“Eğer ateşkes kalıcı bir barışa evrilemezse, bu savaş yalnızca Gazze’yi değil, Batı ittifakının meşruiyetini ve küresel düzeni de sarsmaya devam edecek...”
Ortadoğu... Yüzyılı aşkın süredir yalnızca bölge halklarının değil, büyük güçlerin de oyun sahası. Her kriz, küresel satranç tahtasında taşların yeniden dizildiği yeni bir perdenin başlangıcı oldu. Ve bu perdenin sonuncusu, tam iki yıl önce 7 Ekim 2023 sabahı açıldı.
Terör örgütü Hamas’ın sonucu belli saldırısı yalnızca bir terör eylemi değil, bölgesel bir kırılmanın fitiliydi. Yaklaşık 1200 İsraillinin öldüğü bu saldırıyı İsrail fırsata çevirerek tarihe kara bir sayfa olarak geçecek bir askeri operasyona girişti. İki yılda yaklaşık 67 bin Filistinli yaşamını yitirdi, yüz binlercesi yaralandı, milyonlarca insan yerinden edildi. Gazze neredeyse haritadan silindi.
Bu süreçte yalnızca Gazze değil, bölgesel dengeler de yerinden oynadı. Esad rejimi çöktü, İran’a yönelik saldırılar arttı, Körfez dengeleri yeniden tanımlandı. ABD’nin öncülüğünde yürütülen görüşmeler sonunda bir ateşkes imzalandı. Hamas rehineleri serbest bırakmayı, İsrail ordusu ise Gazze’nin bir kısmından çekilmeyi kabul etti. Uluslararası bir barış gücü formülü konuşuluyor. Ama bu henüz bir son değil. Bu tablo, yeni bir jeopolitik perdenin açıldığını gösteriyor.
BARIŞ MI, YENİ SESSİZLİK Mİ?
Şimdi asıl soru şu: Bu ateşkes kalıcı bir barışa mı dönüşecek, yoksa geçmişte olduğu gibi kısa süreli bir sessizliğin ardından çatışmalar yeniden mi başlayacak?
Filistin meselesi, son iki yılda artık bölgesel bir kriz olmaktan çıkıp küresel bir vicdan meselesine dönüştü. Avrupa’dan Latin Amerika’ya, ABD’nin büyük şehirlerinden Asya’ya kadar milyonlarca insan sokaklarda “Bu politikalara ortak olmayın” diyor. Bu küresel tepki, devlet politikalarını etkileme potansiyeline sahip yeni bir parametre haline geldi.
Bu tabloyu anlamak için 1960’ların Vietnam savaşı deneyimi yol gösterici olabilir: ABD askeri olarak kazanabileceğini düşündüğü bir savaşı, kendi kamuoyu baskısı nedeniyle sürdüremez hale gelmişti. Bugün benzer bir dinamik, çok daha geniş bir coğrafyada işliyor. İsrail de aynı hatayı yaptı. İki yıldır Hamas’ı bitirme çabaları, büyük yıkıma rağmen sonuç vermedi. Hamas hâlâ direniyor; küresel kamuoyu ise İsrail’e hızla sırt çeviriyor. İsrail ordusunda intiharlar artıyor. Modern savaş artık sadece cephede değil, dünya kamuoyu ve sosyal medyada da kazanılıyor veya kaybediliyor.
KAMUOYU BASKISI POLİTİKAYI NE ÖLÇÜDE DEĞİŞTİRİYOR?
Sokaklarda yankılanan bu öfkenin jeopolitik bir baskı gücüne dönüşebilmesi için üç kritik unsur öne çıkıyor:
Sivil toplumun kurumsallaşması: Sokak gösterileri ses getirir ama kalıcı sonuçlar yaratmaz. Etkinin büyümesi için bu tepkinin kalıcı ağlara, bağımsız sivil toplum yapısına ve uluslararası koordinasyona dönüşmesi gerek. Küresel Sumud Filosu bu açıdan son derece önemli oldu. Vietnam protestoları bu sayede siyasi sisteme nüfuz edebilmişti.
Alternatif anlatı ve bilgi ağı: İsrail’in yıllardır kurduğu güçlü kamu diplomasisi ağına karşı, doğru bilgiye dayalı, sürekli ve organize bir karşı anlatı oluşturulmadıkça kamuoyu baskısı sınırlı kalır. Dijital medya, bağımsız gazetecilik, akademi ve sanat bu noktada stratejik öneme sahip.
Siyasi baskı mekanizmaları: Tepkinin gerçek sonuç üretmesi için oy sandığına, parti programlarına ve parlamentolara yansıması gerekir. Batılı demokrasilerde kamuoyu baskısının gücü ancak siyasal sonuçlar yaratabildiği ölçüde kalıcıdır. Filistin meselesi artık dış politikadan çok, iç siyaset konusu haline gelebilir.
Yaşayıp göreceğiz... Eğer ateşkes kalıcı bir barışa evrilemezse, bu savaş yalnızca Gazze’yi değil, Batı ittifakının meşruiyetini ve küresel düzeni de sarsmaya devam edecek.
CUMHURİYET’E DESTEK NEDEN ÖNEMLİ?
Biliyorsunuz bir hafta önce bir destek kampanyası başlattık. Öncelikle şunu söyleyeyim: 101 yıllık bir gazete olarak bizim gücümüz hiçbir zaman iktidarlardan, reklamlardan, sermayeden gelmedi. Tek dayanağımız, daima siz okurlarımız oldunuz.
Bağımsız kalmak kolay değil. Baskılar arttığında da maliyetler ağırlaştığında da dimdik ayakta durmamızı sağlayan şey, okurlarımızın inancı oldu.
Şimdi sizden bir kez daha desteğinizi istiyoruz.
Küçük ya da büyük, düzenli katkınızla Cumhuriyet’in bağımsız kalmasına, gerçeğin sesini sürdürmesine omuz verebilirsiniz.
Cumhuriyet sadece bir gazete değil; bir hafıza, bir umut, bir gelecek.
Cumhuriyet’i yaşatmak sizin elinizde
