CHP ve koalisyon
Öztin Akgüç
Son Köşe Yazıları

CHP ve koalisyon

24.09.2025 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Önerilerde bulunurken geçmişte yaşanan olaylardan, deneyimlerden ders alarak gelecekte olabilecek kötü gelişmelerden kaçınmak, uyarıda bulunmak gerekir.

CHP, Ecevit koalisyon denemeleri, bu bağlamda ders alınacak örneklerdir.

CHP, 1965 yılında “ortanın solu” ilkesini benimsedi. İsmet İnönü, ortanın solu kavramını “devletçilik, reformculuk, laiklik, halkçılık, sosyal adaletten yana” olmakla tanımladı. Ecevit’e göre ortanın solu, “insancı, halkçı, sosyal adalet, sosyal güvenliği savunmak, ilerici, devletçi, devrimci, özgürlükçü, sosyal demokrasiden yana” olmaktı. Partide ortanın solu kavramına karşı olan grup, 48 parlamenter, 1967 kurultayından sonra Turhan Feyzioğlu liderliğinde CHP’den istifa etti.

CHP, “Akgünlere” başlıklı bildirgesiyle 1973 genel seçimlerinde birinci partidir ancak TBMM’de çoğunluk sağlayamamıştır. Bazı kişi ve çevrelerin tarihi yanılgının giderilmesi olarak nitelendirdiği CHP-MSP (Milli Selamet Partisi) koalisyon hükümeti 1974 yılı başında kuruldu. Koalisyon ortağı MSP ile ilkeler doğrultusunda uyum sağlanamadığından, CHP düzen değişikliği bildirgesini, hedeflerini gerçekleştiremeden koalisyon dağıldı. Sekiz ay gibi kısa süren CHP-MSP koalisyonunun başarısı, “Kıbrıs Barış Harekâtı” oldu.

1977 genel seçiminde de CHP, oy oranını artırarak yüzde 41.4’e yükselterek yine birinci partidir. Ancak TBMM’de çoğunluk sağlayamamıştır. Adalet Partisi’nden ayrılan vekillerle koalisyon hükümeti oluşturuldu.

Kıbrıs Barış Harekâtı sonrası ABD başta olmak üzere Batılı “dost ve müttefik” ülkeler tarafından yaptırımlar, ambargolar uygulanıyordu. Ayrıca yerli işbirlikçi komprador grup tarafından oluşturulan engeller de eklenince hükümet içinde de uyum sağlanamadığından CHP’nin düzen değişikliği programı uygulanamadı. Başarısızlık üzerine, 1979 kısmi senato seçimi de yenilgiyle sonuçlanınca Ecevit’in istifasıyla koalisyon dağıldı.

1999 yılı Ecevit’in yine koalisyon denemesidir. Genel seçimde, DSP Ecevit birinci, MHP ikinci partidir. Ecevit başkanlığında DSP-MHP-Anavatan koalisyonu oluşturuldu. IMF aşılaması, neoliberal akımın da etkisiyle “2000 yılı enflasyonu düşürme programı” hazırlandı. Program uygulamasında para politikası, stratejisi olarak döviz kuru hedeflemesi benimsenerek döviz kuru çapa (anchordemirleme) olarak kullanıldı. Enflasyonu düşürme programıyla yanlış politika belirleme, uygulama sonucu ekonomi 2001 yılında krize girdi. Krizden çıkış önlemleri alınmış iken, krizin en derin yerinde Bahçeli, erken seçim önerisinde bulunmuştur. Ekonomi bunalıma girmiş önlemler alınamamışken hükümet ortağının erken seçim isteminin ussal bir gerekçesi yoktur. Erken seçim sonucu siyasal İslama iktidar yolu açılırken, Ecevit’in ne yazık ki siyasal yaşamı da yüzde 1 oyla sonlanmıştır.

MHP, siyasal İslama yol açan kılavuzluk görevi veren partidir. 2002 erken seçimi dışında 2015 seçiminde Erdoğan seçimi yitirmişken gelen destek; 2017’de Cumhur İttifakı’nın oluşturulması, TBMM’de AKP ile birlikte hareket bu savın kanıtıdır.

CHP, iktidar olacaksa tek başına olmalı, koalisyon hele hele ikili oynayanlarla koalisyondan kaçınmalıdır.

CHP, iktidar partileriyle, bürokratlarla, kabine üyeleriyle polemiğe girişmek yerine programını, kalkınma ve sosyal adalet hedefini topluma açıklamalı, işlenen anayasal suçlar başta olmak üzere özgürlükleri ihlal suçları hakkında ilgililer hakkında hukukçuların katkısıyla dosyalar hazırlamalıdır.

İstifalar, kayyum sonuçta CHP’nin arınmasıdır. Bu arınma daha önce gerçekleştirilmeliydi. CHP’nin Kuvayı Milliye’den gelen sağlam tabanı vardır. Bu badire, kumpas da atlatılır.

İlgili Konular: #CHP #MHP #kayyum

Yazarın Son Yazıları

Son kale CHP yıkılmamalıdır!

Kuvayı Milliye, Milli Mücadele, bağımsızlık savaşımıyla eşanlı din motifli dış destekli karşı hareket başlamıştır.

Devamını Oku
03.12.2025
Sosyal demokrasi

Sosyal demorasi, halkın katılımıyla sosyal refahı, gönenci ençoklama; halkın egemenliği, özgürleşmesi amaçlı siyasal düzendir.

Devamını Oku
26.11.2025
Örtülü kolonyalizm

Kolonyalizm, sömürgecilik bir devletin kendi sınırları dışındaki ülkeler üzerinde hegemonya, egemenlik kurarak ideolojik, kültürel, siyasal, ekonomik baskılarla siyasal, ekonomik çıkar sağlamasıdır.

Devamını Oku
19.11.2025
Cari denge net hata noksan

Ödemeler dengesinde “net hata noksan” kalemi...

Devamını Oku
12.11.2025
Birileri bizi kandırıyor

Başlık Halkın Haberi renkli sunucusu Ekrem Açıkel’den esinleme; ama fikir Montaigne “Halk doğru olan çok şeyi bilmemeli; yanlış olan çok şeye inanmalıdır”.

Devamını Oku
05.11.2025
Korku kültürü

Korku kültürü, bireyin; özgüvenini yitirmesine, söyleneni yapmasına, özgürce seçimini önlemeye, özsaygısından yoksunlaştırmaya, değersizleştirilmesine yöneliktir.

Devamını Oku
29.10.2025
Meşruiyet

Trump’ın büyükelçi Barrack’a “Erdoğan’a meşruiyet verelim” talimatı, meşruiyet tartışmasına yol açtı.

Devamını Oku
22.10.2025
Bilgilendirme

Bilgilendirmede amaç, kamuoyunu aydınlatma, bilgi eksikliğini, oluşan veya oluşturulmak istenen bilgi kirliliğini gidermektir.

Devamını Oku
15.10.2025
İttifak

İttifak, tek taraflı irade beyanı ile gerçekleşmez.

Devamını Oku
08.10.2025
Planlı kalkınma

Planlı kalkınma

Devamını Oku
01.10.2025
CHP ve koalisyon

Önerilerde bulunurken geçmişte yaşanan olaylardan, deneyimlerden ders alarak gelecekte olabilecek kötü gelişmelerden kaçınmak, uyarıda bulunmak gerekir.

Devamını Oku
24.09.2025
Sosyal dayanışma-sorumluluk

Planlanan, vaat edilen büyük işlerden, söylemlerdense yapılan ufak işler daha yararlıdır.

Devamını Oku
17.09.2025
Sorun-süreç-çözüm

Çözüm için soruna doğru tanı koymak, amacı belirlemek, süreci amaç doğrultusunda ilerletmek gerekir.

Devamını Oku
10.09.2025
Gelir artışı ve dağılım

Ekonomi politikasının ana amaçlarından biri de gelirin yeniden dağılımı, dağılımın eşitlikçi yöne evrilmesidir.

Devamını Oku
03.09.2025
İyinin dışlanması

Barışçıl, eşitlikçi, gönenç düzeyi yüksek, doğası, çevresi korunmuş bir kürede yaşamak olanaklı ve hedeflenmiş iken savaşların sürdüğü, yoksulluğun, açlığın yaygınlaştığı, haksızlığın arttığı çevrenin, doğanın sürekli kirletildiği, ortalama yaşam kalitesinin düştüğü bir kürede yaşıyoruz.

Devamını Oku
27.08.2025
Sıradanlığın başatlığı

Barışçıl, güvenli, insan kaynağı gelişmiş, eşitlikçi, çevre ve doğal kaynakları korunmuş bir dünya hedeflenirken iklim krizine girmiş, çevresi, doğası giderek kirlenen, açlığın, yoksulluğun yaygın olduğu, eşitsizliğin, şiddetin arttığı, kuralsız, düzensiz, güvenli olmayan bir dünyada yaşıyoruz.

Devamını Oku
20.08.2025
Kalkınma hedeflerimizin neresindeyiz?

Birleşmiş Milletler’e üye ülkeler, 2000 yılında yeni girilen döneme ilişkin sürdürülebilir kalkınma hedeflerini kabul ettiler.

Devamını Oku
13.08.2025
CHP’li olabilmek

CHP’li olabilmek, CHP etiketi taşımayı değil, etik değerlere, niteliklere sahip olmayı gerektirir.

Devamını Oku
06.08.2025
Ödün vermeye hazırlar

Ülkede barış, terörsüz Türkiye mottosu ile de bezenmiş bir BOP (GOP) kurgusu sahneleniyor.

Devamını Oku
30.07.2025
Komprador grup

Kolonyalizm, sömürgecilik döneminde kolonilerde başat sömürgeci güçlerle işbirliği yapan...

Devamını Oku
23.07.2025
Cumhur İttifakı’nın jokeri Kılıçdaroğlu

2018 cumhurbaşkanlığı seçiminde, yine parti örgütünün onayı olmadan, Muharrem İnce, Kılıçdaroğlu tarafından biraz da gayri ciddi şekilde kürsüye çağrılarak resen aday ilan edilmiş; İnce seçimde genel merkez tarafından desteklenmediği yakınmasıyla partiden ayrılmıştır.

Devamını Oku
16.07.2025
Başarısızlık kanıtı cari işlemler açığı

Ekonomi politikasının başarısı tartışmalarında başarısızlık kanıtı cari işlem açığı.

Devamını Oku
09.07.2025
Türkiye zaten ilk sıradaydı

ABD’nin BOP (GOP) kapsamında Irak ve Suriye’yi hallettikten sonra güncel olarak İran, ardından da sıranın Türkiye’ye geleceği yorumları yapılıyor.

Devamını Oku
02.07.2025
Kalkınma engelleri

Ekonomik kalkınma, büyüme konusuna odaklanıldığında ağırlıklı olarak yatırım, sermaye birikimi, finansman, teknoloji gündeme getirilir.

Devamını Oku
25.06.2025
Faiz ve tasarruf

Klasik iktisat öğretisinde faiz etkili araçtır...

Devamını Oku
18.06.2025
Ekonomik büyüme!

Bir ekonominin kalkınma aşamasına geçmeden önce gayri safi yurtiçi ve milli hasılasının (GDP-GNP) artması gerekir.

Devamını Oku
11.06.2025
Genel eğilim halkoylaması

PKK’nin karalama, itham, yol gösterme, övünme ile dolu bildirgesi veya memorandumu; devletin egemen karakteri, bağımsız üniter, ulusal yapısı, Türkiye devletini uluslararası olarak tanıyan Lozan Antlaşması konularında tartışmalara yol açtı.

Devamını Oku
04.06.2025
Merkez Bankası rezervi

TC Merkez Bankası’nın brüt, net rezervi arttı, eksildi bilgisinden çok, merkez bankaları niçin rezerv bulundururlar, rezerv yeterliliğinin ölçütleri nelerdir, rezerv nasıl değerlendirilmeli, kullanılmalıdır sorularının yanıtları bilgilendirmede yararlı olur.

Devamını Oku
28.05.2025
Sözcüklerin büyüsü

Sözcükler büyülüdür. Etki altına alır, belirli somut bir amaca yönlendirir, umuda kaptırır. “Barış” da büyülü bir sözcüktür.

Devamını Oku
21.05.2025
Bir dogma: Yabancı sermaye yatırımı

İktisatta irdelenmeyen, bulgularla da kanıtlanmayan bir inanç, has, dogma da yabancı sermaye yatırımıdır. Yabancı sermaye yatırımı bir “panacea”, her derde deva olarak önerilir. Yabancı sermaye gelecek, üretim, istihdam artacak, enflasyon hız kesecek, döviz, teknoloji, yönetim deneyimi girişi olarak kriz sonlanacak.

Devamını Oku
14.05.2025
Olaylar ve anılar

Olaylar ve anılar

Devamını Oku
07.05.2025
Faşizan hukuk düzeni

Faşizan hukuk düzeni

Devamını Oku
30.04.2025
Türkiye’nin temelinin atıldığı gün

Türkiye’nin temelinin atıldığı gün

Devamını Oku
23.04.2025
Gelir dağılımı ekonomik kalkınma

Gelir dağılımı ekonomik kalkınma

Devamını Oku
16.04.2025
Diploma

Diploma

Devamını Oku
09.04.2025
Çevresel sermaye varlığı

Çevresel sermaye varlığı

Devamını Oku
02.04.2025
Dış politikada sağgörü

Dış politikada sağgörü

Devamını Oku
26.03.2025
Devletin onarımı

Devletin onarımı

Devamını Oku
19.03.2025
Cumhuriyetin fetret dönemi

Cumhuriyetin fetret dönemi

Devamını Oku
12.03.2025
CHP’nin aday sorunsalı

CHP’nin aday sorunsalı

Devamını Oku
05.03.2025