Öngörüde bulunabilmek için ABD’de merkez bankacılığı sistemini ve sistemin işleyişini dikkate almak gerekir. ABD’de Fed kısaltmasıyla ifade edilen merkezi Washington DC’de bulunan, federal devlet sermayeli, tek merkez bankası yoktur. ABD merkez bankacılığında ademi merkeziyet, yerinden yönetim ilkesi benimsenmiş, ülke bölgelere ayrılarak, her bölge için merkez bankası işlevini gören 12 banka (Federal Reserve Bank-FRB) oluşturulmuştur. ABD’de merkez bankası yerine, merkez bankacılığı sistemi Federal Reserve System (FRS), yapıyı daha iyi yansıtır.
Sistem, 12 bölgesel merkez bankası, Guvernörler Kurulu, Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC - Federal Open Market Committee) ve FRB’lerin sahibi ortakları özel ticaret bankalarından oluşur.
Bölgesel merkez bankaları arasında eşgüdümü sağlayan, iskonto, zorunlu karşılık oranlarını belirleyen sistemin etkili organı Guvernörler Kurulu’dur. Guvernörler Kurulu, ABD Başkanı tarafından Senato’nun onayıyla atanan, görev süreleri 14 yıl olan yedi üyeden oluşur. Üyelerin yeniden atanmaları caiz olmadığından bir dönem görev yapabilirler. Görev sürelerinin uzunluğu, yeniden atanmama, üyelerin bağımsız hareket etmelerini sağlamaya yöneliktir. Görev sürelerinin uzunluğu nedeniyle kurulda farklı ABD başkanları tarafından atanmış üyeler görev yaparlar. Yeniden atanmama, üyenin bağımsız hareket etmesini, ödün vermemesini sağlama amaçlıdır. Bu üyelerin, baskılara karşı daha dirençli olacağı öngörülür.
Sistem, başlangıçta ademi merkeziyet esasına göre tasarlanmış, uygulanmış olmakla beraber, zamanla yetkiler Guvernörler Kurulu’nda toplanmaya başlanmış; Kurul, sistemin en yetkili organı haline gelmiştir. Guvernörler Kurulu Başkanı, Fed Başkanı olarak anılmaktadır.
Bölgesel merkez bankaları olağan merkez bankası yetki ve görevlerine sahip olarak anonim şirket statüsündedirler. FRB’ler dolanıma banknot çıkarır, bankalara iskonto kredisi verir, Hazine’nin mali ajanı olarak hareket eder, çek tahsil, takas, fon transfer işleri yaparlar. Bölgedeki finans kurumlarının zorunlu karşılıkları ve serbest mevduatları da FRB’lere yatırılır.
Federal Açık Piyasa Komitesi, yedisi Guvernler Kurulu üyesi, beşi de dönüşümlü olarak bölgesel FRB guvernörü, on iki kişiden oluşur. Açık Piyasa İşlemleri (APİ) politikasını dolayısıyla faiz haddini belirleyen organdır.
Sistemin sahibi özel ticaret bankalarıdır; federal lisanslı ticaret bankalarının sisteme dahil olmaları zorunlu olup, federe lisanslı ticaret bankalarının sisteme üye olmaları seçimlik olduğundan, FRS ülkedeki tüm bankaları kapsamaz.
Para politika araçlarının kullanılmasının da tek elde toplanması başlangıçta uygun görülmemiş, sistemin organları arasında bölünmüştür. Zorunlu karşılık düzenlemesi önceleri yasalarla yapılırken 1929 krizi sonrası bu yetki Guvernörler Kurulu’na; iskonto oranı tespiti, kredi verilmesi yetkisi de ticaret bankalarıyla yakın ilişkileri nedeniyle başlangıçta FRB’lere verilmiştir. APİ’nin bir para politikası aracı olarak kullanılmasına 1930’lu yıllarda başlanmış bu amaçla FOMC oluşturulmuştur.
Başlangıçta yerinden yönetim ilkesine göre tasarlanan sistem zamanla merkezileşmiş, yetkiler Guvernörler Kurulu’nda toplanmaya başlanmıştır.
Günümüzde ABD’de para arzını, ekonominin likiditesini ayarlamada, faiz haddini etkilemede kullanılan etkili araç APİ’dir. FOMC, APİ’ye ilişkin kararlar almakta, hedefleri belirlemekte; işlemler FOMC gözetiminde Newyork Bölge Merkez Bankası (NYFRB) tarafından gerçekleştirilmektedir.
APİ dinamik veya savunma, koruyucu amaçla yapılmaktadır. Bankacılık sisteminin likiditesini uzun süreli etkilemek için tahvil ve bonolar alınmakta veya satılmakta; kısa süreli likidite dalgalanmaları için savunma amacıyla repo, ters repo yapılmaktadır.
Fed dinamik amaçla faiz haddini düşürmek için bankacılık sisteminden kesin olarak tahvil ve bono almakta; savunma amaçlı hareket ederken ters repo yapmakta; karar alırken, araştırma gruplarının incelemelerini, raporlarını projeksiyonlarını dikkate almaktadır.
Fed’in yapısı ve işleyişinin özeti, D. Trump’ın keyfince Fed başkanını görevden alamayacağını, talimatla da faiz indirimi yaptıramayacağını göstermektedir. Fed genelde ileri bakışlı, ihtiyatla hareket etmekte, ekonomide ciddi enflasyon veya resesyon bulguları olmadan faiz haddini değiştirmeye yönelmemektedir.
FED’in faiz indirimi olasılığı
Yazarın Son Yazıları
Enflasyon, en yalın tanımıyla arztalep dengesizliği nedeniyle fiyatların yükselme sürecidir.
Kuvayı Milliye, Milli Mücadele, bağımsızlık savaşımıyla eşanlı din motifli dış destekli karşı hareket başlamıştır.
Sosyal demorasi, halkın katılımıyla sosyal refahı, gönenci ençoklama; halkın egemenliği, özgürleşmesi amaçlı siyasal düzendir.
Kolonyalizm, sömürgecilik bir devletin kendi sınırları dışındaki ülkeler üzerinde hegemonya, egemenlik kurarak ideolojik, kültürel, siyasal, ekonomik baskılarla siyasal, ekonomik çıkar sağlamasıdır.
Ödemeler dengesinde “net hata noksan” kalemi...
Başlık Halkın Haberi renkli sunucusu Ekrem Açıkel’den esinleme; ama fikir Montaigne “Halk doğru olan çok şeyi bilmemeli; yanlış olan çok şeye inanmalıdır”.
Korku kültürü, bireyin; özgüvenini yitirmesine, söyleneni yapmasına, özgürce seçimini önlemeye, özsaygısından yoksunlaştırmaya, değersizleştirilmesine yöneliktir.
Trump’ın büyükelçi Barrack’a “Erdoğan’a meşruiyet verelim” talimatı, meşruiyet tartışmasına yol açtı.
Bilgilendirmede amaç, kamuoyunu aydınlatma, bilgi eksikliğini, oluşan veya oluşturulmak istenen bilgi kirliliğini gidermektir.
İttifak, tek taraflı irade beyanı ile gerçekleşmez.
Planlı kalkınma
Önerilerde bulunurken geçmişte yaşanan olaylardan, deneyimlerden ders alarak gelecekte olabilecek kötü gelişmelerden kaçınmak, uyarıda bulunmak gerekir.
Planlanan, vaat edilen büyük işlerden, söylemlerdense yapılan ufak işler daha yararlıdır.
Çözüm için soruna doğru tanı koymak, amacı belirlemek, süreci amaç doğrultusunda ilerletmek gerekir.
Ekonomi politikasının ana amaçlarından biri de gelirin yeniden dağılımı, dağılımın eşitlikçi yöne evrilmesidir.
Barışçıl, eşitlikçi, gönenç düzeyi yüksek, doğası, çevresi korunmuş bir kürede yaşamak olanaklı ve hedeflenmiş iken savaşların sürdüğü, yoksulluğun, açlığın yaygınlaştığı, haksızlığın arttığı çevrenin, doğanın sürekli kirletildiği, ortalama yaşam kalitesinin düştüğü bir kürede yaşıyoruz.
Barışçıl, güvenli, insan kaynağı gelişmiş, eşitlikçi, çevre ve doğal kaynakları korunmuş bir dünya hedeflenirken iklim krizine girmiş, çevresi, doğası giderek kirlenen, açlığın, yoksulluğun yaygın olduğu, eşitsizliğin, şiddetin arttığı, kuralsız, düzensiz, güvenli olmayan bir dünyada yaşıyoruz.
Birleşmiş Milletler’e üye ülkeler, 2000 yılında yeni girilen döneme ilişkin sürdürülebilir kalkınma hedeflerini kabul ettiler.
CHP’li olabilmek, CHP etiketi taşımayı değil, etik değerlere, niteliklere sahip olmayı gerektirir.
Ülkede barış, terörsüz Türkiye mottosu ile de bezenmiş bir BOP (GOP) kurgusu sahneleniyor.
Kolonyalizm, sömürgecilik döneminde kolonilerde başat sömürgeci güçlerle işbirliği yapan...
2018 cumhurbaşkanlığı seçiminde, yine parti örgütünün onayı olmadan, Muharrem İnce, Kılıçdaroğlu tarafından biraz da gayri ciddi şekilde kürsüye çağrılarak resen aday ilan edilmiş; İnce seçimde genel merkez tarafından desteklenmediği yakınmasıyla partiden ayrılmıştır.
Ekonomi politikasının başarısı tartışmalarında başarısızlık kanıtı cari işlem açığı.
ABD’nin BOP (GOP) kapsamında Irak ve Suriye’yi hallettikten sonra güncel olarak İran, ardından da sıranın Türkiye’ye geleceği yorumları yapılıyor.
Ekonomik kalkınma, büyüme konusuna odaklanıldığında ağırlıklı olarak yatırım, sermaye birikimi, finansman, teknoloji gündeme getirilir.
Klasik iktisat öğretisinde faiz etkili araçtır...
Bir ekonominin kalkınma aşamasına geçmeden önce gayri safi yurtiçi ve milli hasılasının (GDP-GNP) artması gerekir.
PKK’nin karalama, itham, yol gösterme, övünme ile dolu bildirgesi veya memorandumu; devletin egemen karakteri, bağımsız üniter, ulusal yapısı, Türkiye devletini uluslararası olarak tanıyan Lozan Antlaşması konularında tartışmalara yol açtı.
TC Merkez Bankası’nın brüt, net rezervi arttı, eksildi bilgisinden çok, merkez bankaları niçin rezerv bulundururlar, rezerv yeterliliğinin ölçütleri nelerdir, rezerv nasıl değerlendirilmeli, kullanılmalıdır sorularının yanıtları bilgilendirmede yararlı olur.
Sözcükler büyülüdür. Etki altına alır, belirli somut bir amaca yönlendirir, umuda kaptırır. “Barış” da büyülü bir sözcüktür.
İktisatta irdelenmeyen, bulgularla da kanıtlanmayan bir inanç, has, dogma da yabancı sermaye yatırımıdır. Yabancı sermaye yatırımı bir “panacea”, her derde deva olarak önerilir. Yabancı sermaye gelecek, üretim, istihdam artacak, enflasyon hız kesecek, döviz, teknoloji, yönetim deneyimi girişi olarak kriz sonlanacak.
Olaylar ve anılar
Faşizan hukuk düzeni
Türkiye’nin temelinin atıldığı gün
Gelir dağılımı ekonomik kalkınma
Diploma
Çevresel sermaye varlığı
Dış politikada sağgörü
Devletin onarımı
Cumhuriyetin fetret dönemi