Beyin göçüne karşı acil eylem planı - Dr. Fatma Nur AYÇİÇEK
Olaylar Ve Görüşler
Son Köşe Yazıları

Beyin göçüne karşı acil eylem planı - Dr. Fatma Nur AYÇİÇEK

02.02.2022 05:00
Güncellenme:
Takip Et:

Beyin göçü “vasıflı insan gücünün daha gelişmiş bir ülkeye göç etmesi” olarak tanımlanıyor. Konu ile ilgili sayısız makale ve analiz var. Ben olayı akademik taraftan değil son dönemdeki gelişme ve gündem ışığında değerlendirip çözüm önerisinde bulunacağım. Bunun için Kasım 2021 CHP’nin Beyin Göçü Çalıştay Raporu’nu ve Ocak 2022 TÜSİAD Dijital Türkiye Konferansı’nda Ömer Koç’un konuşmasını temele alarak konuyu değerlendireceğim.

Bir zamanlar tersine beyin göçü konuşulan Türkiye’den çok sayıda insan, gençler ağırlıkta olmak üzere hayatını yurtdışında sürdürme kararı alarak ülkeden ayrılıyor. Fotoğraf net: Kısıtlı imkânlarla yetişen insanımız giderek artan bir şekilde kazanımlarını, geleceklerini, planlarını yurtdışına taşıyor. Eğitimliler çoğunlukta ama neredeyse her türlü meslek sahibi insan var ve bunun yaşı artık liselilere kadar inmiş durumda. Son üç yılda 23 bin iş insanı ülkeyi terk etti, yurtdışına göç eden gençlerin (20-35 yaş) sayısı da yüzde 70 arttı. Gitme nedenlerine baktığımızda, (Evrim Kuran Onlar Göçtü Buradan-Türkiye’nin Yeni Göç Nesli 2021) ekonomik nedenleri listenin başında görüyoruz. 

SÜREÇ NASIL TERSİNE DÖNER?

Gittikten sonra dönmek de zor, gidenlerin yüzde 65’i dönmüyor. Gidenler geri dönmek için birtakım değişimleri görmek istiyorlar. Bu açıdan Kuran’ın belirttiği nedenlerle ve CHP Gençlik Politikaları Genel Başkanlığı’nın ulaştığı nedenler büyük oranda örtüşüyor. 

Şu kesin ki gidenleri de kalanları da kısa ve uzun vadede birçok problem bekliyor. Ailelerini, arkadaşlarını, evlerini, anılarını arkalarında bırakıp gidiyorlar. Her gidişle kalanları biraz daha yoksullaştırarak gidiyorlar. Yetişmiş ve parlak zihinlerini kaybeden ülkelerin geleceği olamaz. O halde tasalarımızı dillendirmek yerine çözümün parçası olmalıyız. Bu noktada insanımızı anlamak ve bu zorlu mücadeleyi neden tercih ettikleri üzerinde etraflıca düşünüp çözümler üretmeliyiz. Bu şekilde dünyadaki hıza ayak uydurup insanımız için profesyonel/mutlu/refah içinde bir gelecek inşa edebiliriz. Ülkenin, insanının sosyal bir refah seviyesine ulaşması için kuşkusuz bunun önüne geçip gidenleri kalmaya ikna edecek ortam sunması gerekiyor. Peki ,nedir bunun çözümü?

BİR ÖNERİ

“Çağdaş uygarlık seviyesine ulaşmak”... Geleceğin lider ülkeleri kuşkusuz değişim sürecine ayak uydurmanın ötesine geçip ona yön verenler olacak. Görünen o ki bugün ve gelecek dijitalde. Nitekim günümüzde dünyada en büyük 10 şirketinden 8'ini dijital teknolojileri geliştiren ve bunlara dayalı yeni iş modellerini ortaya koyan şirketler oluşturuyor. Bunun için kamu idaremiz paydaşlarla da istişare ederek hedef ve eylemlerde bulunuyor, imkânlar sağlıyor. Eğer hakikaten “bütün ümidimiz gençlikte” ise önce potansiyel verimlilik sağladığı bilinen dijital teknolojileri kullanacak nitelikli insan gücümüzü/yetkinliğimizi küresel bir vizyonla artırmak gerekiyor. 

İşgücü maliyetini düşürmek yerine dijital dönüşüm ve değişen organizasyonlarla otomasyon süreçlerini arttırıp katma değeri yüksek ve verimli üretim sağlayabiliriz. Bu çok uzun zaman önce hayali kurulan bir düşünce olsa da maalesef üzerinden geçen bunca seneye rağmen küresel olarak otomasyon sistemini oturtamamışız. Fakat şimdi “oyunun kuralının değil oyunun kendisinin değiştiği” bir dönemeçteyiz. Yepyeni dijital iş modelleri ve fırsatları oluştu oluşmakta. Bununla birlikte dijital ve yeşil dönüşüm beraber ilerleyen süreçler. Bu aynı zamanda karbon nötr hedefine katkıda bulunacaktır. Yeşil dönüşümün önemli bir bölümü dijital teknolojilere bağlı. Bunlar dünya ve AB’de yeni büyüme stratejisini rekabetçiliğimizi artıracak iki dinamik. Yakın zamanda (2030) dünyada dijital teknolojilerde yetişmiş insan kaynağı açığı olması bekleniyor. Dijital Avrupa Programı (DAP) çerçevesinde AB 2030 hedefi çerçevesinde alandaki uzman personel açığını kapatmak için işgücü maliyetlerinin daha düşük olduğu ülkelere yöneliyorlar. Türkiye’nin hem insan hem altyapı kaynakları var, yeter ki bu alanda belirlenen belirlenecek stratejik amaç ve hedeflere ulaşmaya yönelik kararlar ivedilikle hayata geçirilirsin. 4.0 dijital rekabetinde Türkiye’nin hızlıca aksiyon alması gerekiyor.

BİR ÇAĞRI 

İyi örnekleri yurdumuzun her bölgesinde, özellikle Anadolu’daki üniversitelerin “dijital yetkinlik uygulama ve araştırma merkezlerini” destekleyerek, çoğaltarak ve paylaşarak yurdun dijital dönüşüm ekosistemini tüm paydaşların katkısıyla güçlendirsek topyekûn şimdiyi ve geleceği istediğimiz doğrultuda planlayıp yaşayabiliriz. Böylece yurtdışına gidenlerin veya kendini gitmek zorunda hissedenlerin kırgınlıklarını azaltıp ümitlerini yeşerterek üretkenliklerine bireysel ve toplumsal olarak katkıda bulunabiliriz.

DR. FATMA NUR AYÇİÇEK

ABDULLAH GÜL ÜNİVERSİTESİ

Yazarın Son Yazıları

Çözüm mü, çözülme mi? - Ülgen Zeki Ok

Emperyalist güçlerin Ortadoğu’daki kirli emellerinin önündeki en büyük engel olan Atatürk’ü Türk halkının yüreğinden söküp atmak, yani öldürebilmek için bir gri propaganda yöntemi uyguluyor.

Devamını Oku
06.12.2025
Tek Çin ilkesi - Wei Xiaodong

Türkiye’de Çin’in Tayvan bölgesi yaygın olarak bilinse de bu bölgeye ilişkin tarihi ve siyasi bilgiler genellikle sınırlı kalmaktadır.

Devamını Oku
05.12.2025
İktidarın eğitimdeki U dönüşleri - Nazım Mutlu

Siyasal yaşamının toplamı çeyrek yüzyılı bulan iktidar partisinin kısa tarihi, sayısız U dönüşleriyle doludur.

Devamını Oku
03.12.2025
Cumhuriyete sahip çıkma konuşması: Atatürk’ün ‘Bursa Nutku’ - Hamdi Yaver Aktan

Mustafa Kemal Paşa, 3 Şubat 1933 akşamı İzmir Kordon’daki köşkte akşam yemeği sırasında Bursa’daki olayı öğrenir.

Devamını Oku
03.12.2025
Demokraside seçilenler özgür olmalı - Hüseyin Mert

Demokrasi; çağdaş yaşamın, mutluluğun, ekonomik kalkınmanın ve her türlü gelişmenin önkoşulu, altyapısı ve temelidir.

Devamını Oku
03.12.2025
Tekke ve zaviyelerin kapatılması - Doç. Dr. Hüner Tuncer

Tekkeler ve zaviyeler, İslamdaki tarikatların dinsel tören, toplantı ve eğitim yerleridir.

Devamını Oku
02.12.2025
Suyun akışını sürdürmek - Dr. Anıl Yıldırım Poyraz

“Su ateşe galiptir ancak bir kaba girerse ateş onu kaynatıp yok eder.” - Mevlana

Devamını Oku
02.12.2025
21.yüzyılda Türkiye’de sosyal demokrasi - Halil Sarıgöz

Sosyal demokrat partilerin tarihsel serüvenine baktığımızda, parti programlarının yalnızca birer teknik metin değil; toplumun yönünü, siyasal aklın niteliğini ve iktidar imgelemini belirleyen kurucu belgeler olduğunu görürüz.

Devamını Oku
01.12.2025
Gıda güvenliği sistemimiz alarm veriyor - Adnan Serpen

Gıda yaşam için olmazsa olmazdır ancak kirlenirse hastalığa, hatta ölüme bile neden olabilmektedir.

Devamını Oku
01.12.2025
Buğra Gökce, Silivri'den Cumhuriyet'e yazdı

Otuz altıncı pazar...

Devamını Oku
29.11.2025
İhanetin adı barış olamaz… - Erol Ertuğrul

Güzel yurdumuzda 23 yıldır uygulanan politikalarla, üniter devlet yapımıza ve Cumhuriyetimizin kuruluş anlayışına uymayan görüşler seslerini yükseltmeye başladı.

Devamını Oku
29.11.2025
İddianame hukukla bağlı mı? - Doğan Erkan

İmamoğlu iddianamesi başından beri hukuk dili yerine tercih edilen siyasal retoriğiyle, delil boşluğuyla, rivayet anlatımlarıyla tartışılıyor.

Devamını Oku
28.11.2025
İmralı ziyareti ve TBMM - Hüseyin Özkahraman

Türkiye’de “Kürt meselesi”, etnik kimlik tartışmalarını aşan; devlet-toplum ilişkilerini, siyasal katılım biçimlerini, demokratikleşme dinamiklerini ve meşruiyet tartışmalarını doğrudan etkileyen çok katmanlı bir olgudur.

Devamını Oku
28.11.2025
Seçimin sakatlanması - Cihangir Dumanlı

Anayasamızın 2. maddesine göre Türkiye Cumhuriyeti demokratik bir devlettir.

Devamını Oku
27.11.2025
Kurucu felsefeye dönüş - Mehmet Tomanbay

Son açıklanan TÜİK verileri enflasyon, işsizlik ve derinleşen yoksulluğun gittikçe büyüyen sorunlar olduğunu göstermektedir.

Devamını Oku
27.11.2025
Düzensiz dünya nereye gidiyor? - Nejat Eslen

Yeni bin yılın ilk yüzyılının ilk çeyreği yakında bitecek.

Devamını Oku
26.11.2025
İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

Devamını Oku
26.11.2025
Eğitim sürecinde öğretme ve öğrenme - Cihat Karaali

Geçmişte eğitimciler yalnızca öğretmen değillerdi.

Devamını Oku
26.11.2025
Radbruch formülü ve Türkiye bağlamı - Başar Yaltı

Daha önce bu sütunlarda yayımlanan “Adaletsizliği Görmek” (Cumhuriyet, 07.11.2025) başlıklı yazımızda; adalete giden yolun adaletsizliği görmekten geçtiğini, bir hukuk düzeninde karar veren konumundaki tüm görevliler ile hukuk normlarını uygulayan tüm yetkililerin adaletsizliği görmek, önlemek ve adaleti yerine getirmekle görevli olduklarını, adaletsizliği görme yetisine sahip olmayanların yargıç ve savcı yapılmaması gerektiğini belirtmiştik.

Devamını Oku
25.11.2025
Türkiye Araf’ta - Gani Işık

Şimdilerde Türkiye’ye bir hal oldu; Cumhur İttifakı, İmralı ile hemhal oldu.

Devamını Oku
25.11.2025
Öğretmenim, canım benim! - Duran Güldemir

24 Kasım Öğretmenler Günü’nün anlamını ve önemini anlatmak için söylenecek çok söz var elbette ancak Ceyhun Atuf Kansu’nun “Dünyanın Bütün Çiçekleri” şiirinin bu dizeleri sanki bir başka söze gerek yoktur der gibi derin bir duygusallık içine sürüklemektedir bizi.

Devamını Oku
24.11.2025
Uçak kazasının düşündürdükleri... - Cumhur Utku

Geçen hafta Azerbaycan-Gürcistan sınırında düşen askeri uçağımızla ilgili bir tanımı düzeltelim

Devamını Oku
22.11.2025
‘Ot otlayanlar’dan bugüne - A. Celal Binzet

Günümüzün yakıcı sorunlarından birisi olan vergi, bozuk sistemin ana nedenlerinin başında geliyor.

Devamını Oku
21.11.2025
Bir döneğin anatomisi - Çiğdem Bayraktar Ör

Dün söylediğini bugün unutuyor; hayır, unutmuyor; “Dün söylediğini yutuyor”!

Devamını Oku
21.11.2025
Türkiye’de şap hastalığı neden hâlâ bitmiyor? - Gülay Ertürk

Türkiye’de hayvancılığın en büyük sorunlarından biri, aradan geçen yüzyıllara rağmen hâlâ kontrol altına alınamayan şap hastalığıdır.

Devamını Oku
21.11.2025
Dünya Çocuk Hakları Günü - Recep Nas

Çocuk Haklarına İlişkin Sözleşme, 20 Kasım 1989 günü Birleşmiş Milletler’ce kabul edilmiş, 2 Eylül 1990’da yürürlüğe girmiştir.

Devamını Oku
20.11.2025
CHP'nin iktidar kurultayı - Ziya Yergök

Türkiye’nin kurucu ve birinci partisi, iktidarın en güçlü adayı CHP, 28- 30 Kasım tarihlerinde 39. olağan kurultayını yapacak.

Devamını Oku
20.11.2025
Güvenlik kültürü üzerine - Gazi Zorer

Ülkemizin büyük kısmı aktif deprem kuşağında ve sıklıkla depremi yaşıyoruz ama esaslı bir deprem master planımız yok.

Devamını Oku
19.11.2025
Kemalizm karşıtlığının maskesi - Tunay Şendal

Türkiye, 10 Kasım’ın manevi ağırlığı altında, Mustafa Kemal Atatürk’ün mirasına yönelik tartışmaların bir kez daha alevlendiği bir kırılma anına tanık olmuştur.

Devamını Oku
19.11.2025
Gözden gönüle akan bir aydın - Mücteba Binici

Veteriner hekim Nihat Köse ile ilk karşılaşmamız, 1988 yılının ağustos ayında Samsun Sahra Sıhhıye Askeri Okulu’nda başladı.

Devamını Oku
19.11.2025
İhanet ve gerçekler - Doğu Silahçıoğlu

1914-1918 Birinci Paylaşım Savaşı’nda İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan işgaline uğrayan Anadolu; Mustafa Kemal önderliğinde başlatılan Milli Mücadele ve Kurtuluş Savaşı döneminde, ardında yayılmacı sömürgecilerin ve Saray’ın durduğu ihanet dolu bir sürece sahne oldu.

Devamını Oku
18.11.2025
Kavramların sosyal yaşamdaki etkisi - İsmail Doğan

İnsanlık bir arada yaşamaya başladığı andan itibaren sosyalleşme doğal bir gereksinim olarak ortaya çıkmıştır.

Devamını Oku
18.11.2025
Masumiyet karinesi - Suna Türkoğlu

Hukuk devletinin vazgeçilmez unsurlarından biri olan “masumiyet karinesi” veya “suçsuzluk karinesi”, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 38’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, “Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz” hükmü ile pozitif hukukta da yer almaktadır.

Devamını Oku
17.11.2025
Çalışma yasalarında değişim gerekli mi? - Dr. Engin Ünsal

Yasalar da canlılar gibi zamanla yaşlanır ve işlevini yapamaz duruma gelir.

Devamını Oku
17.11.2025
KKTC 42 yaşında! - İhsan Tayhani

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 15 Kasım 1983’te dünyaya gelenler, şimdi 42 yaşındalar ve onlar, anne ve babalarından farklı olarak özgürlüklerinin güvencesi olan bir Cumhuriyetin kucağına doğdular.

Devamını Oku
15.11.2025
Erken yaşta okur yetiştirmek - Prof. Dr. Sedat Sever

Edebiyat yapıtları, Montaigne’in belirlemesiyle, “Bizim kendimizin dışına, ötemize gitmemize” kılavuz olan estetik birer uyarandır.

Devamını Oku
13.11.2025
Sosyalizm ve cumhuriyet - Kaan Eroğuz

Neoliberal küreselleşmenin 40 yılı aşkın sürede yarattığı tahribat...

Devamını Oku
13.11.2025
Hukuk devleti mi, yargı devleti mi? - Av. Erol Türk

Hukuk devleti herkesin, devleti yönetenlerin de hukuka bağlı olduğu, hukukun üstünlüğünü ve temel hak ve özgürlükleri güvence altına alan devlettir.

Devamını Oku
12.11.2025
Ankara Hukuk Fakültesi 100 yaşında - Av. Ahmet AKGÜL

5 Kasım 1925 tarihinde, ilk TBMM binasının toplantı salonunda yapılan törende Ankara’da leyli (yatılı) – nehari (gündüzlü) bir hukuk mektebi açılmıştı.

Devamını Oku
12.11.2025
Onlar daha çocuktu… - Şükrü KARAMAN

Kocaeli’nin Dilovası ilçesinde merdiven altı parfümeri imalathanesinde meydana gelen patlamada üçü çocuk altı emekçi...

Devamını Oku
12.11.2025