OLCAY BÜYÜKTAŞ
13 milyonu aşkın emekli, bayram ikramiyesi ‘müjdesini’ buruk karşıladı.
En az yarısı çalışmak zorunda kalan emekli, bayramlarda aldığı 1000 liralık ikramiyeye hangi enflasyondan yapılacağı belli olmayan artışa sevinemedi.
Büyük çoğunluğunun çalışırken elde ettiği gelir düzeyi düştüğü ve refah seviyesinin ister istemez olumsuz etkilendiği emekli, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kendilerine verdiği ‘müjdeye’ de pek sevinemedi ne yazık ki... Yılda iki kez olmak üzere her bir bayramda verilen 1000 liralık bayram ikramiyesine enflasyon kadar zam yapılacağı açıklandı. Ancak ülkede gerçekleşen enflasyon bile gerçek enflasyonu yansıtmadığı için emekli ne kadar artış yaşanacağını da tahmin edemedi.
Zira çarşıda, pazarda yüzde 30’ları bulan enflasyon TÜİK’e göre yıllık yüzde 16 ama hedeflenen enflasyon, her revizyon döneminde farklılaşarak yüzde 6 ile 9 arasında gidip geliyor. Hal böyle olunca da emeklinin o 1000 bin lira üzerine ne kadar geleceği belli olmayan zamma sevinmesi de pek mümkün olamadı.
14 MİLYON EMEKLİ
Emeklilerin durumunu ve sözü edilen ikramiyeyi konuşmak için aradığımız DİSK’e bağlı Emekli Sen Başkanı Cengiz Yavuz, “Biz emekliler yaşamı boyunca çalışan, üreten, alın teri döken, bu ülkeye vergi veren, prim ödeyen ve bu çaba ve emeğin karşılığını emekli olduğunda hak ettiği biçimde alması gereken yurttaşlar olarak geçim sıkıntısı içinde yaşamaya mahkûm edilmiş durumdayız. Nitekim Türkiye’de emeklilerin durumuna ilişkin yapılan araştırmalar da aşağıdaki gerçeklikleri ortaya koymaktadır” dedikten sonra şu bilgileri verdi: “Ülkede yaklaşık 14 milyon emekli ve hak sahibi yurttaş bulunuyor. Bu 14 milyon emeklinin 5 milyon 902 bini SSK emeklisi, 2 milyonu dul ve yetim hak sahipleri. Ortalama SSK emeklisi aylık ücreti 2.206 lira. Ne yazık ki, 14 milyon emeklinin yaklaşık 8 milyonu açlık sınırı altında ücret alıyor. Yaklaşık bir milyon emekli 1.418 lira ya da altında; 8 milyon 850 bin emekli asgari ücretin altında ücret alıyor.
Önümüzde bayram olduğunu hatırlatan Yavuz, pandemide emekliyi koruyacak ekonomik önlemleri almayan iktidarın şimdi müjde diye duyurduğu artışa sevinmelerinin mümkün olmadığını dile getirdi.
CİDDİ GELİR UÇURUMU VAR
DİSK AR tarafından hazırlanan bir rapora göre, Türkiye’de emekliler arasında uçurum var. Rapora göre 2020 yılı Temmuz ayında Türkiye’de emekli ve hak sahiplerinin ilk yüzde 20’lik dilimi ki bunlar yaklaşık 2 milyon 634 bin kişi, ortalama 762,8 lira emekli aylığı alıyor. İkinci yüzde 20’lik dilimde yer alan 2 milyon 634 bin emekli ve hak sahibini ise ortalama aylık ve geliri 1.252 TL’dir. Üçüncü yüzde 20’lik dilimde yer alanların ortalama aylık ve geliri ise 2.284 lira. Emekli ve hak sahiplerinin dördüncü yüzde 20’lik dilimi
3.068 TL aylık ve gelir elde ederken en üst dilimdeki emekli ve hak sahibinin ortalama aylık ve geliri ise 4.660 liraya ulaşıyor.
Türkiye’de emekli aylıkları ve gelirleri arasında büyük bir uçurum var. Avrupa Birliği İstatistik Birimi (Eurostat) verileri Avrupa ülkeleri içinde emekliler arası gelir eşitsizliğin gösteriyor. Emeklilerin harcanabilir fert gelirinin yüzde 20’lik dilimler halinde hesaplanmasına dayanan verilere göre Türkiye emekliler arası gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu ülke. Türkiye’de en düşük emekli aylık ve geliri alan emeklilerin ilk dilimi ile en yüksek emekli aylığını ve gelirini alanlar arasındaki fark 7.5 kat.
MİLLİ GELİRE ENDEKSLİ
Emekli Sen olarak bazı talepleri olduğunu belirten Yavuz, emeklilikte insan onuruna yaraşır bir ücret alınması gerektiğinin altını çizdi. Yavuz’un sıraladığı diğer talepler ise özetle şöyle:
- Emekli ücretleri enflasyona değil milli gelire endeksli olsun.
- Emekli ücretleri arasında fark olmasın, intibak yasası çıksın.
- Emeklilikte yaşa takılanlar için çözüm bulunsun.
- Sağlık hizmetlerinde katkı payı kaldırılsın, sağlık kamusallaştırılsın. Güvenli bir çevre sağlansın, emeklilerin toplumdan yalıtılması önlensin ve emeklilere ilişkin politikalar emeklilere danışılarak yapılsın. Yavuz söz konusu taleplerin sağlanması için de sendikal hak ve özgürlüklerinin ve toplu sözleşme hakkının tanınması gerektiğinin altını çizdi.
