonya’nın AB’ye girişini veto edeceğini söylüyor.

AMERİKA

Sempozyumun en ürkütücü sunumunu Pensilvanya Üniversitesi’nden Prof. Anthea Butler yaptı. ABD’deki aşırı sağcı grupları anlatan kitaplarıyla tanınan Prof. Butler; Proud Boys, Oath Keepers ve QAnon Believers gibi beyazların üstünlüğünü savunan aşırı sağcı grupların silahlanıp hızla militanlaştığını örneklerle anlattı. Bu grupların Hıristiyanlığı kullanarak ırk eşitliği ve eşit medeni haklara karşı çıkan eylemler organize etmekte olduklarını aktardı.

Zengin beyazların yönettiği bu grupların, başkanlığın Trump’ın elinden hileyle alındığı yalanını Cumhuriyetçilerin yüzde 76’sına inandırdığını ortaya koyan Butler’ın sunumundan, ABD’de demokrasinin aşırı kırılganlaştığını, kutuplaşmanın derinleştiğini ve iç çatışma riskinin tehlikeli biçimde yükseldiğini anladık.

TÜRKİYE

Ülkemizdeki demokrasi krizine ayrılmış olan “Türkiye Yol Ayrımında” başlıklı panele benimle birlikte Marmara Üniversitesi’nden Prof. Hurşit Güneş ve Kadir Has Üniversitesi’nden Soli Özel katıldı. Güneş ve Özel, Türkiye’deki mevcut durumu ekonomi ve dış ilişkiler bağlamında özetlediler.

Ben ise yaklaşan seçimlerle ilgili en son verileri paylaştım ve özetle Türkiye’de otoriter popülist dönemin sonuna gelindiğini ama, bunun için 6’lı Masa’nın daha sıkı çalışması ve hata yapmaması gerektiğini aktardım. Panelimiz katılımcıların çok ilgi gösterdiği ve yüksek umutla ayrıldıkları bir oturum oldu. Katılımcılar, popülist siyasetçilerin dejenere ettiği demokrasilerde yeni normalin kurulmasının zaman alacağı ve başta Türkiye olmak üzere umudun yükseldiği fikrinde buluştu.