İliç faciasında ‘Seyfi’ ile ‘Halit’in rolü - Prof. Dr. İbrahim AKKURT
Olaylar Ve Görüşler
Son Köşe Yazıları

İliç faciasında ‘Seyfi’ ile ‘Halit’in rolü - Prof. Dr. İbrahim AKKURT

26.02.2024 03:00
Güncellenme:
Takip Et:

Sanırım 1994 ya da 1995 yılıydı; Türk Tabipleri Birliği’nde (TTB) İşyeri Hekimliği (İYH) eğitim programının güncelleştirilmesi için çalışıyorduk. Risk değerlendirmesi konusuna geldiğimizde hocalardan biri bir video izletti. Rahmetli Sakıp Sabancı’nın uluslararası bağlantılı bir tesisinin açılışında bir muhabirinin “Efendim dışarıya da ihracat yapacağınız bu tesisinizde biliyorsunuz AB uyumu için ‘iş sağlığı ve güvenliği’ önlemleri büyük önem taşımaktadır, bu konuda neler yaptınız” anlamındaki soruyu yanıtlamadan önce yakınında bulunan yöneticilerinden birini çağırarak, “Ne yaptık, ‘Seyfi’ tamam değil mi” diye sorup, olumlu yanıt alınca da muhabire dönüp, “O iş tamam güvenlikle ilgili tüm önlemlerimiz uluslararası düzeyde, iyi bir Seyfi (safety-güvenlik) sistemi kurduk” dedi. Videoyu izleyince bizlerden biri “Keşke biri de Sabancı’ya işin sağlık boyutunu yani Halit’i (healty-sağlık) sorsaydı” diye acı bir şekilde gülümsedi...

GİZLİ SALGIN

Çalışma yaşamında evrensel bilimsel gelişmeleri uygulayan tüm ülkelerde İSG (İş/işçi/çalışan sağlığı ve güvenliği) bütüncül bir sistemdir; bir terazinin iki kefesi gibidir. Güvenliğin bozulmasının patolojik göstergesi iş kazaları; sağlığın bozulmasının göstergesi de meslek hastalıklarıdır. Ne var ki iş kazaları anlık oldukları, adli boyutları nedeniyle hemen görünürler. Oysa meslek hastalıkları bir süreçtir. Etken(ler)le ilk karşılaşmadan yıllar sonra hatta bazen kişi o işten ayrıldıktan sonra ortaya çıkarlar. 

Bir ülkede İSG boyutunun güvenilirliği bu iki sistemin kusurlarının (iş kazaları ve meslek hastalıkları) doğru bir biçimde kayıt altına alınması, gerekli önlemlerin bu doğrultuda belirlenmesi ile olasıdır. Ne yazık ki günümüzde bu denge birçok ülkede bozulmuştur. Bu nedenle Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) 28 Nisan 2013’te, Dünya Çalışan Sağlığı ve Güvenliği Günü’nde meslek hastalıkları için “gizli salgın” tanımlamasını kullandı. Bu dengenin bozulması durumunda bu patolojilerin farklı şekillerde ciddi ölümlere yol açacağı vurgulanmış; dünyada çalışma koşullarına bağlı iş kazalarından ölümlerin yılda 321 bin olduğu, meslek hastalıklarına bağlı ölümlerin ise bunun 6 katından fazla, 2 milyonun üzerinde olduğunu bildirilmiştir. 

Ülkelerin bu konuda gerekli önlemleri almamaları durumunda iş kazalarının çığ gibi artacağı, meslek hastalıklarının görünürlüğü devam ettikçe bunun faciaya varan apaçık ölümlere yol açacağını ifade edilmiştir. 

Sonuç olarak ülkemizde ne yazık ki bu durum gerçekleşmiştir. SGK’nin 2022 verilerine göre, ülkemizde iş kazaları sayısı 600 binlere yaklaşırken meslek hastalıkları sayısı 953; iş kazalarından kayıt altına alınabilen ölüm sayısı 1517 iken meslek hastalıkları kaynaklı ölüm sayısı ise 8’dir.

MESLEK HASTALIKLARI

Başka bir ifade ile, ILO’nun 2013 projeksiyonuna göre ülkemizde yılda en az 200-300 bin meslek hastalığı ve en az 9 bin meslek hastalıkları kaynaklı ölüm gizlenmiştir. 

Sonuçta meslek hastalıklarının bu faturası bazen Zonguldak Kozlu, bazen Soma, bazen de İliç faciası ile bizi uyarmaktadır. Peki, gerçekten uyarılıyor muyuz? 

Zaten çok iyi olmayan sistem(sizliğ)imiz 2002’den beri gün günü aratırcasına her gün daha fazla hasara uğramaktadır. TTB ve TMMOB’den alınan işyeri hekimi ve iş güvenliği eğitimleri, iyice ticarileştirilerek ranta dönüşmüş, bu alandaki uzmanların özlük hakları tamamen işverenin insafına terk edilmiştir. Elleri kolları bağlanıp etkisiz ve yetkisiz bırakılan uzmanlar, bu gibi facialarda günah keçileri olarak ilan edilmektedirler.

Sonuçta, çalışma yaşamında “Seyfi” (safety-güvenlik) ile “Halit” (healty-sağlık) yeterli, dengeli evrensel, bilimsel akıl doğrultusunda gerekli önemi görmezse iş kazalarında facia boyutuna varan dünya liderliğimiz, meslek hastalıklarında yerlerde sürünen beceriksizliğimiz ne yazık ki giderek daha büyük facialara davetiye çıkaracaktır.

PROF. DR. İBRAHİM AKKURT

İŞ VE MESLEK HASTALIKLARI UZMANI/GÖĞÜS HASTALIKLARI UZMANI

Yazarın Son Yazıları

Tek Çin ilkesi - Wei Xiaodong

Türkiye’de Çin’in Tayvan bölgesi yaygın olarak bilinse de bu bölgeye ilişkin tarihi ve siyasi bilgiler genellikle sınırlı kalmaktadır.

Devamını Oku
05.12.2025
Cumhuriyete sahip çıkma konuşması: Atatürk’ün ‘Bursa Nutku’ - Hamdi Yaver Aktan

Mustafa Kemal Paşa, 3 Şubat 1933 akşamı İzmir Kordon’daki köşkte akşam yemeği sırasında Bursa’daki olayı öğrenir.

Devamını Oku
03.12.2025
Demokraside seçilenler özgür olmalı - Hüseyin Mert

Demokrasi; çağdaş yaşamın, mutluluğun, ekonomik kalkınmanın ve her türlü gelişmenin önkoşulu, altyapısı ve temelidir.

Devamını Oku
03.12.2025
İktidarın eğitimdeki U dönüşleri - Nazım Mutlu

Siyasal yaşamının toplamı çeyrek yüzyılı bulan iktidar partisinin kısa tarihi, sayısız U dönüşleriyle doludur.

Devamını Oku
03.12.2025
Tekke ve zaviyelerin kapatılması - Doç. Dr. Hüner Tuncer

Tekkeler ve zaviyeler, İslamdaki tarikatların dinsel tören, toplantı ve eğitim yerleridir.

Devamını Oku
02.12.2025
Suyun akışını sürdürmek - Dr. Anıl Yıldırım Poyraz

“Su ateşe galiptir ancak bir kaba girerse ateş onu kaynatıp yok eder.” - Mevlana

Devamını Oku
02.12.2025
21.yüzyılda Türkiye’de sosyal demokrasi - Halil Sarıgöz

Sosyal demokrat partilerin tarihsel serüvenine baktığımızda, parti programlarının yalnızca birer teknik metin değil; toplumun yönünü, siyasal aklın niteliğini ve iktidar imgelemini belirleyen kurucu belgeler olduğunu görürüz.

Devamını Oku
01.12.2025
Gıda güvenliği sistemimiz alarm veriyor - Adnan Serpen

Gıda yaşam için olmazsa olmazdır ancak kirlenirse hastalığa, hatta ölüme bile neden olabilmektedir.

Devamını Oku
01.12.2025
Buğra Gökce, Silivri'den Cumhuriyet'e yazdı

Otuz altıncı pazar...

Devamını Oku
29.11.2025
İhanetin adı barış olamaz… - Erol Ertuğrul

Güzel yurdumuzda 23 yıldır uygulanan politikalarla, üniter devlet yapımıza ve Cumhuriyetimizin kuruluş anlayışına uymayan görüşler seslerini yükseltmeye başladı.

Devamını Oku
29.11.2025
İddianame hukukla bağlı mı? - Doğan Erkan

İmamoğlu iddianamesi başından beri hukuk dili yerine tercih edilen siyasal retoriğiyle, delil boşluğuyla, rivayet anlatımlarıyla tartışılıyor.

Devamını Oku
28.11.2025
İmralı ziyareti ve TBMM - Hüseyin Özkahraman

Türkiye’de “Kürt meselesi”, etnik kimlik tartışmalarını aşan; devlet-toplum ilişkilerini, siyasal katılım biçimlerini, demokratikleşme dinamiklerini ve meşruiyet tartışmalarını doğrudan etkileyen çok katmanlı bir olgudur.

Devamını Oku
28.11.2025
Kurucu felsefeye dönüş - Mehmet Tomanbay

Son açıklanan TÜİK verileri enflasyon, işsizlik ve derinleşen yoksulluğun gittikçe büyüyen sorunlar olduğunu göstermektedir.

Devamını Oku
27.11.2025
Seçimin sakatlanması - Cihangir Dumanlı

Anayasamızın 2. maddesine göre Türkiye Cumhuriyeti demokratik bir devlettir.

Devamını Oku
27.11.2025
Düzensiz dünya nereye gidiyor? - Nejat Eslen

Yeni bin yılın ilk yüzyılının ilk çeyreği yakında bitecek.

Devamını Oku
26.11.2025
İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

Devamını Oku
26.11.2025
Eğitim sürecinde öğretme ve öğrenme - Cihat Karaali

Geçmişte eğitimciler yalnızca öğretmen değillerdi.

Devamını Oku
26.11.2025
Radbruch formülü ve Türkiye bağlamı - Başar Yaltı

Daha önce bu sütunlarda yayımlanan “Adaletsizliği Görmek” (Cumhuriyet, 07.11.2025) başlıklı yazımızda; adalete giden yolun adaletsizliği görmekten geçtiğini, bir hukuk düzeninde karar veren konumundaki tüm görevliler ile hukuk normlarını uygulayan tüm yetkililerin adaletsizliği görmek, önlemek ve adaleti yerine getirmekle görevli olduklarını, adaletsizliği görme yetisine sahip olmayanların yargıç ve savcı yapılmaması gerektiğini belirtmiştik.

Devamını Oku
25.11.2025
Türkiye Araf’ta - Gani Işık

Şimdilerde Türkiye’ye bir hal oldu; Cumhur İttifakı, İmralı ile hemhal oldu.

Devamını Oku
25.11.2025
Öğretmenim, canım benim! - Duran Güldemir

24 Kasım Öğretmenler Günü’nün anlamını ve önemini anlatmak için söylenecek çok söz var elbette ancak Ceyhun Atuf Kansu’nun “Dünyanın Bütün Çiçekleri” şiirinin bu dizeleri sanki bir başka söze gerek yoktur der gibi derin bir duygusallık içine sürüklemektedir bizi.

Devamını Oku
24.11.2025
Uçak kazasının düşündürdükleri... - Cumhur Utku

Geçen hafta Azerbaycan-Gürcistan sınırında düşen askeri uçağımızla ilgili bir tanımı düzeltelim

Devamını Oku
22.11.2025
Türkiye’de şap hastalığı neden hâlâ bitmiyor? - Gülay Ertürk

Türkiye’de hayvancılığın en büyük sorunlarından biri, aradan geçen yüzyıllara rağmen hâlâ kontrol altına alınamayan şap hastalığıdır.

Devamını Oku
21.11.2025
‘Ot otlayanlar’dan bugüne - A. Celal Binzet

Günümüzün yakıcı sorunlarından birisi olan vergi, bozuk sistemin ana nedenlerinin başında geliyor.

Devamını Oku
21.11.2025
Bir döneğin anatomisi - Çiğdem Bayraktar Ör

Dün söylediğini bugün unutuyor; hayır, unutmuyor; “Dün söylediğini yutuyor”!

Devamını Oku
21.11.2025
Dünya Çocuk Hakları Günü - Recep Nas

Çocuk Haklarına İlişkin Sözleşme, 20 Kasım 1989 günü Birleşmiş Milletler’ce kabul edilmiş, 2 Eylül 1990’da yürürlüğe girmiştir.

Devamını Oku
20.11.2025
CHP'nin iktidar kurultayı - Ziya Yergök

Türkiye’nin kurucu ve birinci partisi, iktidarın en güçlü adayı CHP, 28- 30 Kasım tarihlerinde 39. olağan kurultayını yapacak.

Devamını Oku
20.11.2025
Güvenlik kültürü üzerine - Gazi Zorer

Ülkemizin büyük kısmı aktif deprem kuşağında ve sıklıkla depremi yaşıyoruz ama esaslı bir deprem master planımız yok.

Devamını Oku
19.11.2025
Kemalizm karşıtlığının maskesi - Tunay Şendal

Türkiye, 10 Kasım’ın manevi ağırlığı altında, Mustafa Kemal Atatürk’ün mirasına yönelik tartışmaların bir kez daha alevlendiği bir kırılma anına tanık olmuştur.

Devamını Oku
19.11.2025
Gözden gönüle akan bir aydın - Mücteba Binici

Veteriner hekim Nihat Köse ile ilk karşılaşmamız, 1988 yılının ağustos ayında Samsun Sahra Sıhhıye Askeri Okulu’nda başladı.

Devamını Oku
19.11.2025
İhanet ve gerçekler - Doğu Silahçıoğlu

1914-1918 Birinci Paylaşım Savaşı’nda İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan işgaline uğrayan Anadolu; Mustafa Kemal önderliğinde başlatılan Milli Mücadele ve Kurtuluş Savaşı döneminde, ardında yayılmacı sömürgecilerin ve Saray’ın durduğu ihanet dolu bir sürece sahne oldu.

Devamını Oku
18.11.2025
Kavramların sosyal yaşamdaki etkisi - İsmail Doğan

İnsanlık bir arada yaşamaya başladığı andan itibaren sosyalleşme doğal bir gereksinim olarak ortaya çıkmıştır.

Devamını Oku
18.11.2025
Masumiyet karinesi - Suna Türkoğlu

Hukuk devletinin vazgeçilmez unsurlarından biri olan “masumiyet karinesi” veya “suçsuzluk karinesi”, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 38’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, “Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz” hükmü ile pozitif hukukta da yer almaktadır.

Devamını Oku
17.11.2025
Çalışma yasalarında değişim gerekli mi? - Dr. Engin Ünsal

Yasalar da canlılar gibi zamanla yaşlanır ve işlevini yapamaz duruma gelir.

Devamını Oku
17.11.2025
KKTC 42 yaşında! - İhsan Tayhani

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 15 Kasım 1983’te dünyaya gelenler, şimdi 42 yaşındalar ve onlar, anne ve babalarından farklı olarak özgürlüklerinin güvencesi olan bir Cumhuriyetin kucağına doğdular.

Devamını Oku
15.11.2025
Erken yaşta okur yetiştirmek - Prof. Dr. Sedat Sever

Edebiyat yapıtları, Montaigne’in belirlemesiyle, “Bizim kendimizin dışına, ötemize gitmemize” kılavuz olan estetik birer uyarandır.

Devamını Oku
13.11.2025
Sosyalizm ve cumhuriyet - Kaan Eroğuz

Neoliberal küreselleşmenin 40 yılı aşkın sürede yarattığı tahribat...

Devamını Oku
13.11.2025
Hukuk devleti mi, yargı devleti mi? - Av. Erol Türk

Hukuk devleti herkesin, devleti yönetenlerin de hukuka bağlı olduğu, hukukun üstünlüğünü ve temel hak ve özgürlükleri güvence altına alan devlettir.

Devamını Oku
12.11.2025
Ankara Hukuk Fakültesi 100 yaşında - Av. Ahmet AKGÜL

5 Kasım 1925 tarihinde, ilk TBMM binasının toplantı salonunda yapılan törende Ankara’da leyli (yatılı) – nehari (gündüzlü) bir hukuk mektebi açılmıştı.

Devamını Oku
12.11.2025
Onlar daha çocuktu… - Şükrü KARAMAN

Kocaeli’nin Dilovası ilçesinde merdiven altı parfümeri imalathanesinde meydana gelen patlamada üçü çocuk altı emekçi...

Devamını Oku
12.11.2025
Efsanevi bir dönemin sonu - Doç. Dr. Hüner Tuncer

10 Kasım 1938 tarihi, tarihte hiç kuşkusuz bir dönüm noktasıdır! Bu tarihle birlikte Türkiye’de efsanevî bir dönem sona ermiştir. Cumhuriyet’in kuruluşundan itibaren gözlerini her gün yeni bir masala, gerçekleşmesi olanaksız gibi görünen yeni bir düşe açan Türk ulusu, bundan böyle hiçbir şeyin eskisi gibi olamayacağının ayırdına varmaya başlayacaktır.

Devamını Oku
11.11.2025