Sahipsiz hayvanların korunmasında sahiplendirmek çok önemlidir. Nitekim başlangıçta iyi niyetle yürürlüğe konan hayvanları koruma mevzuatı sahiplendirme konularını teşvik edecek düzenlemelere yer vermiştir. Ancak 2024 yılında 7527 sayılı kanunla yapılan değişiklik bu değişikliğe göre yürürlüğe konan “Hayvanların Korunması Hakkında Uygulama Yönetmeliği” sahiplendirmeyi imkânsız hale getirmektedir.
Yönetmeliğin 10. maddesinin h fıkrası, “Hayvan bakımevinden köpek sahiplenmesi halinde bulunduğu binada köpek bakılabileceğine ilişkin Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamındaki yönetim planını ve bu doğrultuda bağımsız bölümde köpek bulundurabileceğine dair yöneticiden temin edilen izin belgesini hayvan sahipleneceği yerel yönetime teslim etmek” demektedir.
Ülkemizde ev sahipliği genellikle iki şekilde olmaktadır.
Birincisi kat irtifakı: Yapı kullanma izni almak istemeyenlerin veya alamayanların ev sahipliği şeklidir. Bu tür işlemlerde kat malikleri tapu idarelerine “yönetim planı” sunarak mülkiyet haklarını devam ettirmektedirler.
İkincisi kat mülkiyeti: Yapı kullanma izin belgesi olan binaların mülkiyet şeklidir. Bu şekilde de “yönetim planı” olma zorunluluğu bulunmaktadır.
“Yönetim planı” kat maliklerinin kendi aralarında tartışarak oluşturdukları bir belge değil, genellikle müteahhidin veya bir malikin alarak tapu idaresine sunduğu bir belgedir. Bu maktu “yönetim planlarının” yüzde 90-95 oranında apartmanlarda hayvan beslemeyi yasaklamaktadır.
Apartmanlarda yönetim planlarındaki hayvan besleme yasakları evde beslenen sahipli hayvanlar için sorun yaratmakla birlikte, fazla etkilememektedir. Bunun nedeni; hayvanın evden tahliyesinin ancak mahkeme vasıtası ile mümkün olmasıdır. Çok önemli bir rahatsızlık olmadığı müddetçe malikler bu yola başvurmamaktadırlar. Bunun nedeni; mahkeme süreçleri, masraflar, komşuluk ilişkileri gibi hususlardır. Buna rağmen birçok kat maliki mahkemelerde maddi manevi kayıplara uğramakta, mahkemeleri meşgul etmeye devam etmektedir.
Satış ve üretim yerinde satın alınan bir hayvan için başlangıçta “yönetim planı” şartı aranmadığı için kat malikleri sorunsuz olarak hayvan sahibi olabilmektedirler. Ancak kat malikleri yerel yönetimlerin barınaklarında hayvan sahiplenmeye kalktıklarında yönetim planında yasak olmaması önşartı aranmaktadır. Yönetim planında yasak olmasa bile birde yöneticide izin istenmesi işleri daha da zorlaştırmaktadır.
Bu nedenlerden mevcut mevzuata göre sahipsiz hayvanları sahiplendirmek mümkün değildir. Bu da sahipsiz hayvanların korunmasında ve rehabilitasyonunda önemli bir engeldir. Bu durumun bilinçli olarak sürdürülmesi sahipsiz hayvanların bakımevleri ve doğal yaşam parklarında ölüme terk edilmeleri sonucu doğurmaktadır. Bu vesile ile normal yollardan sahiplenilen, evde beslenen hayvanlar için de sorun yaratan kat mülkiyeti mevzuatının yeniden gözden geçirilerek güncellenmesi gerekmektedir.
HÜSEYİN DEDE
UZMAN VETERİNER HEKİM, VETERİNER HEKİMLER DERNEĞİ ONUR KURULU ÜYESİ