Soru: 02/09/1980 doğumluyum. 4/a sigorta başlangıcım 09/09/1997’dir. Normalde EYT hakkım bulunuyor. Bugün itibarıyla brüt 80.000 TL üzerinden prim yatmaktadır. Çalıştığım işyerinden emekli olduktan sonra da çalışabilirim. E-Devlet’te hesaplattığım aylık tutarı 24.425 TL. Emekli olma konusunda kararsız kaldım. Seyit Ali E.
Sigortalılık başlangıç tarihinizin 8 Eylül 1999 öncesi olması nedeniyle EYT kapsamındasınız. Yaş koşulu aranmaksızın, 25 yıllık sigortalılık süresi ve 5900 günle emekli olabilirsiniz. Emeklilik koşullarınızın yerine gelmiş olması kaydıyla bu yıl emekli olmanızı öneriyorum. Çünkü müteakip defalar yazdığım yazılarda da belirttiğim üzere bağlanacak emekli aylığının miktarı yönünden 2024 yılında emekli olmak 2025 yılına göre daha avantajlı. 2024 yılında emekli olmanız halinde e-Devlet’te hesaplattığınız 24.425 TL aylık tarafınıza bağlanacaktır. Ancak 2025 yılında emekli olmanız halinde bu aylık tutarından yüzde 30-35 oranında daha düşük aylık alabileceksiniz. Tabii bu değerlendirmeyi 2024 yılı için açıklanan tahmini enflasyon oranına göre yapıyorum. Önerim, emeklilik talebinde bulunmak için 2024 yılı aralık ayını beklemenizdir. Bu tarihe kadar 2024 yılına ilişkin 11 aylık enflasyon oranı gerçekleşmiş olacağından, tahmini enflasyon ile gerçekleşen enflasyonu karşılaştırma imkanınız olacaktır. Ayrıca 2025 yılında emekli olanların yaşayacağı mağduriyeti ortadan kaldırmaya yönelik olarak hükümet tarafından çalışmalar yapıldığı da bilinmekte olup aralık ayında bu çalışmanın da içeriği az çok belli olacağından, hem enflasyona hem de çalışmaların niteliğine göre aralık ayında son kararınızı vermeniz yararınıza olacaktır.
EKSİK SÜRELERİMİ NASIL TAMAMLAYABİLİRİM?
Soru: Çalışma hayatımda yaklaşık 18 sene primim yatmadığı (özel dersler vererek geçimimi sağlıyordum) ve daha sonra da ağırlıklı olarak part-time çalıştığım için devasa bir prim açığı oluşmuş durumda. 1 aylık bedelli askerliğim ve 1.5 yıllık yurtdışı çalışmam (ABD’de devlet üniversitesinde asistanlık) var. Prim açığımı nasıl kapatabilirim? Tuğrul Ö.
Sigortalıların borçlanma yapmak suretiyle hizmet kazanabileceği süreler 5510 sayılı kanunun 41. maddesinde belirtilmiştir. Çalışmadan boşta geçen sürelerin borçlanma yapılmak suretiyle tamamlanmasına imkân veren yasal bir düzenleme bulunmamaktadır.
Buna göre;
- Askerlik hizmetinizi bedelli olarak yaptığınızdan, fiilen silah altında geçmeyen bedelli askerlik süresi borçlandırılmamaktadır.
- Amerika’da çalışarak geçirdiğiniz süreleri 3201 sayılı kanun kapsamında yurtdışı borçlanması yaparak hizmet kazanabilirsiniz.
- Hizmet akdi ile çalıştığınız halde SGK’ye bildirimi yapılmayan çalışmalarınız için hak düşürücü ve zamanaşımı süreleri göz önüne alınarak hizmet tespit davası açabilirisiniz.
- Çalışma hayatınızda ağırlıklı olarak part-time çalıştığınızı belirtmektesiniz. 5510/41. maddeye 2011 yılında eklenen fıkrayla, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalılara, 1/3/2011 sonrası kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri borçlanma hakkı verilmiştir. Bir çalışmanın kısmi süreli çalışma olarak tanımlanması için ayda 30 gün üzerinden 20 ve daha az gün çalışılması gerekmektedir. Bu 20 günlük süreye, çalışılmış gibi sayılan hafta tatili, genel tatil, yıllık izin ve benzeri günlerde dahildir. Sigortalının ayda çalıştığı ve çalışmış gibi sayıldığı saatler toplamının, günlük normal çalışma süresi olan 7.5 saate bölünmesi sonucunda çıkan rakam 20 ve 20’nin altında ise bu çalışma kısmi çalışmadır. Dolayısıyla kısmı süreleri çalışmalarınızın 30 günden eksik sürelerinizi borçlanabilirsiniz.
ÖLEN İKİ EŞİMİN DE AYLIĞINI ALABİLİR MİYİM?
Soru: İlk eşim SSK emeklisi idi ve 2010 yılında vefat etti. Eşimden dul aylığı alırken 2015 yılında yeniden evlendim ve maaşım kesildi. Sonraki eşim Bağ-Kur emeklisi ve haziran ayında vefat etti. Son eşimden maaş bağlandı. Şu an dul olmam nedeniyle SSK emeklisi ilk eşimin maaşını da alabilir miyim? Naciye A.
SSK veya Bağ-Kur kapsamında emekli iken vefat edenlerin eşlerine ölüm aylığı bağlanması için aranan tek koşul, ölen sigortalı ile ölüm tarihinde resmi nikâh akdinin bulunmasıdır. Dolayısıyla ikinci eşinizin ölümü nedeniyle hem ilk hem de ikinci eşinizden ölüm aylığına hak kazanıyorsunuz. Ancak bu aylıklara hak kazanmak ikisinin de ödeneceği anlamına gelmemektedir. Birden fazla eşinden ölüm aylığına hak kazanan eşlere 5510 sayılı kanunun 54. maddesinde tek dosya üzerinden ödeme yapılmasıyla ilgili sınırlama getirilmiştir. Dolayısıyla bu aylıklardan tercih edeceğiniz tek aylık için tarafınıza ölüm aylığı bağlanacaktır.
Sorularınız için nergis.simsek@cumhuriyet.com.tr adresine e-posta yollayabilirsiniz.
