Cumhuriyete adanan yaşam
Öner Yağcı
Son Köşe Yazıları

Cumhuriyete adanan yaşam

24.05.2025 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

“…Eğitirler seni olanaksızlıklar ortasında… Her yer eğitim alanı, her an eğitim anıdır. Dünyayı sevmeyi öğrenirsin. Yurdunu sevmeyi. İnsanı, insan emeğini, insana dair her şeyi. Ağacı, uçan kuşu, börtü böceği seversin. Ve ardından görev yüklenirsin. Aydın olma görevi, ‘öğretmen’ olma görev ve sorumluluğu… Ve bunların toplamı bir bilinç oluşturur; ‘ülkenin öğretmeni olma’ bilinci. Ve bu bilinç de bir derli toplu düşünüşler toplamıdır. Yani, ‘köy enstitüleri felsefesi’nin yarattığı düşünüşler toplamı” (Ortaklar İlköğretmen Okulu, Ahmet Nuri Doğan-Mustafa Özmen, İş Bankası Kültür, 2022)

Öğretmen okullu yıllarıdır Ahmet Doğan’ın sözünü ettiği, 1960’lı yıllar.

DEVRİMCİ BİR EĞİTİMCİ

1968’de Ortaklar İlköğretmen Okulu’nu bitirerek bu düşünüşler toplamıyla eğitimciliğe, eyleme, kuşağına “Merhaba” der.

“Cumhuriyetin eğitim seferberliği, Köy Enstitüleri, Devrimci Eğitim Şurası, Büyük Öğretmen Boykotu birer köşe taşıydı. ‘Ve benim öğretmen önderlerim halkın öğretmeni olmayı öğretmemişler miydi bana?..’ diyerek 1968 Devrimci Eğitim Şurası-1969 Öğretmen Boykotu’nu yazar (Bilim ve Gelecek Kitaplığı, 2010).

Isparta Eğitim Enstitüsü Matematik Bölümü’nü bitirdiği 1980’den sonra bir devrimci olarak dershane öğretmenliğini (MEF ve Fen Bilimleri) sürdürürken Nesin Vakfı çocuklarının gönüllü öğretmeni; ADD’lerin, ÇYDD’lerin, demokratik kitle örgütlerinin, çocukların, gençlerin yüreklere dokunan "Ahmet abisi" olur.

Yüzlerce toplantıda konuşur, Bilim ve Gelecek’te ve başka dergilerde onlarca yazı yazar.

“Matematik soyut bir dil. Laboratuvarı insanın beyni, aracı da kâğıt kalem” der, “Matematiğin disiplinli bir düşünüş” gerektirdiğini, düşünmeye zorladığını, “Matematiksel düşünüş”ün tüm yaşamda önemli olduğunu savunur.

Matematik öğretiminin “İnsan aklının ciddi bir biçimde kullanımının öğretilmesi” olduğunu söyleyerek “Matematiğin aydınlık yüzünü doğru olarak gösterebilmek” amacıyla 40 yıllık öğretmenliğinin deneyimi ve birikimiyle yaşamla nasıl birleştirilebileceğinin yöntemini arar.

Matematiği anlaşılır hale getirmek, matematiğin nasıl sevdirileceği, nasıl korkulur olmaktan çıkarılacağı sorularına yanıtlamak, “Akıl yürütmenin güzelliği, estetiği, keyfiyle” öğrencileri tanıştırmak amacıyla Matematik “Yaramaz”dır’ı yazar (son basımı Telgrafhane Yayınları, 2024).

Neden, Nasıl, Hangi Matematik?’te (Bilim ve Gelecek Kitaplığı, 2014), matematiğin ne olduğu ve nasıl matematik öğretmeni olmalı sorularının yanıtlarını arar, matematik, geometri kitapları, üniversite hazırlık için soru bankaları yayımlar.

ÖZLEYECEĞİZ AHMET DOĞAN'I

Tanıştığımızda 40’lı yaşlardaydık ikimiz de.

Aynı halk ve aydınlanma damarından beslenmiştik.

Geçmişimizi nasıl değerlendirip geleceğe nasıl adımlar atacağımız konusundaki düşünsel birliğimiz dostluğumuzu öyle bir pekiştirdi ki ikiz olmuştuk sanki.

İkizimi kaybettim 13 Mayıs’ta.

Deprem oldu yüreğimde, sarsıldım, düştüm, kırıldım.

Onun gözüyle baktım yaşama ve kalktım ayağa; borcumdu bu yazı ama geçen hafta yazamadım, çünkü Lozan’ın, Türkiye Cumhuriyeti’nin varlığıyla ilgili emperyalist adımların artık uzak tehlike olmaktan çıkıp soluğunu ensemizde duyduğumuz günlerde o da istemezdi onu yazmamı.

Yüreğinde Cumhuriyet vardı çünkü onun, Cumhuriyetin halkını insan kılma, yurttaş kılma savaşımı vardı.

Cumhuriyetin öğretmeninin yüreğiydi ondaki.

Dostluğu, arkadaşlığı, özveriyi, alçakgönüllülüğü, duyarlılığı, sevgisiyle öğretmenliğini matematiğin görkemli zenginliğiyle bütünleştirmeyi başarmış bir insandı.

Kitapları kaldı Ahmet Doğan’ın; anıları, yaşam boyu koşuşturması, dokunduğu yürekler kaldı.

Ardında örnek alınası dostluğu, dayanışma ruhu, özverisi, paylaşımcılığı, sonsuz insan ve yurt sevgisi, örgütçülüğü, devrimci kararlılığı kaldı.

Özledim can dostum Ahmet Doğan’ı, hep özleyeceğim, dokunduğu herkes özleyecek.

İlgili Konular: #Cumhuriyet

Yazarın Son Yazıları

Değerbilir olmak

Devrimci bir insandı.

Devamını Oku
29.11.2025
Görev insanın

İnsan ömrünün bir kısmı olan on yıllar, toplum yaşamının duraklarıdır.

Devamını Oku
22.11.2025
Yaşamöykülerinden öğrenmek

Bilim, eğitim, siyaset, ekonomi, basın, spor, kısacası yaşamın her alanındaki yaşanmışlıklar birbiriyle iç içedir.

Devamını Oku
15.11.2025
Atatürk kitapları...

“Bir insanın neler yapabileceğini gösteren 20. yüzyılın olağanüstü lideri” olarak tanımlanan Atatürk için Fransız tarihçi Jean Paul Roux şöyle diyor:

Devamını Oku
08.11.2025
Cumhuriyet: İnsan olmanın yolu

Cumhuriyet’in 102. Yılında Anılarımız (Haz. Gülseren Ünsün Engin, İzan Yay.) adlı kitapta yer alan “Cumhuriyet insan olmanın yolunu yordamını öğretti” başlıklı yazımdan aktarıyorum:

Devamını Oku
01.11.2025
‘Cumhuriyet imecesi’


1963’ten, ilkokul beşinci sınıftan beri Cumhuriyet’i okuyan şanslı kişilerdenim.


Devamını Oku
25.10.2025
İnsan ve insanlık bildirgesi

TV programları, reklamlar, okullarda derslerin işleniş biçimlerinden örneklerle sistemin sürekliliğini sağlayan burjuva eğitim sistemine yönelik eleştirilerle dolu Düzene Uygun Kafalar Nasıl Oluşturulur? (Gözlem Y., 1976) adlı kitap uzun süre elimden düşmemişti.

Devamını Oku
18.10.2025
Eğitimle güzelleşmek

Eğitimle güzelleşmek

Devamını Oku
11.10.2025
İnsanşair Metin Demirtaş

Papatyaların kırlardaki, çocuklarımızın uykularındaki gülümseyişi çiğnenirken yalnız ve yaralı çocuklarını bağrına basan sağır ve büyük okyanus halka, umudun türkülerini çığırdı, günlerine güller serpti Metin Demirtaş (17 Mart 1938- 27 Eylül 2014).

Devamını Oku
04.10.2025
Toplumsal muhalefet ayakta

Toplumsal muhalefet ayakta

Devamını Oku
27.09.2025
Umutsuzluk yasak

Ahmed Arif’in deyişiyle Nuh’a beşikler veren, Havva Ana’yı dünkü çocuk sayan, fukaralıktan utanan, çıplaklıktan fideleri üşüyen, harmanı kesatlaştırılan, binlerce yıl sağılan...

Devamını Oku
20.09.2025
45. yılında 12 Eylül

Ulusal Kurtuluş Savaşı’yla Sevr dayatmasını tarihin çöplüğüne gömerek emperyalist paylaşımın tasarılarını kursaklarında bırakan Cumhuriyetimize saldırılar, kuruluşundan beri durmadı.

Devamını Oku
13.09.2025
‘Sis’

3 Eylül 1971’de kurulan TÖB-DER’in kapatılmasıyla örgütsüz bırakılan devrimci öğretmen hareketinin 12 Eylül sonrası ayağa kalkarken attığı ilk adımı olan abece dergisinin ilk sayısında (Ocak 1989) çıkan yazım geldi aklıma.

Devamını Oku
06.09.2025
Ateşlenmiş sevda

"Eğer bir ulus iktidarda bulunan kişilerin onursuzluğunu, alçaklığını, hırsızlığını, yalnızca kendi siyasal görüşünden olduğu için görmezden geliyorsa, o ulus erdemini yitirmiştir."

Devamını Oku
30.08.2025
‘Ol sevda’ yaralı

Düşünmek, düşünmeyi sağlayacak birikimi edinmek, bu birikimin verdiği dünyaya bakışla gördüğünü, öğrendiğini, duyumsadığını sergilemek yaşamın insana yüklediği bir görevdir.

Devamını Oku
23.08.2025
Tevfik Fikret’in aynasında gençlik

Ömrün anlam kazanmaya başlaması, yaşamın öznesi olma yolunda atılan adımlara bağlıdır.

Devamını Oku
16.08.2025
Çıkış yolu

“Ne yapılabilir?” diye düşünürken duyguyu bilginin süzgecinden geçirerek bilince dönüştüren...

Devamını Oku
09.08.2025
Gençlik ve gerçeği aramak

“Başımıza neler örülmek istenildiği ve nasıl karşı koyduğumuz ve daha doğrusu milletin arzu ve emellerine uyarak ve onun yardımıyla nasıl çalıştığımız görülmeli ve gelecek kuşaklar için ibret ve uyanıklığı gerektirmelidir...

Devamını Oku
02.08.2025
Cehalete karşı öğretmenlik

Doğumlardan ölümlere kendi yolunda yürüyor yaşam.

Devamını Oku
26.07.2025
Toplumsal cehalet

Sokak röportajında “Hükümete oy verip muhalefetten hesap soran bir toplum” olduğumuzu söylüyor biri.

Devamını Oku
19.07.2025
‘Kurtulma iradesi’ ve ‘bilgelik’

Bir üniversite amfisinde kürsüdeki hocanın sırada oturan bir öğrenciye, “Sen, ikinci sıradaki mavi ceketli, adın nedir” sorusuyla başlıyor video.

Devamını Oku
12.07.2025
Edebiyatçının sorumluluğu

Doğa ve yaşamla bütünleşen edebiyat, zamanla yarışır ve zamanı dünden yarına taşır.

Devamını Oku
05.07.2025
İnsanlığın sınavı

Dünyaya egemen olmaya çalışan günümüz imparatorluğunun tek kutuplu bir gelecek hülyasının yarattığı vahşi bir gerçeklik var insanlığın aynasında...

Devamını Oku
28.06.2025
Emperyalizmin bugünü: Faşizm ve Siyonizm

“Evangelist Hıristiyanlık”la “Siyonizm”in “Arap Müslümanları”yla birlikte “Şii İslamlığı”nı hedefine aldığını söylersek İsrail’in İran’a saldırısını açıklamak çok kolay olur ama gerçek bu değil.

Devamını Oku
21.06.2025
Yurt yürektedir, yürektir

Yurt ana kucağıdır, baba ocağıdır; insanın doğduğu, büyüdüğü, yaşadığı, sevdiği insanların olduğu, dilini konuştuğu yerdir.

Devamını Oku
14.06.2025
Direnmek kazanmaktır

1969’da öğretmen okulundaki duvar gazetemiz Gerçek’te, “Vietnam direniyor, çünkü Mustafa Kemal’in direnerek kazandığını biliyor” yazmışım.

Devamını Oku
07.06.2025
Coşku seli

Türkülerimiz bağrında toplumsal eleştiriyi taşır, dönemlerini, zamanı aşarak, yaşamı zenginleştirerek geleceğe akar.

Devamını Oku
31.05.2025
Cumhuriyete adanan yaşam

…Eğitirler seni olanaksızlıklar ortasında… Her yer eğitim alanı, her an eğitim anıdır. Dünyayı sevmeyi öğrenirsin...

Devamını Oku
24.05.2025
Lozan’ın anlamı

Birinci Dünya Savaşı Mondros Ateşkes Antlaşması’yla sona erdiğinde Türk süngülerinin bulunduğu yerlerin “vatan toprağı” olarak kabul edilmesiydi Misakı Milli.

Devamını Oku
17.05.2025
'Dil yurttaşlığı'

Esenlikler

Devamını Oku
10.05.2025
Yaşasın Cumhuriyet

Yaşasın Cumhuriyet

Devamını Oku
03.05.2025
Evet, hâlâ Köy Enstitüleri

Evet, hâlâ Köy Enstitüleri

Devamını Oku
26.04.2025
Gençlik, dergiler, ödüller

Gençlik, dergiler, ödüller

Devamını Oku
19.04.2025
Yüce kalabalığın umudu

Yüce kalabalığın umudu

Devamını Oku
12.04.2025
Bahara giderken

Bahara giderken

Devamını Oku
05.04.2025
‘Bütün umudum gençliktedir’

‘Bütün umudum gençliktedir’

Devamını Oku
29.03.2025
Örnek bir beyaz gömlekliyi uğurladık

Örnek bir beyaz gömlekliyi uğurladık

Devamını Oku
22.03.2025
Sonsuzluğa gidenlere veda

Sonsuzluğa gidenlere veda

Devamını Oku
15.03.2025
Ne gerekiyorsa siyaset yapacak

Ne gerekiyorsa siyaset yapacak

Devamını Oku
08.03.2025
Sanat ne gerekiyorsa yaptı

Sanat ne gerekiyorsa yaptı

Devamını Oku
01.03.2025