Gerek yok uyandırma servisine. Yüreğimizin saatiyle ve hemen uyanmak zorundayız.

Yedi Uyurlar gibi uyandığımızda kendimizi bir başka yaşamda bulmamak için uyanmak zorundayız. 

Uykusuz aydınlar yurdunda erken uyanmaktan başka yol yok önümüzde.

UYARDILAR

“Uyuyan milletler ya ölür ya da köle olarak kalır” demişti Atatürk.

“Şehitler, Kuvâyi Milliye şehitleri,/ siz toprak altında derin uykudayken/ düşmanı çağırdılar,/ satıldık, uyanın!/ Biz toprak üstünde derin uykulardayız,/ kalkıp uyandırın bizi!/ uyandırın bizi!” demişti Nâzım Hikmet. Uyarmıştı: “...Kabahatin çoğu sende canım kardeşim...”

“Kral çıplak!” diyenler çoğalsın. Andersen’in masalı gerçek olsun. Hayaller gerçekle yüzleşirsek bizim olur. Öyleyse Uyarmak İçin Uyanmalı Uyanmak İçin Uyarmalı diyen Dr. Hikmet Kıvılcımlı’ya kulak verelim. 

“Kızılırmak Kıyıları” adlı şiirinde “Gün doğar, tarla kuşları uçuşurlar,/ Ağır bir aydınlık, bildiğin şafak değil./ Öyle dalmış ki yüzyıllar süren uykusuna,/ Uyandırmazsan,/ Uyanacak değil!” diyerek uyandırmak için uyaran Dağlarca’yı dinleyelim: 

“…Ön karanlık, art karanlık./ Sağ karanlık, sol karanlık/ Kara toprak içine mi gömülüyoruz?/ Bir ülke, yarısı çıplak,/ Yarısının yediği ekmek tuz./ Uyur itleri, inekleri, ayıları,/ Bütün aydınları uykusuz...” (Dışardan Gazel)

HEP UYARDILAR

Unutmayalım; insanları canlandırma, bilinçlendirme, uyandırma için ömrünü verdi Tonguç. 

İnsanlar Uyanıyor diye muştuladı Aziz Nesin, Hababam Sınıfı Uyanıyor dedi Rıfat Ilgaz.

Ali Yüce, “İşim gücüm bu benim/ Sorguya çekmek gerçeği.../ Sorguya çekmek çirkinleri...” dizelerinin de yer aldığı “Aç Ağzını Karanlık” adlı şiirini “Yum gözlerini karanlık” diye bitirdi. 

İhsani: “Taban uyanıyor taban/ hele bir ayağa kalksın/ durduramaz onu baban” türküsüyle dürttü. Mustafa Ekmekçi, Cumhuriyet’teki “Ankara Notları”nın gerçek arayışını Uyanın Heeey!.. Muazzez İlmiye Çığ, vatandaşlık tepkilerini Uyanın Artık! adıyla kitaplaştırdı. 

“Elini vicdan üstüne/ Koy uyan nolur uyan...” diyerek neredeyse yalvardı Mahzuni:  

“Uyan halkım uyan…/ Yeter artık uyuduğun/ Sen de öğren sen de uyan.” 

UYKUSUZ AYDINLAR

Melih Cevdet Anday’ın “Telgrafhane” adlı şiirini bir daha okuyalım: 

“Uyumayacaksın/ Memleketinin hali/ Seni seslerle uyandıracak/ Oturup yazacaksın/ Çünkü sen artık o sen değilsin/ Sen şimdi ıssız bir telgrafhane gibisin/ Durmadan sesler alacak/ Sesler vereceksin/ Uyuyamayacaksın/ Düzelmeden memleketin hali/ Düzelmeden dünyanın hali/ Gözüne uyku giremez ki.../ Uyumayacaksın/ Bir sis çanı gibi gecenin içinde/ Ta gün ışıyıncaya kadar/ Vakur metin sade/ Çalacaksın.”

Yakın tarihimizde müzesi kurulacak kadar çoktur uykusuz aydınlarımız. 

İçinde bulunduğumuz haftalarda ölüm yıldönümlerinde andığımız Mehmet Ali Aybar, Vedat Günyol, Cevdet Kudret, Behzat Ay, Bedrettin Cömert, Alpaslan Işıklı... hep uykusuzdu. Hasan Hüseyin’in dediği gibi: “Uykusuz/ korkusuz/ beter mi beter”.

Uykusuz aydınlara o kadar çok gereksinmemiz var ki!..

68 KUŞAĞI: DOĞUŞ VE ARAYIŞ 

68 Kuşağı uyanışımızdı, yeniden doğuşumuz ve arayışımızdı. Bağımsızlık ve demokrasi temelinde yükselen, doğru eylemleri halkın özlemleriyle bütünleşen ve desteğini alan, kitlesel bir kahramanlıktı. Bağımsızlık sevdasının uykusuz aydınlarının, uykusuz gençlerinin uyarısıydı. 

Onları anlattım yeni çıkan 68 Kuşağı: Doğuş ve Arayış adlı kitabımda...

*

“Karanlık zamanlarda şarkı da söylenecek mi? Elbette, şarkı da söylenecek, karanlık zamanları anlatan” diyen Bertolt Brecht, Rosa Luxemburg için yazdığı şiirin sonunda uyarmıştı: 

“Ezilenler, gömün ayrılıklarınızı!”