Deniz Yüzbaşı Hakkı Bey komutasındaki kahraman Nusret mayın gemisinin 110 yıl önce -7 Mart’ı 8 Mart’a bağlayan gece- Çanakkale Boğazı’nda Karanlık Liman’a döktüğü 26 mayın; bir yandan 18 Mart günü batırdığı sözde yenilmez harp gemileriyle eşsiz bir “Deniz Zaferi”ni müjdelerken, diğer yandan da tarihin akışını değiştiriyordu. Öyle ki düşmanın, denizdeki büyük hezimetin ardından başlattığı kara muharebelerinde, Türk ulusunun tarihini ve ters giden talihini değiştirecek büyük Atatürk’ü “Çanakkale kahramanı” olarak tarih sahnesine çıkaran sürecin simgesi oluyordu. Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanı Cevat Paşa 18 Mart akşamında “Gittiler, geçemediler, geçemeyecekler” sözleriyle zaferi tarihe kaydederken istilacıların karada uğrayacağı bozgunu da ilan ediyordu adeta. Düşman, denizde ve karada dersini almıştı: “Çanakkale geçilmez.”

‘SAVUNMA DENİZDE BAŞLAR’

Tarihi ve siyasi yönleriyle olağanüstü değer taşıyan bu kutlu zafer; deniz gücünün (askeri olmayan deniz unsurları dahil) harp zamanlarındaki önemini, stratejik etkisini hatırlamak bakımından da son derece değerlidir. Donanmanın Haliç’te uzun yıllar bilerek çürümeye terk edilmesiyle oluşan zayıflık, düşmanın denizde hiçbir engel ile karşılaşmadan, hançerini vatanın “boğazına” dayamasına neden olmuştu. Oysaki, anavatan savunması önce denizde başlar. Hele ki tehdit bir istila donanmasıysa, en güçlü savunma, tehdidi anavatandan mümkün olduğunca uzakta karşılamaktır.

Deniz gücü, harbin seyri ve sonucu üzerinde doğrudan etkili güçlü niteliklere sahiptir. Örneğin muharip suüstü unsurları ve denizaltılarıyla deniz ulaştırma yollarını kontrol altında tutarak, limanlara abluka uygulayarak kesin sonuç üzerinde belirleyici rol oynayabilir. Birinci Dünya Savaşı’nda İngiltere’nin Kuzey Denizi’ndeki güçlü donanma varlığı Almanya’yı açık denizlerden çoğunlukla uzak tutmuş, ekonomisine darbe vurarak Almanya’yı yenilgiye ve teslimiyete götüren nedenlerden biri olmuştur.

DENİZ GÜCÜ

Deniz gücü, harbin başlangıcındaki ve sürdürülmesindeki benzersiz yetenekleriyle, özellikle güç aktarma kabiliyetiyle zaferin mayasını oluşturur. “İkinci Dünya Savaşı’nda müttefikleri zafere taşıyan Normandiya çıkarmasında; 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı’nı zafere götüren Girne çıkarmasında; Birleşik Krallık deniz gücünün anavatandan 8 bin deniz mili (yaklaşık 15 bin km) uzakta kazandığı Falkland savaşında” olduğu gibi uçak gemileriyle, amfibi gemilerle hem hava gücünü hem kara gücünü hem de deniz unsurlarını (deniz piyadelerini) denizaşırı coğrafyalara intikal ettirir, destekler ve korur, deniz gücü. Kurtuluş Savaşı sırasında da Karadeniz’den cepheye taşınan yaklaşık 300 bin ton silah ve cephane, askeri gücü zafere ulaştıran esas faktörlerden biri olmuştur. “Karadeniz nakliyatının” zaferdeki hayati rolünü, “Gözüm Sakarya’da, kulağım İnebolu’da” sözüyle anlatan büyük Atatürk -zaman içindestratejik çıkarımı da işaret etmiştir: “Zaferi, denizi kontrol altında tutan, ihtiyacı olan şeyi, ihtiyaç duyduğu zamanda istediği yere ulaştırabilen kazanır.”

Başta büyük önder, ebedi başkomutan Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere kazandıkları zaferlerle Türk ulusunu yaşatan ve yücelten kahramanlarımızı; anavatan, mavi vatan ve semaları için canlarını feda eden aziz şehitlerimizi minnetle anıyoruz, ruhları şad olsun.

HAKAN ERCAN

EMEKLİ TUĞAMİRAL