KKTC 42 yaşında! - İhsan Tayhani
Olaylar Ve Görüşler
Son Köşe Yazıları

KKTC 42 yaşında! - İhsan Tayhani

15.11.2025 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 15 Kasım 1983’te dünyaya gelenler, şimdi 42 yaşındalar ve onlar, anne ve babalarından farklı olarak özgürlüklerinin güvencesi olan bir Cumhuriyetin kucağına doğdular. İngiliz idaresi’nin, salt İslami kimliğe hapsettiği yoksul bir cemaat yapısından bugünkü anayasal devlet yapısına geçiş kolay olmamıştır. Kıbrıs Türk halkının, acılarla dolu çileli bir yolculuktan sonra egemenliğine kavuştuğunu unutmak, bedel ödeyenlerin anılarına saygısızlık olur!

Makarios, Kıbrıs Türküne 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti’deki yüzde 30’luk egemenlik kullanım hakkını bile çok gördüğü için, tek taraflı 1963 yıkım hamlesi ile Kıbrıs Türk toplumu ortaklıktan dışlanmıştır! Arkasından gelen 1963 Genel Komite, 1967 Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi, 1971 Kıbrıs Türk Yönetimi, 1974 Barış Harekâtı’ndan sonra, 1974 Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi, 1975 Kıbrıs Türk Federe Devleti aşamaları ve nihayet 15 Kasım 1983’te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Devleti’nin ilanı gibi siyasal atılımların hepsi, adada, farklı iki toplum arasındaki egemenlik kullanım dengesini sağlama girişimleridir.

ATEŞ ÇEMBERİNİN ORTASINDA

Rumlar, hemen her evrede, adada çoğunluk oldukları savı ile egemenliği tek başına kullanma hırsına kapılırken Kıbrıs Türkü de haklı olarak bir var oluş ve kendi egemenliğine sahip çıkma savaşımı içinde olmuştur. Rum-Yunan ikilisinin, Kıbrıs Türklerine azınlık statüsü verilmesini öngören bir kararı, 13 Mayıs 1983’te BM Genel Kurulu’ndan geçirmesi üzerine, Rauf Raif Denktaş önderliğindeki Federe Meclis üyeleri, 15 Kasım 1983’te bağımsız ve egemen bir devlet olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni ilan etmişlerdir.

Uzlaşıya açık çok taraflı görüşmeler, 50 yılı aşkın bir süre devam etmiş, ancak Rum kesiminin üstünlük kurma tutumları ve dış dinamiklerin de çıkara dayalı diplomasi oyunları nedeniyle şimdiye değin bir çözüme varılamamıştır. GKRY’nin, 2004’te AB’ye tam üyeliğinden sonra bozulan egemenliği kullanım dengesine şimdilerde yeni yeni halkalar eklenmektedir! Kurulan çok bileşenli birlikteliklerle Ege ve Akdeniz’de dengeleri büsbütün bozacak nitelikte daha ileri adımlar atılıyor! Örneğin Norveç’in, GKRY’ye uyguladığı silah ambargosunu kaldırmış olması, son derece düşündürücü sıcak bir gelişmedir! Kısacası, KKTC, tam bir ateş çemberinin ortasındadır.

BAĞIMSIZ BİR DEVLET

Bilindiği gibi devlet; askeri, jandarması, polisi ve kurumları ile içeride ve dışarıda egemenlik kullanım hakkı olan tek yetkedir(otorite). Bu bağlamda dışarıya karşı egemenliğin, Türkiye olmaksızın korunamayacağı gerçeği gün gibi ortada olup hep ayrı tutulmalıdır. İçerideki egemenlik kullanımı ise tartışmasız, 42. yaşını dolduran KKTC’nin tekelindedir. Bu devletin, salt Türkiye tarafından tanınmış olması, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne de iç egemenliğe müdahale hakkını vermez. Örtülü veya örtüsüz kimi müdahalelerin ne gibi bir sonuç doğurduğu, geride bırakılan 19 Ekim cumhurbaşkanı seçimlerinde görülmüş olmalıdır.

Kıbrıs Türkünün demokratik kültürü gelişkindir. Toplumdaki güçlü laiklik damarına ters düşen bazı uygulamaların dayatılmasından, çok yönlü illegal etkinliklere alan açılmasından ve incitici kimi söylemlerden rahatsız olan yüzde 62.76 oranındaki bir seçmen kitlesi, 6. cumhurbaşkanı olarak Tufan Erhürman’ı seçmiştir. Seçim sonucunu beğenmediği için MHP lideri Bahçeli’den gelen; “81 Düzce’den sonra, 82’ncisi KKTC olmalı” şeklindeki bir açıklama ise son derece gereksiz ve devlet görgüsü ile bağdaşmayan bir söylemdir!

Çağdaş, laik, Atatürkçü, hukuk edinimli ve yurtsever yapısının yanında, Kıbrıs Türklerinin özgürlük mücadelesini bilen, deneyim sahibi yeni cumhurbaşkanı Erhürman da KKTC’nin egemenliğinden ödün vermeksizin -dış politikada yine Türkiye ile birlikte- ve GKRY ile eşit statüde, büyük bir olasılıkla yine yan yana ve güven içinde yaşama doğrultusunda kuşkusuz değerli hizmetler verecektir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin 42’nci kuruluş yıldönümünü kutluyor, Dr. Fazıl Küçük’le başlayan devletleşme sürecini taçlandıran Rauf Raif Denktaş ile kuruluş kararını onayan dönemin Federe Meclisi üyelerini saygı ile anıyoruz.

DOÇ. DR. İHSAN TAYHANİ

Yazarın Son Yazıları

Devlet ve kalkınma Okan Toygar’ın - Bilin Neyaptı

Bir ülkede ekonomi yönetiminin temel hedefleri verimlilik ve adil bölüşümdür.

Devamını Oku
18.12.2025
Programda işçinin adı yok - Engin Ünsal

CHP 39. Olağan Kurultayı’nda tüzük değişikliği yaptı ve iktidar programını kabul etti.

Devamını Oku
17.12.2025
Yargı öyküleri - Ziya Yergök

Yıllar önce, 5 Ocak 1982’de Çetin Altan’ın Milliyet gazetesindeki “Şeytanın gör dediği” adlı köşesinde “Eski (Mahkeme Koridorları) sütununa özlem” başlıklı yazısında yer alan, bir ceza avukatının “Oturum” adlı anı kitabından alıntılanmış ilginç bir yargı öyküsüne değinmek istiyorum.

Devamını Oku
17.12.2025
Devletçiliğe dönebilmek... - Kemal Onur

Demokratik ve laik sosyal hukuk devletimizin kurucu lideri Atatürk’ün yönetimi döneminde; ülkemizin ulusal çıkarı açısından bilimsel anlayış ve duyarlı bir bilinçle, iç ve dış sermaye şirketlerinin çıkarları için vahşi madenciliğe kesinlikle fırsat verilmemiştir!

Devamını Oku
17.12.2025
Bu çığlığı duyun! - Mustafa Gazalcı

MESEM, Milli Eğitim Bakanlığı’nın sözde mesleki teknik eğitim merkezleri uygulaması.

Devamını Oku
16.12.2025
ABD’nin esnek realist stratejisi - Nejat Eslen

11 Eylül’ün hemen sonrasında ABD, tek kutuplu dünya düzeninin verdiği cesaretle küresel egemen güç olmanın hayallerini kuruyordu.

Devamını Oku
16.12.2025
Çağdaşlık yolunda bir ömür - Hüseyin Karataş

Çağdaşlık eksikliğine ve dokunulmazlara dokunan sevgili hocam Prof. Dr. Türkan Saylan...

Devamını Oku
13.12.2025
Geleceğin savaş alanı, Türkiye ve Karadeniz - Doğu Silahçıoğlu

“Erken Cumhuriyet dönemi”nde (1923-1938) savunma sanayisindeki gelişmeler Türkiye’yi; başta uçak olmak üzere harp silah araç gereçlerinde dış satım yapan bir ülke konumuna getirmişti.

Devamını Oku
12.12.2025
Gençlik MESEM’den büyüktür - Kaan Eroğuz

AKP iktidarı tarafından 2016 yılında örgün ve zorunlu eğitim kapsamına alınan mesleki eğitim merkezleri (MESEM), çocuk işçiliğinin yaygınlaşmasında ve “kurumsallaşmasında” kritik bir rol oynuyor

Devamını Oku
12.12.2025
Komisyonda emekçinin adı yok - Şükrü Karaman

Milyonlarca emekçinin yeni ücrete ilişkin alacağı kararı merakla beklediği Asgari Ücret Tespit Komisyonu çalışmalarına yarın başlayacak.

Devamını Oku
11.12.2025
İnsan onuru ve demokrasi - Ayşe Atalay

TDK sözlüğünde “onur” kavramı insanın kendisine karşı duyduğu saygı olarak tanımlanıyor.

Devamını Oku
11.12.2025
Karadeniz’de neler oluyor? - Can Erenoğlu

Dünyanın en güvenli ve istikrarlı denizi Karadeniz dünyanın en tehlikeli deniz alanına mı dönüştürülüyor?

Devamını Oku
10.12.2025
Gelir adaletsizliği tırmanıyor! - Devrim Onur Erdağ

Türkiye'de emeğin değeri uzun zamandır siyaset meydanında sıkça dile getirilen bir konu.

Devamını Oku
10.12.2025
Yeni feodal çağ ve dijital baronluk - Doğan Sevimbike

Yanis Varoufakis’in No Kings Means No Barons başlıklı yazısı, çağımızın ekonomik ve siyasal düzenini “yeni bir feodalizm” olarak niteliyor.

Devamını Oku
09.12.2025
Erdoğan’ın 2005’teki hayalleri - Kadir Serkan Selçuk

Yıl 2005. Dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, o dönem henüz el konmamış olan Sabah gazetesinin 20. kuruluş yıldönümü için gazeteye bir yazı yazmıştı.

Devamını Oku
09.12.2025
‘Kırkyama’ siyaset… - Prof. Dr. Utku Yapıcı

Türk siyasetinde son yıllardaki en ilginç gelişme siyasi kimlikler düzleminde yaşanıyor.

Devamını Oku
08.12.2025
Terörist başının ayağına gitmek... - Hatice Topçu

Ulus devletler; tarih bilinci, ortak coğrafya ve dil birliğine dayanır.

Devamını Oku
08.12.2025
Çocuklarımız artık kimsesiz mi? - Özgür Hüseyin Akış

Cumhuriyetin kuruluş yıllarında söylenmiş bir cümle hâlâ kulaklarımızda çınlar:

Devamını Oku
07.12.2025
Çözüm mü, çözülme mi? - Ülgen Zeki Ok

Emperyalist güçlerin Ortadoğu’daki kirli emellerinin önündeki en büyük engel olan Atatürk’ü Türk halkının yüreğinden söküp atmak, yani öldürebilmek için bir gri propaganda yöntemi uyguluyor.

Devamını Oku
06.12.2025
Tek Çin ilkesi - Wei Xiaodong

Türkiye’de Çin’in Tayvan bölgesi yaygın olarak bilinse de bu bölgeye ilişkin tarihi ve siyasi bilgiler genellikle sınırlı kalmaktadır.

Devamını Oku
05.12.2025
İktidarın eğitimdeki U dönüşleri - Nazım Mutlu

Siyasal yaşamının toplamı çeyrek yüzyılı bulan iktidar partisinin kısa tarihi, sayısız U dönüşleriyle doludur.

Devamını Oku
03.12.2025
Cumhuriyete sahip çıkma konuşması: Atatürk’ün ‘Bursa Nutku’ - Hamdi Yaver Aktan

Mustafa Kemal Paşa, 3 Şubat 1933 akşamı İzmir Kordon’daki köşkte akşam yemeği sırasında Bursa’daki olayı öğrenir.

Devamını Oku
03.12.2025
Demokraside seçilenler özgür olmalı - Hüseyin Mert

Demokrasi; çağdaş yaşamın, mutluluğun, ekonomik kalkınmanın ve her türlü gelişmenin önkoşulu, altyapısı ve temelidir.

Devamını Oku
03.12.2025
Tekke ve zaviyelerin kapatılması - Doç. Dr. Hüner Tuncer

Tekkeler ve zaviyeler, İslamdaki tarikatların dinsel tören, toplantı ve eğitim yerleridir.

Devamını Oku
02.12.2025
Suyun akışını sürdürmek - Dr. Anıl Yıldırım Poyraz

“Su ateşe galiptir ancak bir kaba girerse ateş onu kaynatıp yok eder.” - Mevlana

Devamını Oku
02.12.2025
21.yüzyılda Türkiye’de sosyal demokrasi - Halil Sarıgöz

Sosyal demokrat partilerin tarihsel serüvenine baktığımızda, parti programlarının yalnızca birer teknik metin değil; toplumun yönünü, siyasal aklın niteliğini ve iktidar imgelemini belirleyen kurucu belgeler olduğunu görürüz.

Devamını Oku
01.12.2025
Gıda güvenliği sistemimiz alarm veriyor - Adnan Serpen

Gıda yaşam için olmazsa olmazdır ancak kirlenirse hastalığa, hatta ölüme bile neden olabilmektedir.

Devamını Oku
01.12.2025
Buğra Gökce, Silivri'den Cumhuriyet'e yazdı

Otuz altıncı pazar...

Devamını Oku
29.11.2025
İhanetin adı barış olamaz… - Erol Ertuğrul

Güzel yurdumuzda 23 yıldır uygulanan politikalarla, üniter devlet yapımıza ve Cumhuriyetimizin kuruluş anlayışına uymayan görüşler seslerini yükseltmeye başladı.

Devamını Oku
29.11.2025
İmralı ziyareti ve TBMM - Hüseyin Özkahraman

Türkiye’de “Kürt meselesi”, etnik kimlik tartışmalarını aşan; devlet-toplum ilişkilerini, siyasal katılım biçimlerini, demokratikleşme dinamiklerini ve meşruiyet tartışmalarını doğrudan etkileyen çok katmanlı bir olgudur.

Devamını Oku
28.11.2025
İddianame hukukla bağlı mı? - Doğan Erkan

İmamoğlu iddianamesi başından beri hukuk dili yerine tercih edilen siyasal retoriğiyle, delil boşluğuyla, rivayet anlatımlarıyla tartışılıyor.

Devamını Oku
28.11.2025
Seçimin sakatlanması - Cihangir Dumanlı

Anayasamızın 2. maddesine göre Türkiye Cumhuriyeti demokratik bir devlettir.

Devamını Oku
27.11.2025
Kurucu felsefeye dönüş - Mehmet Tomanbay

Son açıklanan TÜİK verileri enflasyon, işsizlik ve derinleşen yoksulluğun gittikçe büyüyen sorunlar olduğunu göstermektedir.

Devamını Oku
27.11.2025
Düzensiz dünya nereye gidiyor? - Nejat Eslen

Yeni bin yılın ilk yüzyılının ilk çeyreği yakında bitecek.

Devamını Oku
26.11.2025
İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

Devamını Oku
26.11.2025
Eğitim sürecinde öğretme ve öğrenme - Cihat Karaali

Geçmişte eğitimciler yalnızca öğretmen değillerdi.

Devamını Oku
26.11.2025
Radbruch formülü ve Türkiye bağlamı - Başar Yaltı

Daha önce bu sütunlarda yayımlanan “Adaletsizliği Görmek” (Cumhuriyet, 07.11.2025) başlıklı yazımızda; adalete giden yolun adaletsizliği görmekten geçtiğini, bir hukuk düzeninde karar veren konumundaki tüm görevliler ile hukuk normlarını uygulayan tüm yetkililerin adaletsizliği görmek, önlemek ve adaleti yerine getirmekle görevli olduklarını, adaletsizliği görme yetisine sahip olmayanların yargıç ve savcı yapılmaması gerektiğini belirtmiştik.

Devamını Oku
25.11.2025
Türkiye Araf’ta - Gani Işık

Şimdilerde Türkiye’ye bir hal oldu; Cumhur İttifakı, İmralı ile hemhal oldu.

Devamını Oku
25.11.2025
Öğretmenim, canım benim! - Duran Güldemir

24 Kasım Öğretmenler Günü’nün anlamını ve önemini anlatmak için söylenecek çok söz var elbette ancak Ceyhun Atuf Kansu’nun “Dünyanın Bütün Çiçekleri” şiirinin bu dizeleri sanki bir başka söze gerek yoktur der gibi derin bir duygusallık içine sürüklemektedir bizi.

Devamını Oku
24.11.2025
Uçak kazasının düşündürdükleri... - Cumhur Utku

Geçen hafta Azerbaycan-Gürcistan sınırında düşen askeri uçağımızla ilgili bir tanımı düzeltelim

Devamını Oku
22.11.2025