5 Temmuz 2013’te 1.9675 TL olan dolar, 17 Ocak 2014’te 2.2230 oldu. Bir kere bu artışa kur artışı demeyelim; devalüasyon oldu diyelim. Yüzde 13 artış bunu gösteriyor.
Güvendiğimiz Merkez Bankası rezervlerimize ve övündüğümüz ekonomimize rağmen doların fiyatındaki artış nereden kaynaklanıyor?
Döviz piyasasını etkileyen en önemli etkenler beklenmeyen olaylardır
Beklenmedik olayların çıkması döviz piyasasını ciddi biçimde etkiler. Beklenmedik olaylar da gerçek dünyada her zaman mümkündür.
Türkiye’de de Gezi Direnişi, Suriye’yle olan ilişkiler, Ortadoğu’daki sorunlar, Kürt sorunu ile ilgili gelişmeler, AKP-cemaat çatışması döviz piyasasını etkilemiş ve kurların yükselmesine, yani liranın değerinin düşmesine neden olmuştur.
Öte yandan Merkez Bankası Başkanı’nın iddialı açıklamaları ve verdiği sözün yerine gelmemesi de güven kaybına yol açmıştır
Cari açığın düşmemesi veya artmasının tehlikeli olduğuna dair kaygıların son dönemlerde ekonomiyi yönetenlerce de ifade edilmesi, dolardaki artışın bir diğer önemli sebebidir.
Ekonomimiz hakkında uluslararası çevrelerde dillendirilen kırılganlık haberleri piyasa oyuncularını belirsizliğe itmektedir. Dış ticaret şirketleri doların geleceğinden kaygılılar İhracat yapanlar kur geliri elde ettik diye sevinemiyorlar. Kur gelirlerinden fiktif gelirden vergi ödüyorlar. Maliyetlerinde olacak artışlar nedeniyle fiyatı tutturamama kaygısı taşıyorlar. Forward kuruna güvenemedikleri için “açık pozisyon”da kalmayı tercih ediyorlar. İthalatçılar spot kuru sabitlemek yerine açık pozisyonda kalmayı tercih ederlerse kur artışının bu şekilde devam etmesi halinde ciddi zorluk yaşayabilirler. İç veya dış piyasadan dövizle kredi kullananlar Fisher etkisinin (uluslararası mali piyasaların etkin işlemesi) geçerli olduğuna inandıkları için dövizle borçlanmayı riskli bulmadılar. Ancak dolardaki bu artış tüm hesapları altüst etmiş durumda.
Özel sektörün 255 milyar dolar dış borcu var. Dolardaki olağan dışı artış ciddi bir yük getirecek. 5 Temmuz’da 501 milyar TL olan bu borç rakamı 17 Ocak itibarıyla 567 milyar TL’ye çıkmış durumda. Aradaki 66 milyar lira fark nereden çıkacak? İşte size büyük bir yük.
Dış yatırımlar etkilenecek
Özel ve kamu, tüm kurum ve kuruluşlar doların bu artışı nedeniyle dış yatırımlarında değişikliğe gidecek.
Yabancılar ülkemizden çıkmak isteyecekler.
Enflasyon azacak
Enerjiye bağımlı olan ülkemizde kurların artışının devam etmesi, içeride tüm mal ve hizmetlerin fiyatını artıracaktır.
Enflasyon artarsa faizlerin artışı da gündeme gelecektir.
Tahminimiz, dolar burada durmaz…
Sabahtan akşama gündemin değiştiği ve belirsizliklerin say say bitmediği ülkemizde doların 3 liralara bir bakış atacağını düşünüyoruz.
Kanama devam edecek…
Bu nedenle bazı önerilerimiz var:
?Kira ödemelerinizi dövizle yapıyorsanız hemen TL üzerinden kira sözleşmenizi yenileyin ya da kuru sabitleyin. Eğer bunlardan hiçbirini yapamıyorsanız kiraladığınız yerden taşının.
? İthalatçılar mutlaka vadeli işlem yapsınlar. Spot kurdan bankalarla opsiyon sözleşmesi düzenlesinler.
? Açık pozisyonun büyük gelir getirme olasılığına tamah etmeyin.
?Dövizle borçlanmayın. Dövizli borçlarınızı mümkünse sabit kurdan yenileyin. Bu mümkün değilse paranız varsa dövizli borçlarınızı ödeyin. TL kredi alın döviz borçlarınızı kapatın.
? Dolar mevduatınız varsa 31 Mart 2014 tarihine kadar bozdurmayın. Her fırsatta dolar alın. * Olanağınız varsa bir miktar doları çocuklarınız adına bir Türk bankasının yabancı ülkedeki şubesine yatırın!
? Bir miktar da altın alın.
Bu önerilerimiz bizim görüşlerimizdir. Biz öteden beri üretmeyen ekonomimiz için kaygı taşıyanlardan biriyiz. Bu nedenle beklenmedik olaylar daha da olacak ve dolar tutulamayacak diye endişe ediyoruz.
Tedbirinizi alın ve Yaradan’a sığının…
