26 Aralık 2016’da hizmete açılan ve 2017’de günlük 68 bin araç geçiş garantisi verilen Avrasya Tüneli için bu sayı her yıl binde 5 oranında artırılıyor. Avrasya Tüneli sözleşmesine göre işletmecisine 2022 yılı için araç başı garanti edilen 4.70 dolar, KDV hariç değer 86 TL (1 dolar=18.25 TL). Tünelden geçiş ücreti araç başı KDV dahil 53 TL (KDV hariç 49 TL). Aradaki araç başı fark, KDV hariç 37 TL, devlet tarafından işletmeciye ödeniyor.

Bu durum enflasyon ve yakıt giderleri sebebi ile zam yapan Sirkeci-Harem feribot hattından geçen araçları Avrasya Tüneli’ne yöneltiyor. Avrasya Tüneli geçiş ücretleri yıl boyu sabit olup farkları devlet ödüyor. Feribot hattının son üç ayda 2021’e göre azalan araç sayısı 186 bin. Açıkçası özelleşen İDO zarar ediyor. Devlet cepten ödüyor. İşletmeci kârına kâr katıyor.

KAMUOYUNA AÇIKLANMALI

Sayıştay’ın tespitlerine göre 2020 yılında Avrasya Tüneli için verilen araç geçiş garantisi karşılığında kamunun kasasından tüneli işleten şirkete tam 456 milyon TL ödeme yapıldı. Bakan Adil Karaismailoğlu’nun açıklamasına göre 2021 yılında geçmeyen araçlar için 498 milyon TL ödendi. 2017 ve 2021 yılları arasında Avrasya Tüneli için şirkete ödenen garanti miktarı da yaklaşık 208 milyon dolar oldu.

Bakan kamuoyuna dolar üzerinden yapılan garanti ödemelerini açıklamalı. Çünkü yapılan anlaşma dolar üzerinden. Karaismailoğlu, açılıştan bu yana Avrasya Tüneli’ni kullanan araç sayısının 89 milyon 858 bini aştığını vurguladı. Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’nün Twitter’dan yaptığı açıklamaya göre temmuz ayı günlük geçen araç sayısı 41 bin 633 adet. (1.290.653/31 41.633)

KIYAK KÂRLILIK!

Verilen garantilere göre 2017-2021 arasındaki beş yılda 120 milyonun üzerinde aracın geçmesi gerekiyordu. Ancak Karaismailoğlu’nun verdiği bilgilere göre geçiş sayısı yalnızca 79 milyonda kaldı.1

24 yıl 5 ay garanti işletme süresi sonunda sözleşmenin biteceği 2041 yılında ise günlük araç geçiş garantisi 77 bin 202 adet sayısına ulaşıyor. Projenin yatırım maliyeti 1 milyar 245 milyon dolar, yıllık işletme maliyeti ve kredi faiz ödemeleri ile toplam maliyet yaklaşık 2 milyar dolar... 2014 için yapılan hesaba göre işletmeciye sözleşme süresi sonuna kadar yaklaşık 4 milyar 685 milyon dolar ödenecek.

Geçen araçlardan alınan ve geçmeyen araçlar için işletmeciye ödenecek rakamlar ile Avrasya Tüneli, yüzde 135 kâr marjı ile yapılan bir müteahhitlik işidir. Bu ballı börek kıyak kârlılık durumu, Avrasya Tüneli’nin Koreli ortağının hissedarı bir diğer Koreli firmanın, 2015 yılında aldığı 52 milyon dolarlık hissesini 111 milyon dolara Katarlı bir firmaya satmasından daha da iyi anlaşılıyor.2

DR. SUAT SARI 

İBB MECLİS ÜYESİ

ULAŞIM VE TRAFİK UZMANI 

1 https://www.gunestv.com/bakan-karaismailoglu-avrasya-tunelinin-ulke-ekonomisine-5-yillik-toplam-katkisi-81-milyar-lira-8415-haberi

2 https://www.haberturk.com/koreli-sk-avrasya-da-parasini-2-ye-katladi-3520034-ekonomi - https://www.kedglobal.com/corporate-restructuring/newsView/ked202206160026