Tolga Aydoğan’ın, ilk baskısı 1929 yılında yapılan Kozmografya adlı astronomi kitabıyla ilgili geniş oylumlu yazısına, çocuk yazınının gelişimine büyük emeği geçen eğitimbilimci Prof. Dr. Sedat Sever’in yeni yıl kutlamaları arasında rastladım.
Atatürk Cumhuriyetinin hangi koşullarda bugünkü düzeye getirildiğini gerçekçi verilerle gözler önüne seren “Kozmografya” başlıklı bu yazıyı yeniden biçimleyerek okurun bilgisine sunuyorum:
Ne acıdır ki 96 yıl sonra bilimsel temelli Cumhuriyeti köreltmeye
kalkan bağnaz kafalılar, din perdesi altında Türkiye’yi çağdışına atmanın yollarını arıyor.
Onlar gelişimin ileriye dönük olduğunu, ne yapılsa getirilemeyeceği düşünme erdeminden bile yoksunlar.
BİLİMSEL ATILIM
Cumhuriyetten önce, bilimin geçerli olmadığı bir toplumda astronominin ne olduğunu bilmeyenler vardı. Ama gelişim tarihinde bir gün olsa onun önemini bilen birinin çıkacağını bilmelidir. Örneğin Ali Yar Bey, 1929 yılında Kozmografya kitabını Atatürk’ün isteğiyle yazmıştır. Bu yönüyle her gelişimde olduğu gibi dünyada astronomi kitabı yazdıran tek devlet adamı olmuştur.
Bu kitap, gezegenlerin özelliği, mevsimlerin oluşumu, karadeliğin ne olduğu konularını içermekle kalmıyor, Ali Yar Bey, Aristo’dan başlayarak Kopernik’ten Galileo’ya tüm zamanların düşünürleri, Samanyolu haritası da içlerinde olmak üzere, konuyla ilgili her şey bu kitaba konmuştur.
Kozmografya üstelik 1933’ten 1979’a dek de tüm liselerde zorunlu ders kitabı olmuştur.
KURUMSALLAŞMA
Bu kitap yazılmadan sekiz yıl önce Ankara hükümetinin kasasında sadece 48 kuruş vardı. İşgal güçleriyle, fakirlikle, cehaletle ve hastalıkla mücadele ediliyor; savaş sonrası Osmanlı’nın borçları ödeniyor, bir yandan da bilimle sanatla Cumhuriyet inşa ediliyor, fabrikalar kuruluyor, operalar açılıyor, yurtdışına eğitilmek üzere öğrenciler gönderiliyor. Böylece Anadolu’da çağımıza örnek olacak bir ülke yaratılıyordu.
Bu atılımlar döneminde bilgi
körleri, bilgisizliklerini sürdürerek dünyanın düz olduğunu, boğanın boynuzları üzerinde durduğunu düşünecek denli ilkel kalmışlardır.
BİLİM YAYGINLAŞIYOR
Cumhuriyet döneminde bilim yaygınlaşmaya başlar. Atatürk bu bağlamda “İstikbal göklerdedir” diyerek yüzünü bilime dönmüştür. Yazdırdığı Kozmografya kitabının içindeki kraterlerin fotoğrafları da yer alıyor. Bilim insanı Dr. Hugh Percy Wilkins 1956 yılında Ay’daki bir kratere, büyük saygı duyduğu Atatürk’ün adını vermiştir.
Türk kültürünün bilimsel temele oturtulduğunu içeren bu düşünceleri çevrenize yaymaya çalışın. Böylece Atatürk’ün değerini bilmeyenlere onun “En hakiki mürşit ilimdir” sözlerinin anlamını kavratmış olursunuz.
