Tarım ve gıda, temel sorun
Mehmet Şakir Örs
Son Köşe Yazıları

Tarım ve gıda, temel sorun

17.10.2025 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Dün 16 Ekim Dünya Gıda Günü’ydü. Bu anlamlı gün nedeniyle uzmanlar ve ilgili kuruluşlar konuyla ilgili açıklamalar yaptılar. Gıda krizine ve özellikle de tarımsal gıdanın önemine dikkat çektiler. Tarım ve gıda alanlarındaki olası tehlikeler, riskler bir kez daha gündeme geldi. Aslında tarımın ve gıdanın ne denli önemli olduğu, yalnızca belirli günlerde hatırlanmamalı. Olur olmaz pek çok konuya ‘beka meselesi’ diye yaklaşan ilgililer, yetkililer, siyasetçiler; asıl ‘beka’nın tarım ve gıda konuları olduğunu hiçbir zaman unutmamalılar.

Image

TARIMDAKİ GERİLEME 

Türkiye bir zamanlar kendi kendine yetebilen ülkeler arasında sayılıyordu. Bizim öğrencilik yıllarımızda, okullarda buna vurgu yapılırdı. Toplumca ülkemizin bu özelliği ile övünürdük. Ancak o dönemler artık çok gerilerde kaldı. Ülkemiz birçok tarımsal üründe ithalatçı oldu ve giderek dışa bağımlı hale geldi. Tarımsal üretimde ve hayvancılıkta ciddi bir gerileme yaşanıyor. Üretim rakamları giderek aşağıya düşüyor. Üretim azlığı ve yetersizliği elbette tüketime ve tüketicilere de olumsuz yansıyor. Geçtiğimiz yaz mevsiminde birçok meyve çeşidinde dar gelirli - yoksul insanlar neredeyse evlerine meyve alamaz, çocuklarına meyve yediremez hale geldiler. 

ÜRETİM ÖZENDİRİLMELİ 

Bütün bu olumsuzlukların temelinde tarımdan kaçış önemli rol oynuyor. Üretimde maliyetler olağanüstü ölçüde artıyor. Başta mazot, gübre ve zirai ilaç olmak üzere tarımsal girdilerdeki maliyet artışları ile çiftçi baş etmekte zorlanıyor. Kuraklık ve sulama sıkıntıları çiftçinin bir başka önemli sorunu. Bütün bu olumsuzluklar doğrusu çiftçinin belini büküyor. Bu bağlamda başta genç çiftçiler olmak üzere üreticiler üretimden çekiliyorlar. Gençler kırsal kesimi terk edip büyük kentlere gidiyorlar. Kırsalda ve tarımda, tarımsal üretimle uğraşanların sayısı azaldığı gibi yaş düzeyi de yükseliyor. Oysa üretim özendirilmeli ve tarımla uğraşanlara kolaylıklar sağlanmalıdır. Rant amaçlı değil üretici odaklı politikalar uygulanmalıdır.

GIDA HAKKI 

Dünya Gıda gününde en çok gündeme gelen ve konuşulan konular açlık, yoksulluk, beslenme yetersizliği ve paylaşım sorunları oluyor. Çünkü ülkemizde olduğu gibi dünyanın birçok yerinde de gelir ve paylaşım adaletsizliği var. Hakça ve adaletli bir paylaşım için kamucu politikalara yönelmek gerekiyor. Bu yılki gıda gününün temel teması ‘Daha iyi bir yaşam ve daha iyi bir gelecek için gıda hakkı’ oldu. Unutulmamalıdır ki gıdaya erişim, en temel insan haklarındandır. Bu hakkı savunmak, temel bir yurttaşlık ödevidir. Gıdada yaşanan rekor enflasyon gıdaya erişimi zorlaştırmaktadır. Dolayısıyla bu hakkın kazanılması ve gereğince kullanılabilmesi için öncelikle yoksulluğun aşılması gerekiyor. 

DUYAN VAR MI? 

Son dönemde tarımsal alandaki olumsuzluklara dikkat çekmek üzere ardı ardına etkinlikler düzenleniyor. Örneğin geçtiğimiz hafta sonu Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği (YKKED) Manisa Şubesi ve yerel yönetimlerin işbirliği ile Manisa’da bir çalıştay düzenlendi. Ayrıca, Sosyal Demokrasi Derneği (SDD) İzmir Şubesi’nin organizasyonu ile dün İzmir’de yapılan ‘Tarım - Gıda ve Yoksulluk’ konulu etkinlikte de; ülkemizi tehdit eden gıda krizi ve tarımın sorunları ile çözüm yolları konuşuldu. Bunca söz söyleniyor, yazı yazılıyor; ilgililer, yetkililer, siyasetçiler uyarılıyor da, acaba bütün bunları duyan, yararlanan var mı? Doğrusu bu soruya olumlu yanıt vermek mümkün değil. Çünkü ülkeyi yönetmekle sorumlu olanlar, tarımın, tarımcının sorunlarına yeterince duyarlı değiller. Çiftçiye adeta kulaklarını tıkıyorlar. Böyle olunca da sorunlar ağırlaşarak devam ediyor. Olan ülkemize ve ülkemizin üreticilerine, tüketicilerine, kısacası tüm yurttaşlarına oluyor!

***

‘Güneşli Dünya’nın Peşinde

Geçtiğimiz günlerde ziyaretimize gelen eğitimci dostlar, eski bir dostumuzun yeni yayımlanan bir kitabını bize ulaştırdılar. 68 kuşağının İzmir’deki simge isimlerinden eğitimci Ramazan Karakale; ‘Tarih, Anılar, Görüşler’ alt başlığıyla yaşam anılarını ve araştırmalarını ‘Güneşli Dünya’nın Peşinde adıyla kitaplaştırmış. Şimdilerde yılın büyük bölümünü yurt dışında geçiren Karakale, kitabını adımıza imzalayarak bize ulaştırmış. Kitapta ‘Güneşli Dünya’ mücadelesinin geçmişten günümüze uzanan hikâyesi ayrıntılı biçimde anlatılıyor. Aynı zamanda onar yıllık zaman dilimleri ile adeta geçmişe doğru bir zaman yolculuğuna çıkılıyor.

Image

ÜTOPYALAR ÖLMEZ 

Karakale’nin kitabı, yaşamı boyunca ‘Güneşli Dünya’yı arayanların, o anlamlı mücadeleyi sürdüren kuşakların yaşadıkları süreçleri de aktarıyor. 20. yüzyıldan 21. yüzyıla ulaşan uzun bir siyasal ve toplumsal zaman yolculuğuna çıkarıyor okuru. Aynı zamanda ölmeyen, yok edilemeyen ütopyalara ve onlarla ilgili gelişmelere de dikkat çekiliyor. Biz Karakale’yi TÖB-DER yöneticiliği yaptığı yıllardan biliriz ve siyasal mücadele dönemlerinden tanırız. Ama öncelikle onun eğitimci ve araştırmacı yönüne dikkat çekmek isteriz. Son dönemlerde bu yönlerini bilim tarihi çalışmalarıyla daha da geliştirdiği anlaşılan yazar, bize tam anlamıyla dopdolu bir siyasal, bilimsel, kültürel ve sosyal tarihçe sunuyor.

Image

İZMİR’İN 68’LİLERİ 

Elbette 68 kuşağının ütopyalarından, ‘Güneşli Dünya’ arayışından kopmadan kitapta bir zaman yolculuğuna çıkıyoruz. Aynı dönemleri yaşamış okurlar olarak, bu araştırmalarda ve anılarda doğrusu biraz da kendimizden izler buluyoruz. Ortak geçmişler, mücadeleler ve görüntüler, belleğimizde ve yüreğimizde adeta bir film şeridi gibi akıyor... Örneğin, arkadaşımız Fergül Yücel’in ‘İzmirli Devrimciler’ kitabından aldığımız, 90’lı yıllarda İzmir’de çekilen bu fotoğrafta; ‘Güneşli Dünya’nın Peşinde yürüyenlerin, koşanların bir bölümünü görüyoruz. Ayaktakilerden soldan üçüncü Ramazan Karakale. Onun hemen yanında, geçtiğimiz günlerde İzmir’de toprağa verdiğimiz Özkan Başer dostumuz. Sağdan dördüncü önceki büyükşehir başkanlarımızdan Aziz Kocaoğlu. Fotoğrafta, artık aramızda olmayan Talat Özmen, Reha Pekerten, Mehmet Karcı, Emre Özlem dostlarımız da var. Ramazan Karakale’yi, bu anlamlı ve oylumlu yapıtı için içtenlikle kutluyoruz. Bu vesileyle, artık aramızda olmayan ‘Güneşli Dünya’ yürüyüşçülerini saygıyla anıyor, yaşayanları da sevgiyle selamlıyoruz.

***

İzmir’e yakışan, İzmir’i kucaklayan

Bugün Kültürpark’taki Celal Atik Spor Salonu’nda CHP İzmir İl Kongresi toplanıyor. Bu kongre, CHP’nin başta yargısal kuşatma olmak üzere birçok alandan kuşatıldığı ilginç bir dönemde yapılıyor. Bu nedenle de olağanüstü koşullarda gerçekleştiriliyor. İçinde bulunduğumuz siyasal koşullar, CHP’ye ve CHP’de siyaset yapanlara da aynı ölçüde önemli görevler ve sorumluluklar yüklüyor.

Image

Bütün bu kuşatmalara ve zorluklara karşın, iktidar adayı CHP’nin korunması, güçlendirilmesi ve bütün gücüyle iktidara hazırlanması büyük önem taşıyor. Siyasal muhalefet ve özellikle de CHP açısından İzmir’in bambaşka bir anlamı ve önemi var. Yıllardır hiçbir seçimde iktidara geçit vermeyen ve tercihini hep CHP’den yana kullanan İzmir, CHP’nin ‘amiral gemisi’ olarak anılıyor. Kısacası, CHP’nin İzmir’e ve İzmirliye karşı özel bir ödevi ve sorumluluğu var. Bu nedenle CHP, bu dönemde, en nitelikli, birikimli, mücadeleci kadrolarını yönetimlere taşımalıdır. İzmir’e yakışan ve İzmir’i kucaklayan bir yönetim oluşturulmalıdır. Yazdıklarımız elbette diğer il kongreleri için de geçerlidir. Ayrıca, bu yönetimlerin CHP’yi iktidara taşıyacağı da unutulmamalıdır.

 

Yazarın Son Yazıları

Egeliler ‘Hadi gari’ diyor!

Ege ve Egeli ile özdeşleşmiş bir ifade vardır. Egeliler günlük yaşamda çok sık “Hadi gari” sözcüklerini kullanırlar. Bu ifade, içinde bulunulan duruma göre bazen bir hayret ifadesidir bazen de bir hareketlenme çağrısıdır.

Devamını Oku
05.12.2025
Halkın bütçesi

Bütçe görüşmeleri ve tartışmaları, ekonomi-politik değerlendirmeler açısından büyük önem taşır.

Devamını Oku
02.12.2025
CHP kurultayı ve Ege

Cumhuriyetin kurucu ve ülkemizin birinci partisi Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) 39. olağan kurultayı, bugün Ankara’da toplanıyor. 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde neredeyse bütün Batı Anadolu’yu CHP kırmızısına boyayan Egeli seçmenlerle CHP arasında çok köklü ve güçlü bağlar var.

Devamını Oku
28.11.2025
Umut ve direniş kurultayı

Günlerdir İBB iddianamesini ve CHP’ye yönelik yargısal kuşatmayı tartışıyoruz.

Devamını Oku
25.11.2025
Ekolojik yaşam savunucuları

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP30) Brezilya Belem’de çalışmalarını sürdürürken ülkemizin ekolojik yaşam savunucuları da alanlara çıkıyorlar.

Devamını Oku
21.11.2025
Umudu örgütlemek ve büyütmek

Küresel kapitalizmin neden olduğu ve otoriter siyaset anlayışlarının daha da ağırlaştırdığı iktisadi ve siyasal bunalımlar, bütün dünyada katmerlenerek devam ediyor.

Devamını Oku
18.11.2025
Asfalyalar atmasın!

Kış mevsimi kendini hissettirmeye başladı. Kış mevsiminin oldukça zor ve zorlu koşulları var. Öncelikle ısınma ve giyinme giderleri dar gelirli ailelerin belini büküyor. İçinde bulunduğumuz koşullarda elektrikle ısınmaya çalışmak, aile bütçeleri açısından başlı başına bir yıkım haline geliyor.

Devamını Oku
14.11.2025
Küresel adaletsizlik ve otoriterlik

Emperyalizme karşı duruşun ve mücadelenin simgesi, Kurtuluş Savaşı’nın önderi Mustafa Kemal Atatürk’ü; vefatının 87. yılında saygıyla andık, anıyoruz.

Devamını Oku
11.11.2025
Yerele darbe!

Bir zamanlar yereli güçlendireceğiz, yereli daha çok yetkilendireceğiz diyerek iktidara gelenler, son dönemde tam tersi işlere yöneliyorlar.

Devamını Oku
07.11.2025
CHP ile uğraşmayı bırakın!

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ilk genel başkanı olduğu CHP, Cumhuriyetin kurucu ve ülkemizin birinci partisi.

Devamını Oku
04.11.2025
Doğa ve iklim uyarıyor!

Son dönemde doğa ve iklim koşullarındaki gelişmeler, değişimler günlük hayatımızı derinden etkilemeye başladı. Deprem tehlikesi ve iklim krizi artık hepimizi daha çok ilgilendiriyor. İzmir ve Ege Bölgesi de bütün bu gelişmelerden alabildiğine etkileniyor.

Devamını Oku
31.10.2025
Cumhuriyet ve demokrasi

Demokrasi, Cumhuriyetle birlikte düşünülmesi ve birlikte anılması gereken çoğulcu, halkçı yönetsel sistemdir, anlayıştır. Her ikisi de birbirini bütünler ve tamamlar.

Devamını Oku
28.10.2025
Ege’nin Cumhuriyet sevdası

Yeni bir Cumhuriyet bayramı kutlaması daha yaklaşıyor. Başta Ege ve Egeliler olmak üzere bütün halkımız, Cumhuriyetin 102. yaşını coşkuyla kutlamaya hazırlanıyor.

Devamını Oku
24.10.2025
‘Asgari’ hayatlar

Yıl sonu yaklaşırken çalışanların ve emeklilerin büyük çoğunluğunu yeni yıl maaş artışlarının telaşı sarar.

Devamını Oku
21.10.2025
Tarım ve gıda, temel sorun

Dün 16 Ekim Dünya Gıda Günü’ydü. Bu anlamlı gün nedeniyle uzmanlar ve ilgili kuruluşlar konuyla ilgili açıklamalar yaptılar.

Devamını Oku
17.10.2025
‘Metal fırtına’

Türkiye’nin emek tarihinde metal emekçilerinin çok ayrı bir yeri vardır.

Devamını Oku
14.10.2025
CHP’de il kongrelerinden olağan kurultaya

Türkiye’nin kurucu-ülkenin 1. partisi Cumhuriyet Halk Partisi, kongreler ve kurultay sürecini yaşıyor. Önce mahalle delegelerinin seçimi ile başlayan süreç, ilçe kongreleri ile devam etti. Şimdi sırada il kongreleri var.

Devamını Oku
10.10.2025
Halk siyaseti

TBMM’nin açılışı sonrasında ortaya çıkan fotoğraflar, siyaset çevrelerinde tartışılmaya devam ediyor.

Devamını Oku
07.10.2025
Halk silkeleniyor!

İktidarın muhalif belediyeleri yönetsel açıdan kuşatması ve mali olarak silkelemesinin faturası doğrudan halka çıkıyor. Muhalif belediye başkanlarınca yönetilen kentlerde yaşayanlar, bu silkelemelerden alabildiğine etkileniyorlar.

Devamını Oku
03.10.2025
Derin yoksulluk

Ülkemizde büyük çoğunluğun temel gündemini ekonomik sorunlar oluşturuyor.

Devamını Oku
30.09.2025
Toprağıma, zeytinime dokunma!

Ege’de çevre sorunları ile birlikte çevre mücadelesi de büyüyor. Özellikle Muğla yöresinde kömür ve maden çıkarma amaçlı doğaya müdahaleler sürüyor. Ege’nin simge ağacı zeytin başta olmak üzere tarım ve orman alanları zarar görüyor. Verimli tarım toprakları yok ediliyor.

Devamını Oku
26.09.2025
‘Ev-Genç’liler!

Geçmiş dönemlerde siyasal ve toplumsal alanlarda gençlikten söz edilirken usa önce “Dev-Genç” gelirdi.

Devamını Oku
23.09.2025
Üreticiye darbe üstüne darbe!

İçinde bulunduğumuz aylar, Ege’nin tarım kesiminde hasat dönemidir.

Devamını Oku
19.09.2025
Siyasal direniş

Ülke ve halk olarak çok ilginç günlerden geçiyoruz.

Devamını Oku
16.09.2025
İktidar, İzmir’e kör ve sağır!

Ülkemiz genel anlamda zor ve zorlu bir dönemden geçiyor. Başta siyasal ve toplumsal gerginlikler olmak üzere, pek çok sorun halkı olumsuz etkiliyor. Ekonomik-sosyal sorunların dayanılmaz ağırlığı, yurttaş çoğunluğunun günlük yaşamını adeta bir cendereye dönüştürüyor.

Devamını Oku
12.09.2025
Yeniden kurtuluş ve kuruluş

Bugün 9 Eylül İzmir’in kurtuluş günü

Devamını Oku
09.09.2025
‘Uçun kuşlar uçun İzmir’e doğru...’

Güz döneminin başlangıcı olan eylül ayını doğrusu çok severiz. Yaz aylarının aşırı sıcağından, rehavetinden, tatil havasından çıkışı ifade eder.

Devamını Oku
05.09.2025
Barış arayışı ve mücadelesi

30 Ağustos Ulusal Bağımsızlık Günü ile 1 Eylül Dünya Barış Günü’nü ardı ardına kutladık. Ulusal Kurtuluş Savaşı ile bağımsızlığını kazanmış ve Cumhuriyeti kurmuş bir ülkenin yurttaşları olarak ulusal bağımsızlık ve barış günlerini birlikte kutluyor ve ortaklaşa sahipleniyoruz.

Devamını Oku
02.09.2025
İzmir Fuarı, Cumhuriyetin halk okuluydu

İşte yine İzmir’in “fuar günleri” geldi. Bizler, İzmirliler olarak bir İzmir Enternasyonal Fuarı’na (İEF) daha ulaşmanın sevincini yaşıyoruz.

Devamını Oku
29.08.2025
‘Daima Demokrasi’

Dünyada otoriter liderler arttıkça ve otoriterlik tırmandıkça, demokrasinin değeri-önemi daha iyi anlaşılıyor.

Devamını Oku
26.08.2025
Aydın’da yeni dönem

Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu’nun CHP’den istifa edip iktidar partisine geçmesinin yankıları sürüyor.

Devamını Oku
22.08.2025
Emek vurgunu!

Ülkemizde emeğiyle, alın teriyle geçinmek zorunda olan geniş toplumsal kesimler, en zor ve zorlu dönemi yaşıyorlar.

Devamını Oku
19.08.2025
‘Üzüm bizim canımız...’

‘Üzüm bizim canımız...’

Devamını Oku
15.08.2025
CHP'de örgütsel yenilenme

Cumhuriyet Halk Partisi’nde (CHP) kongreler-kurultay süreci başlıyor.

Devamını Oku
12.08.2025
CHP, Ege’de yeni döneme hazırlanıyor

CHP, Ege’de yeni döneme hazırlanıyor

Devamını Oku
08.08.2025
Mağduristan!

Bu iktidar döneminde, toplumda geniş kapsamlı mağduriyetler oluştu ve çok sayıda mağdur yaratıldı. Türkiye bir bakıma mağdurlar ülkesi oldu ve adeta “Mağduristan”a dönüştü! Üstelik son yıllarda mağduriyetler ve mağdurlar daha da artıyor.

Devamını Oku
05.08.2025
‘Susuz Yaz’

‘Susuz Yaz’

Devamını Oku
01.08.2025
Emekçinin, emeklinin çığlığı!

Ülkemizde ekonomik ve sosyal koşullar giderek ağırlaşıyor. Emekçiler ve emekliler için yaşam her geçen gün daha da çekilmez hale geliyor. Dar gelirli ve yoksul yurttaşlar, hayatın zorlukları ile başa çıkmakta zorlanıyorlar.

Devamını Oku
29.07.2025
Tarıma, tarımcıya vuran vurana!

Tarıma, tarımcıya vuran vurana!

Devamını Oku
25.07.2025
İktidarın açmazı

Siyasi iktidar, son dönemde izlediği politikalarla, başta kendi tabanı olmak üzere tüm seçmenlerin kafasını karıştırıyor.

Devamını Oku
22.07.2025