Toplumsal muhalefet ayakta
Öner Yağcı
Son Köşe Yazıları

Toplumsal muhalefet ayakta

27.09.2025 11:39
Güncellenme:
Takip Et:

Emperyalizmin BOP’una, dünyaya dayattığı dehşetten payımıza düşen gericiliğin totaliter iktidarına, ümmet toplumuna, akıl ve çağdışılığa teslim olmak mı yoksa laik Cumhuriyeti kuruluş amaçlarına uygun çağdaş dünyanın akılla, bilimle, teknikle, sanatla, uygarlıkla kucaklaşmış değerleriyle buluşturmak mı?

Kararı toplum verecek

“Bugün yaşadığımız, demokrasi arayışında aldığımız yolun tehlikeli bir dönemece geldiğidir. Bu dönemeçte, başlangıç noktasındaki temizlenmesi gereken toplumsal durumların hâlâ derdimiz olduğu gerçeği vardır. Bu gerçek, bunun bilincinde olan insanlara siyaseti etkilemek, dahası belirlemek için çok önemli görevler yüklemektedir. Özne olduğu

bilinciyle yaşamın her alanında örgütlü güçler olarak yaşama müdahale etmek gibi zorlu görevlerdir bunlar. Yalnızca siyasal partilerle geleceğimizin belirlendiği bir yaşama biçimine boyun eğmeyenlerin toplumsal muhalefet denilen örgütlenmeleri ve masadan salona, meydana, sokağa, ormana, fabrikaya, kırsala, okula, kampüse her yerde

eylemleriyle özne olmaktan başka çıkış yolları yoktur. Yoksa, ulus devlet olmaktan çıkarılarak dinci imparatorluğa dönüştürülmesi önlenemez bir noktaya doludizgin sürüklenen Cumhuriyeti yaşatmak olanaksızdır” demiştim bir yıl önce (“Toplumsal muhalefet”, 23 Eylül 2024).

Cumhuriyet rüzgârı

“Ozanların sesine kulak verelim” demiştim:

“Cumhuriyet rüzgârı esiyor... İnsanlar, yurdunu ve Cumhuriyeti sevdiklerini daha nasıl göstersin? İnsanlar daha ne yapsın ey siyaset? Hiç değilse ‘Çiğnenmiş halk haykırışına dayayın kulaklarınızı’ diyen Miguel Hernández’e kulak verin: ‘Uluslar, insanlar, dünyalar/ korkuyla soluyan ağızlardan/ çıkan bu rüzgârı toplayın’...” (“Bu rüzgârı toplayın”, 4 Kasım 2024).

“Toplumsal muhalefet kim?” başlıklı yazımda (11 Ocak 2025), “Voltairein ‘Muhalefet edilmeyen güç yozlaşır, sınırsız yetki her zaman tehlikelidir’ sözü gerçeği gösteriyor. Kuşatılmadan kurtulmanın yolu, toplumsal muhalefetin ‘tek ses’ olmasıdır” deyip “olmazsa olmaz”ları sıralamıştım:

“Yurtseverler, ilericiler, gerçek bir demokrasi isteyenler, devrimciler tek ses olarak toplumsal muhalefetin omurgası, itici gücü olmak ve siyaseti etkilemek, siyasal katılımın en etkili ögesi olmak zorundadır. Toplumsal algının oluşmasını büyük ölçüde belirleyen ve adına günümüzde ‘medya’ denilen basın yayın araçları, toplumsal muhalefetin vazgeçilmezi olarak en akıllıca değerlendirilmelidir. Çoğalmak, doğru örgütlenmelerle ‘Ya hep beraber ya hiçbirimiz’ demek, yurtsever, devrimci olanın boynunun borcudur. Boğaziçi bileşenlerinin, Polonez işçilerinin, aile hekimlerinin, kadınların direnişi, yurdun dört bir yanındaki doğa nöbetleri borç ödemenin günümüzdeki alkışlanacak örnekleridir.”

Toplum gerekeni yapıyor

Bugün, toplumun geleceğine ilişkin kararları siyaset aldığına ve toplumsal muhalefeti bağrına basmayı başaran bir siyasal önderlik “direnişin olmazsa olmazı” olduğuna göre; görüyoruz ki bugün her türlü susturma girişimlerine karşın örgütüyle, önderiyle, kadrosuyla, gençliğiyle, programıyla, kararlılığıyla, eylemiyle, direnişiyle toplum gerekeni yapıyor.

Victor Hugo’nun “Sesin dünyanın tek umudu/ Senin aydınlık, derin sesin/ Ey büyük, kardeş halk” dediği toplum; özgürlük ve bağımsızlık için, Bertolt Brecht’in “halkın ekmeği” dediği adalet için geleceğini arıyor.

“Yüreğim bu kavganın içinde/ Kazanacak halkım” demiş Pablo Neruda; umutla dolalım: Geleceğinin kararını verecek olan toplumsal muhalefet her baskıya, saldırıya karşın bugün “tek ses” olmuştur, ayaktadır ve en güçlü dönemindedir.

Yazarın Son Yazıları

Değerbilir olmak

Devrimci bir insandı.

Devamını Oku
29.11.2025
Görev insanın

İnsan ömrünün bir kısmı olan on yıllar, toplum yaşamının duraklarıdır.

Devamını Oku
22.11.2025
Yaşamöykülerinden öğrenmek

Bilim, eğitim, siyaset, ekonomi, basın, spor, kısacası yaşamın her alanındaki yaşanmışlıklar birbiriyle iç içedir.

Devamını Oku
15.11.2025
Atatürk kitapları...

“Bir insanın neler yapabileceğini gösteren 20. yüzyılın olağanüstü lideri” olarak tanımlanan Atatürk için Fransız tarihçi Jean Paul Roux şöyle diyor:

Devamını Oku
08.11.2025
Cumhuriyet: İnsan olmanın yolu

Cumhuriyet’in 102. Yılında Anılarımız (Haz. Gülseren Ünsün Engin, İzan Yay.) adlı kitapta yer alan “Cumhuriyet insan olmanın yolunu yordamını öğretti” başlıklı yazımdan aktarıyorum:

Devamını Oku
01.11.2025
‘Cumhuriyet imecesi’


1963’ten, ilkokul beşinci sınıftan beri Cumhuriyet’i okuyan şanslı kişilerdenim.


Devamını Oku
25.10.2025
İnsan ve insanlık bildirgesi

TV programları, reklamlar, okullarda derslerin işleniş biçimlerinden örneklerle sistemin sürekliliğini sağlayan burjuva eğitim sistemine yönelik eleştirilerle dolu Düzene Uygun Kafalar Nasıl Oluşturulur? (Gözlem Y., 1976) adlı kitap uzun süre elimden düşmemişti.

Devamını Oku
18.10.2025
Eğitimle güzelleşmek

Eğitimle güzelleşmek

Devamını Oku
11.10.2025
İnsanşair Metin Demirtaş

Papatyaların kırlardaki, çocuklarımızın uykularındaki gülümseyişi çiğnenirken yalnız ve yaralı çocuklarını bağrına basan sağır ve büyük okyanus halka, umudun türkülerini çığırdı, günlerine güller serpti Metin Demirtaş (17 Mart 1938- 27 Eylül 2014).

Devamını Oku
04.10.2025
Toplumsal muhalefet ayakta

Toplumsal muhalefet ayakta

Devamını Oku
27.09.2025
Umutsuzluk yasak

Ahmed Arif’in deyişiyle Nuh’a beşikler veren, Havva Ana’yı dünkü çocuk sayan, fukaralıktan utanan, çıplaklıktan fideleri üşüyen, harmanı kesatlaştırılan, binlerce yıl sağılan...

Devamını Oku
20.09.2025
45. yılında 12 Eylül

Ulusal Kurtuluş Savaşı’yla Sevr dayatmasını tarihin çöplüğüne gömerek emperyalist paylaşımın tasarılarını kursaklarında bırakan Cumhuriyetimize saldırılar, kuruluşundan beri durmadı.

Devamını Oku
13.09.2025
‘Sis’

3 Eylül 1971’de kurulan TÖB-DER’in kapatılmasıyla örgütsüz bırakılan devrimci öğretmen hareketinin 12 Eylül sonrası ayağa kalkarken attığı ilk adımı olan abece dergisinin ilk sayısında (Ocak 1989) çıkan yazım geldi aklıma.

Devamını Oku
06.09.2025
Ateşlenmiş sevda

"Eğer bir ulus iktidarda bulunan kişilerin onursuzluğunu, alçaklığını, hırsızlığını, yalnızca kendi siyasal görüşünden olduğu için görmezden geliyorsa, o ulus erdemini yitirmiştir."

Devamını Oku
30.08.2025
‘Ol sevda’ yaralı

Düşünmek, düşünmeyi sağlayacak birikimi edinmek, bu birikimin verdiği dünyaya bakışla gördüğünü, öğrendiğini, duyumsadığını sergilemek yaşamın insana yüklediği bir görevdir.

Devamını Oku
23.08.2025
Tevfik Fikret’in aynasında gençlik

Ömrün anlam kazanmaya başlaması, yaşamın öznesi olma yolunda atılan adımlara bağlıdır.

Devamını Oku
16.08.2025
Çıkış yolu

“Ne yapılabilir?” diye düşünürken duyguyu bilginin süzgecinden geçirerek bilince dönüştüren...

Devamını Oku
09.08.2025
Gençlik ve gerçeği aramak

“Başımıza neler örülmek istenildiği ve nasıl karşı koyduğumuz ve daha doğrusu milletin arzu ve emellerine uyarak ve onun yardımıyla nasıl çalıştığımız görülmeli ve gelecek kuşaklar için ibret ve uyanıklığı gerektirmelidir...

Devamını Oku
02.08.2025
Cehalete karşı öğretmenlik

Doğumlardan ölümlere kendi yolunda yürüyor yaşam.

Devamını Oku
26.07.2025
Toplumsal cehalet

Sokak röportajında “Hükümete oy verip muhalefetten hesap soran bir toplum” olduğumuzu söylüyor biri.

Devamını Oku
19.07.2025
‘Kurtulma iradesi’ ve ‘bilgelik’

Bir üniversite amfisinde kürsüdeki hocanın sırada oturan bir öğrenciye, “Sen, ikinci sıradaki mavi ceketli, adın nedir” sorusuyla başlıyor video.

Devamını Oku
12.07.2025
Edebiyatçının sorumluluğu

Doğa ve yaşamla bütünleşen edebiyat, zamanla yarışır ve zamanı dünden yarına taşır.

Devamını Oku
05.07.2025
İnsanlığın sınavı

Dünyaya egemen olmaya çalışan günümüz imparatorluğunun tek kutuplu bir gelecek hülyasının yarattığı vahşi bir gerçeklik var insanlığın aynasında...

Devamını Oku
28.06.2025
Emperyalizmin bugünü: Faşizm ve Siyonizm

“Evangelist Hıristiyanlık”la “Siyonizm”in “Arap Müslümanları”yla birlikte “Şii İslamlığı”nı hedefine aldığını söylersek İsrail’in İran’a saldırısını açıklamak çok kolay olur ama gerçek bu değil.

Devamını Oku
21.06.2025
Yurt yürektedir, yürektir

Yurt ana kucağıdır, baba ocağıdır; insanın doğduğu, büyüdüğü, yaşadığı, sevdiği insanların olduğu, dilini konuştuğu yerdir.

Devamını Oku
14.06.2025
Direnmek kazanmaktır

1969’da öğretmen okulundaki duvar gazetemiz Gerçek’te, “Vietnam direniyor, çünkü Mustafa Kemal’in direnerek kazandığını biliyor” yazmışım.

Devamını Oku
07.06.2025
Coşku seli

Türkülerimiz bağrında toplumsal eleştiriyi taşır, dönemlerini, zamanı aşarak, yaşamı zenginleştirerek geleceğe akar.

Devamını Oku
31.05.2025
Cumhuriyete adanan yaşam

…Eğitirler seni olanaksızlıklar ortasında… Her yer eğitim alanı, her an eğitim anıdır. Dünyayı sevmeyi öğrenirsin...

Devamını Oku
24.05.2025
Lozan’ın anlamı

Birinci Dünya Savaşı Mondros Ateşkes Antlaşması’yla sona erdiğinde Türk süngülerinin bulunduğu yerlerin “vatan toprağı” olarak kabul edilmesiydi Misakı Milli.

Devamını Oku
17.05.2025
'Dil yurttaşlığı'

Esenlikler

Devamını Oku
10.05.2025
Yaşasın Cumhuriyet

Yaşasın Cumhuriyet

Devamını Oku
03.05.2025
Evet, hâlâ Köy Enstitüleri

Evet, hâlâ Köy Enstitüleri

Devamını Oku
26.04.2025
Gençlik, dergiler, ödüller

Gençlik, dergiler, ödüller

Devamını Oku
19.04.2025
Yüce kalabalığın umudu

Yüce kalabalığın umudu

Devamını Oku
12.04.2025
Bahara giderken

Bahara giderken

Devamını Oku
05.04.2025
‘Bütün umudum gençliktedir’

‘Bütün umudum gençliktedir’

Devamını Oku
29.03.2025
Örnek bir beyaz gömlekliyi uğurladık

Örnek bir beyaz gömlekliyi uğurladık

Devamını Oku
22.03.2025
Sonsuzluğa gidenlere veda

Sonsuzluğa gidenlere veda

Devamını Oku
15.03.2025
Ne gerekiyorsa siyaset yapacak

Ne gerekiyorsa siyaset yapacak

Devamını Oku
08.03.2025
Sanat ne gerekiyorsa yaptı

Sanat ne gerekiyorsa yaptı

Devamını Oku
01.03.2025