Ekonomiye baktığımızda hastalıklı bir durum görüyoruz. Bu tespitimize ekonomiyi yönetenler ve ekonomiden memnun olanlar hemen felaket tellaları işbaşında diyecekler. Yine de biz size hastanın durumunu söyleyelim, kararı siz verin...
Ama ekonomide kötüleşmeye, dış politikadaki fiyaskolara, demokratik gelişmede sınıfta kalmamıza, polis devleti olmamıza, ülkemizde dinin yaşantımızın her alanına girmesine rağmen kamuoyu yoklamalarında AKP’nin oyu yüzde 44-45 çıkıyor. CHP yüzde 23-27, MHP yüzde 14-17, BDP yüzde 5-8, İşçi Partisi yüzde 2-4. Bu durumu anlamak mümkün değil. Tabii cevap şu olacak: “Anlasaydınız sizin benimsediğiniz partiler iktidar olurdu.”
Gelelim ekonomiye;
Halk mutsuz, gelir dağılımı adil değil
Faik Öztrak’ın ısrarla yaptığı analize göre halkımız refah içinde yaşamıyor; 2012’de Türkiye’de yaşayan vatandaşlarımızın:
*62 milyon 416 bini ev masraflarını karşılamakta zorlanıyor,
*63 milyon 226 bini evden uzakta bir hafta tatil yapamıyor,
*41 milyon 292 bini iki günde bir sofrasına bir et yemeği koyamıyor,
*45 milyon 487 bini ay sonunu kıt kanaat getiriyor, beklenmedik bir harcamayı yapamıyor,
*42 milyon 175 bini borç ve taksit ödemeleri altında eziliyor,
*58 milyonu evinde eskiyen mobilyasını değiştiremiyor,
*25 milyon 835 bini kendisine yeni bir elbise alamıyor, eskiyle idare ediyor.
Faik Öztrak’a göre; “Türkiye 11 yıldır izlenen ‘üretmeden, tükettiren; kazanmadan, harcattıran aradaki makası da sıcak paranın beslediği borçla kapattıran’ politikalardan vazgeçmedikçe, saydam, hak temelli, yeterli bir sosyal destek sistemini kurmadıkça bu tabloyu değiştirmek mümkün değildir.”
Dış ticaret açığımız artıyor
2013’ün ilk yedi ayında dış ticaret açığımız 60.5 milyar dolar. Yıl sonunda 100 milyar doları bulacağı tahmin ediliyor.
Cari açığımız sürdürülebilir olmaktan çıktı
Dış ticaret açığı cari açığın düşmesini engelliyor. Yıl sonunda 70 milyar doların üstünde bir cari açık bekleniyor.
Doların beli kırılsa cari açık daha da artacak
Merkez Bankası Başkanı geçenlerde “2013’te doların 1.8 TL’ye düşmesine kimse şaşırmasın” dedi. Bunu nasıl söyledi, hangi hesaba dayanıyor anlamak mümkün değil. Yeniden dışarıdan bol döviz mi gelecek diye bekliyor?
Diyelim ki 100 milyar dolar şu anda ülkemize geldi. Yabancı bunu 2.0 TL’den bozdurup 200 milyar TL para elde edecek. Bununla yüzde 9 oranlı devlet tahvili alsa, yıllık 18 milyar lira faiz geliri elde edecek. Parası 218 milyar lira olacak. Dolar çıkarken 1.8 TL olursa 121 milyar dolar satın alacak. 100’le geldi 121 ile gidecek ve 21 milyar dolar para kazanacak. Bu parayı biz vergilerimizle ödeyeceğiz. Bu kadar para da cari açığın 21 milyar dolar daha artması demektir.
Buna savunma şöyle yapılabilir: Bu kadar para gelmez, gelen para da 1 yılda çıkmaz. Hesabınız yanlış... Ya gelirse ya çıkarsa... Gelmezse ise durum daha da vahim!
Kısa vadeli dış borç tutarı korkutucu seviyede
Kısa vadeli borç tutarı 164.5 milyar dolar. Bu borcun 140.5 milyar doları özel sektörün. Dış borçların içinde 93 milyar doları bankaların, 63 milyar doları reel sektörün. Gerisi kamu kurum ve kuruluşlarının.
Özel sektörün borcunun 33 milyar doları ticari borç, 7.5 milyar doları iştirakler, 23 milyar doları ödünç paradan oluşuyor. Riskli kısım da bu tutarda.
Eğer kredi verenler bunu riskli olarak algılarlarsa borçlu olan şirketlerden batanlara çokça rastlayabiliriz.
Zaten Financial Times bu konuda tehlikeyi işaret etti.
Bütün bunlara rağmen AKP bugün nasıl da yüzde 44-45 oy oranına sahip olabiliyor?
Ya biz, ülkemizin gerçeklerinden uzağız ya da vatandaşımız olayların farkında değil...
Veya korku dağları sarmış!..
1 Ekim 2013 - Cumhuriyet
