Örtülü kolonyalizm
Öztin Akgüç
Son Köşe Yazıları

Örtülü kolonyalizm

19.11.2025 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Kolonyalizm, sömürgecilik bir devletin kendi sınırları dışındaki ülkeler üzerinde hegemonya, egemenlik kurarak ideolojik, kültürel, siyasal, ekonomik baskılarla siyasal, ekonomik çıkar sağlamasıdır.

17. yüzyılda başlayan kolonyalizm çağı kapitalizmle yaygınlaşmıştır, sömürge imparatorlukları oluşmuştur.

Kapitalist düzenin çökeceğini yalnız Karl Marx öngörmez, iktisatta klasik ekol de kapitalizmin geleceği konusunda karamsardır.

İç pazarın sınırlı oluşu nedeniyle aşırı sermaye birikimiyle sermayenin marjinal verimliliğinin kârın azalması, ülkenin üretim faktörü, faktör donanımının, doğal kaynakların kısıtlı kıt oluşu da kapitalizmin sonunu hazırlar. Kapitalizm, iç pazar daralmasını, doğal kaynak faktör donanımı kısıtını yayılmacılıkla, emperyalizmle diğer ülke ve topraklar üstünde egemenlik kurarak aşabilir.

Yayılmacılık, emperyalizm yalnız pazarı genişletmez, yeni doğal kaynaklara ulaşmayı da sağlayarak üretim faktörü kıtlığını da giderir.

Kolonyalizm, sömürgecilik, endüstriyel ürünler için pazarı genişlettiği gibi taahhüt, finans taşımacılık başta olmak üzere hizmet ihracatını da artırır.

Yap işlet devret (YİD) bizim reklam olarak kamu özel işbirliği (KÖİ) olarak tanımladığımız BOT (build operate transfer) İngiltere’nin kolonilerini sömürmekte uyguladığı bir finansman yöntemidir.

2. Dünya Savaşı sonrası Birleşmiş Milletler Örgütü’nün kuruluşuyla kolonyalizm resmen sona ermiş, çoğu koloni ülke bağımsızlıklarını kazanmış olmakla beraber, emperyalizm, kolonyalizm örtülü biçimde de olsa sürmektedir.

Emperyal güçlerin hedef alanı, gerek pazar gerek doğal kaynaklar açısından Ortadoğu ve Afrika’dır. ABD’nin Büyük Ortadoğu Projesi (BOP), ABD’nin bölgede hegemonya, egemenlik kurması amaçlıdır. ABD’nin Güney Amerika’da etkinliğinin azalması, Vietnam yenilgisiyle Güney Asya çekilişinden sonra ağırlığı Ortadoğu’ya vermiştir. Proje, Atlantik kıyısına kadar uzanan Kuzey Afrika ülkelerini kapsayacak şekilde genişletilerek GOP, Genişletilmiş Ortadoğu Projesi’ne dönüşmüş; “Arap Baharı” projenin mottosu olarak kışkırtıcı olmuştur. Emperyal güçler, vekâlet savaşlarında ülkelerdeki komprador grupları araç olarak kullanmaktadır.

12 Eylül 1980 darbesi, kısıtlı, vetolu seçim sonrası Özal’ın iktidara getirilişi, CHP’nin kapatılması ve yöneticilerine siyaset yasağı getirilmesi, toplumsal hareketlerin, hakların kısıtlanması, ekonomiyi uluslararası piyasalara eklemleme, Cumhur İttifakı’nın nüvesi Türk-İslam sentezi savunulması, Erbakan’ın elenerek Erdoğan’ın lider konumuna getirilişi, Erdoğan’ın BOP eşbaşkanı olarak lanse edilmesi, tanıtımı, CHP’nin Kılıçdaroğlu yönetiminde pasifize edilmesi, eylemsizleştirilmesi, günümüzde terörsüz Türkiye mottosu altında sürdürülen süreç, rastlantısal birbirinden bağlantısız olaylar değildir.

Türkiye’nin, emperyalist oyunların bilincinde olarak olayların dışında kalması, emperyal güçlerle araya mesafe koyması, yaklaştırmaması, İsmet Paşa’nın, “Büyük devletlerle ilişkiler iri bir hayvanla yatağa girmeye benzer” uyarısı dikkate alınması gerekir.

Emperyal güçler, sonunda ya çatışacak ya da bölüşecektir. Türkiye, tarafların dışında kalarak bağlantısız dış politika izlemelidir. Bağımsızlığın, onurlu yaşamanın gereği de bağlantısız tarafsız olmaktır.

Yazarın Son Yazıları

Yargı terörü

Terör, bir iktidarı, bir gücü zorla kabul ettirmek amacıyla sistemli şekilde şiddet kullanma, yıldırma, korkutma, tedhiştir.

Devamını Oku
17.12.2025
Sorun üretimsizlik, verimsizlik, kötü yönetim

Enflasyon, en yalın tanımıyla arztalep dengesizliği nedeniyle fiyatların yükselme sürecidir.

Devamını Oku
10.12.2025
Son kale CHP yıkılmamalıdır!

Kuvayı Milliye, Milli Mücadele, bağımsızlık savaşımıyla eşanlı din motifli dış destekli karşı hareket başlamıştır.

Devamını Oku
03.12.2025
Sosyal demokrasi

Sosyal demorasi, halkın katılımıyla sosyal refahı, gönenci ençoklama; halkın egemenliği, özgürleşmesi amaçlı siyasal düzendir.

Devamını Oku
26.11.2025
Örtülü kolonyalizm

Kolonyalizm, sömürgecilik bir devletin kendi sınırları dışındaki ülkeler üzerinde hegemonya, egemenlik kurarak ideolojik, kültürel, siyasal, ekonomik baskılarla siyasal, ekonomik çıkar sağlamasıdır.

Devamını Oku
19.11.2025
Cari denge net hata noksan

Ödemeler dengesinde “net hata noksan” kalemi...

Devamını Oku
12.11.2025
Birileri bizi kandırıyor

Başlık Halkın Haberi renkli sunucusu Ekrem Açıkel’den esinleme; ama fikir Montaigne “Halk doğru olan çok şeyi bilmemeli; yanlış olan çok şeye inanmalıdır”.

Devamını Oku
05.11.2025
Korku kültürü

Korku kültürü, bireyin; özgüvenini yitirmesine, söyleneni yapmasına, özgürce seçimini önlemeye, özsaygısından yoksunlaştırmaya, değersizleştirilmesine yöneliktir.

Devamını Oku
29.10.2025
Meşruiyet

Trump’ın büyükelçi Barrack’a “Erdoğan’a meşruiyet verelim” talimatı, meşruiyet tartışmasına yol açtı.

Devamını Oku
22.10.2025
Bilgilendirme

Bilgilendirmede amaç, kamuoyunu aydınlatma, bilgi eksikliğini, oluşan veya oluşturulmak istenen bilgi kirliliğini gidermektir.

Devamını Oku
15.10.2025
İttifak

İttifak, tek taraflı irade beyanı ile gerçekleşmez.

Devamını Oku
08.10.2025
Planlı kalkınma

Planlı kalkınma

Devamını Oku
01.10.2025
CHP ve koalisyon

Önerilerde bulunurken geçmişte yaşanan olaylardan, deneyimlerden ders alarak gelecekte olabilecek kötü gelişmelerden kaçınmak, uyarıda bulunmak gerekir.

Devamını Oku
24.09.2025
Sosyal dayanışma-sorumluluk

Planlanan, vaat edilen büyük işlerden, söylemlerdense yapılan ufak işler daha yararlıdır.

Devamını Oku
17.09.2025
Sorun-süreç-çözüm

Çözüm için soruna doğru tanı koymak, amacı belirlemek, süreci amaç doğrultusunda ilerletmek gerekir.

Devamını Oku
10.09.2025
Gelir artışı ve dağılım

Ekonomi politikasının ana amaçlarından biri de gelirin yeniden dağılımı, dağılımın eşitlikçi yöne evrilmesidir.

Devamını Oku
03.09.2025
İyinin dışlanması

Barışçıl, eşitlikçi, gönenç düzeyi yüksek, doğası, çevresi korunmuş bir kürede yaşamak olanaklı ve hedeflenmiş iken savaşların sürdüğü, yoksulluğun, açlığın yaygınlaştığı, haksızlığın arttığı çevrenin, doğanın sürekli kirletildiği, ortalama yaşam kalitesinin düştüğü bir kürede yaşıyoruz.

Devamını Oku
27.08.2025
Sıradanlığın başatlığı

Barışçıl, güvenli, insan kaynağı gelişmiş, eşitlikçi, çevre ve doğal kaynakları korunmuş bir dünya hedeflenirken iklim krizine girmiş, çevresi, doğası giderek kirlenen, açlığın, yoksulluğun yaygın olduğu, eşitsizliğin, şiddetin arttığı, kuralsız, düzensiz, güvenli olmayan bir dünyada yaşıyoruz.

Devamını Oku
20.08.2025
Kalkınma hedeflerimizin neresindeyiz?

Birleşmiş Milletler’e üye ülkeler, 2000 yılında yeni girilen döneme ilişkin sürdürülebilir kalkınma hedeflerini kabul ettiler.

Devamını Oku
13.08.2025
CHP’li olabilmek

CHP’li olabilmek, CHP etiketi taşımayı değil, etik değerlere, niteliklere sahip olmayı gerektirir.

Devamını Oku
06.08.2025
Ödün vermeye hazırlar

Ülkede barış, terörsüz Türkiye mottosu ile de bezenmiş bir BOP (GOP) kurgusu sahneleniyor.

Devamını Oku
30.07.2025
Komprador grup

Kolonyalizm, sömürgecilik döneminde kolonilerde başat sömürgeci güçlerle işbirliği yapan...

Devamını Oku
23.07.2025
Cumhur İttifakı’nın jokeri Kılıçdaroğlu

2018 cumhurbaşkanlığı seçiminde, yine parti örgütünün onayı olmadan, Muharrem İnce, Kılıçdaroğlu tarafından biraz da gayri ciddi şekilde kürsüye çağrılarak resen aday ilan edilmiş; İnce seçimde genel merkez tarafından desteklenmediği yakınmasıyla partiden ayrılmıştır.

Devamını Oku
16.07.2025
Başarısızlık kanıtı cari işlemler açığı

Ekonomi politikasının başarısı tartışmalarında başarısızlık kanıtı cari işlem açığı.

Devamını Oku
09.07.2025
Türkiye zaten ilk sıradaydı

ABD’nin BOP (GOP) kapsamında Irak ve Suriye’yi hallettikten sonra güncel olarak İran, ardından da sıranın Türkiye’ye geleceği yorumları yapılıyor.

Devamını Oku
02.07.2025
Kalkınma engelleri

Ekonomik kalkınma, büyüme konusuna odaklanıldığında ağırlıklı olarak yatırım, sermaye birikimi, finansman, teknoloji gündeme getirilir.

Devamını Oku
25.06.2025
Faiz ve tasarruf

Klasik iktisat öğretisinde faiz etkili araçtır...

Devamını Oku
18.06.2025
Ekonomik büyüme!

Bir ekonominin kalkınma aşamasına geçmeden önce gayri safi yurtiçi ve milli hasılasının (GDP-GNP) artması gerekir.

Devamını Oku
11.06.2025
Genel eğilim halkoylaması

PKK’nin karalama, itham, yol gösterme, övünme ile dolu bildirgesi veya memorandumu; devletin egemen karakteri, bağımsız üniter, ulusal yapısı, Türkiye devletini uluslararası olarak tanıyan Lozan Antlaşması konularında tartışmalara yol açtı.

Devamını Oku
04.06.2025
Merkez Bankası rezervi

TC Merkez Bankası’nın brüt, net rezervi arttı, eksildi bilgisinden çok, merkez bankaları niçin rezerv bulundururlar, rezerv yeterliliğinin ölçütleri nelerdir, rezerv nasıl değerlendirilmeli, kullanılmalıdır sorularının yanıtları bilgilendirmede yararlı olur.

Devamını Oku
28.05.2025
Sözcüklerin büyüsü

Sözcükler büyülüdür. Etki altına alır, belirli somut bir amaca yönlendirir, umuda kaptırır. “Barış” da büyülü bir sözcüktür.

Devamını Oku
21.05.2025
Bir dogma: Yabancı sermaye yatırımı

İktisatta irdelenmeyen, bulgularla da kanıtlanmayan bir inanç, has, dogma da yabancı sermaye yatırımıdır. Yabancı sermaye yatırımı bir “panacea”, her derde deva olarak önerilir. Yabancı sermaye gelecek, üretim, istihdam artacak, enflasyon hız kesecek, döviz, teknoloji, yönetim deneyimi girişi olarak kriz sonlanacak.

Devamını Oku
14.05.2025
Olaylar ve anılar

Olaylar ve anılar

Devamını Oku
07.05.2025
Faşizan hukuk düzeni

Faşizan hukuk düzeni

Devamını Oku
30.04.2025
Türkiye’nin temelinin atıldığı gün

Türkiye’nin temelinin atıldığı gün

Devamını Oku
23.04.2025
Gelir dağılımı ekonomik kalkınma

Gelir dağılımı ekonomik kalkınma

Devamını Oku
16.04.2025
Diploma

Diploma

Devamını Oku
09.04.2025
Çevresel sermaye varlığı

Çevresel sermaye varlığı

Devamını Oku
02.04.2025
Dış politikada sağgörü

Dış politikada sağgörü

Devamını Oku
26.03.2025
Devletin onarımı

Devletin onarımı

Devamını Oku
19.03.2025