Örsan K. Öymen

100 yıl geride olmak

30 Ekim 2023 Pazartesi

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılında, cumhuriyetin ne anlama geldiğini bilen kaç kişi vardır acaba?

İnsanlar “cumhuriyet” sözcüğünü duyduklarında veya telaffuz ettiklerinde, zihinlerinde canlanan şey nedir?

Örneğin, kendileri için bir yaşam alanı mı, bir mekân mı, etrafı sınırlarla çevrili bir toprak parçası mı geliyor akıllarına? Bununla birlikte bir de bayrak mı geliyor akıllarına?

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk hakkında insanlar neleri biliyorlar? Mavi gözlü bir insan, savaşta vatanı kurtaran kahraman bir asker, baloda dans eden birisi mi geliyor akıllarına? 

Aydınlanmanın ne anlama geldiğini ve Atatürk’ün Aydınlanma devrimlerinin neler olduğunu; Cumhuriyetin kurucu ilkelerinin neler olduğunu ve bu ilkelerin ne anlama geldiğini kaç kişi biliyor?

Bırakın vatandaşları, vatandaşları eğitmekle görevli öğretmenlerin kaçı bunları biliyor? Halka örnek olmakla yükümlü siyasetçilerin kaçı bunları biliyor? Ülkeyi yönetmekle sorumlu kaç kişi bunları biliyor?

***

Cumhuriyetin, halkın egemenliğine dayalı bir yönetim biçimi olduğunu; cumhuriyet ile demokrasinin aynı şey olduğunu; halkın egemen olabilmesi için, monarşinin, teokrasinin, oligarşinin, ümmetçiliğin, kapitalizmin ve emperyalizmin yıkılması gerektiğini kaç kişi biliyor?

Bunların, cumhuriyetçilik, halkçılık, devletçilik, laiklik, ulusçuluk ve devrimcilik ilkeleriyle, Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyet Halk Partisi’nin “altı oku” ile yıkılabileceğini, kaç siyasetçi, akademisyen, eğitimci, yazar, gazeteci, medya üyesi biliyor?

Atatürk, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni neden kurdu? Saltanatı ve halifeliği neden kaldırdı? Cumhuriyeti neden kurdu? Öğretim Birliği Yasası’nı ve Medeni Kanun’u neden çıkardı? Kadınlara neden seçme ve seçilme hakkını tanıdı? Din konusunu neden vatandaşın özgür iradesine bıraktı? Bilim, sanat, felsefe, eğitim alanında neden devrimler yaptı? Laiklik ilkesini neden bir anayasa maddesi haline getirdi? 

Bunların yanıtlarını ve uygarlık tarihi bağlamında bu devrimlerin önemini kaç kişi biliyor?

Atatürk’ün Aydınlanma devrimlerinin, John Locke, Jean-Jacques Rousseau, Denis Diderot, Paul D’Holbach, François Arouet, Charles-Louis Montesquieu, David Hume, Immanuel Kant, Auguste Comte gibi filozofların kuramlarıyla bağlantısını kaç kişi biliyor?

Atatürk’ün Aydınlanma devrimlerinin, 1776 Amerikan Devrimi, 1789 Fransız Devrimi ve 1917 Rus Devri’miyle bağlantılarını ve kesişme noktalarını kaç kişi biliyor? 

Atatürk’ün, hem Kurtuluş Savaşı sırasında hem de Cumhuriyet kurulduktan sonra, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ile yakın işbirliğini kaç kişi biliyor? Atatürk’ün Vladimir Lenin’e ve Lenin’in Atatürk’e yazdığı mektupları kaç kişi okumuştur?

***

Atatürk’ün “En gerçek kılavuz bilimdir” sözü ne anlama gelmektedir? Atatürk neden bir eğitim ve kültür devrimi gerçekleştirmiştir? Türk Dil Kurumu’nu ve Türk Tarih Kurumu’nu neden kurmuştur? Bunları kaç kişi biliyor?

Atatürk eğitimde, sağlıkta, tarımda, sanayide, ulaşımda, iletişimde, ekonomide neden devletçi ve kamucu bir siyaset yürütmüştür? Atatürk neden toprak reformunu gerçekleştirmiştir? Bunları kaç kişi biliyor?

Atatürk, Osmanlı İmparatorluğu’ndan farklı olarak, neden yayılmacı ve emperyalist bir dış politika izlememiştir? Atatürk, Osmanlı’daki monarşik, feodal ve teokratik yapıyı neden sert biçimde eleştirmiştir? Bugün bunları kaç kişi biliyor?

Aradan 100 yıl geçtiği halde bütün bu soruların yanıtlarını çok az kişi biliyorsa, bu durum, Türkiye’nin 100. yılında, 100 yıl geride olduğu anlamına gelmektedir.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Laiklik ve ekonomi 14 Ekim 2024
AKP ve İsrail 7 Ekim 2024
Atatürk ve eğitim 30 Eylül 2024

Günün Köşe Yazıları