Geldiğimiz noktayı en iyi özetleyen iki sözcük: örgütlü cehalet, örgütlü kuralsızlık...

“Örgütlü” çünkü bilerek, isteyerek bu yolun taşları döşendi. “Cehalet” prim yaptı, “kuralsızlık” yükselen değer olarak gösterildi. AKP iktidarı nerede ise çeyrek yüzyıl bundan beslendi. Şimdi en acı sonuçlarını yaşıyoruz birlikte..

Haftalardır Türkiye birbirinden feci trafik kazalarının haberleri ile sarsılıyor. Durağa, meydanlara dalan otobüsler, kazaya yardıma koşanların üzerine sürülen araçlar.. Bu kadar tesadüf olabilir mi? 

Haksızlığa uğradığını düşünen silaha sarılıyor.. Kahvehanede de çıkabiliyor iki komşu arasında da emlak yüzünden de AVM’de de... Son birkaç günün haberlerini şöyle bir tarayın görürsünüz..  

Biraz rakamları konuşturalım. Gallup’un 122 ülkedeki araştırmasına göre Türkiye dünyada en öfkeli ikinci toplum. OECD’nin her iki yılda bir yayımladığı 36 üye ülkesini kapsayan 2021 raporuna göre Türkiye eğitim ve adalette son 10 yılda en fazla güven kaybeden ülke. Eğitimde memnuniyet 2010 yılına göre 35 puanlık azalma gösterdi; “adalete güven” de 22 puan birden gerileyerek yüzde 38’e düştü...

Keyfilik ile yönetilen bir ülke olunca sonuçlar da böyle oluyor. “Hukukun üstünlüğünün” yerini “gücü elinde tutanın üstünlüğü” alınca bu en tepeden en tabana kademe kademe yayılıyor. Semt pazarcısından tutun şu meşhur 5’li çeteye kadar her alanda, her aşamada karşımıza çıkıyor. İsteyen istediğini yapıyor... İşine geleni arabasına alan taksiciden, kaçak kat yapıp imar affı bekleyen ev sahibine, gıda ürününün fiyatını artırıp kalitesini düşüren imalatçıya, ilaca zam gelmeden önce deposunda saklayan eczacıya, deprem yönetmeliği şartı olmasına karşın betonundan çeliğine kullandığı malzemeden çalan müteahhide kadar... Denetimsizlik, var olan yasaların uygulanmaması ya da keyfi olarak uygulanması bu cerahatı daha da besliyor. 

Devlet eliyle kurumsallaşıyor, örgütlü kuralsızlık... Son olarak Basın İlan Kurumu’nun Evrensel gazetesinin resmi ilan ve reklam yayımlama hakkını sona erdirmesi kararında yaşadık. Başta Türkiye Gazeteciler Cemiyeti olmak üzere büyük basın meslek örgütleri bir açıklama yaparak kararı kınadı, anayasaya ve Basın Kanunu’na aykırı bu karardan vazgeçilmesini istedi. Örgütlü cehalete ve örgütlü kuralsızlığa karşı halkı bilgilendiren en önemli güç basın. Ama sistematik olarak engelleniyor. 

Eleştirel yayın yapan gazetelere resmi ilan kesme cezaları rutin bir uygulamaya dönüştü. Basın İlan Kurumu sadece 2020 yılında 803 resmi ilan cezası verdi. Cezaların yüzde 88’i BirGün, Sözcü, Cumhuriyet, Korkusuz ve Evrensel gazetesine verildi. 

Boğaziçi Üniversitesi’nde 2021 yılı başında başlatılan “dönüşüm operasyonu” birbirinden değerli, hemen hepsi de “emeretus” unvanı ile onurlandırılmış profesörlerin önümüzdeki dönem ders açmalarının engellenmesi ile sürüyor. 

Önceki gün bir dost meclisinde biri ortaya şu soruyu attı: “Bu iktidar değişse bile ülkenin içinde bulunduğu ‘.ok çukuru’ndan kısa sürede çıkacağını düşünen var mı?”

Yıllar içinde katmerlenmiş “örgütlü cehalet ve örgütlü kuralsızlık” durumunu tersine çevirmek hiç kolay değil. Ama hukukun üstünlüğünü ve adalete güveni bir kez tesis etmeyi başarırsa bu ülke, ondan sonrası inanın çok daha hızlı ilerleyecektir...