Soru: 20/7/1989 doğumluyum. Yüzde 62 engelliyim. Sigortalılık başlangıç tarihim 17/11/2005. BağKur’a tabi 1688, SSK’ye tabi 2422 günüm olup halen çalışıyorum. Engelli statüsünde ne zaman emekli olurum? Eren T.

Engellilik dereceleri 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 31. maddesinde “Çalışma gücünün asgari yüzde 80’ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece engelli, asgari yüzde 60’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece engelli, asgari yüzde 40’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece engelli sayılır” şeklinde belirtildiğinden, sosyal güvenlik uygulamasında bu engellilik derecelerine göre yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları düzenlenmiştir.

Engelliliği nedeniyle vergi indirimi uygulaması, ilk defa 2008/Ekim öncesi sigortalı olan SSK’lilere özgüdür. 2008/Ekim ve sonrası sigortalı olanlar için 5510 sayılı yasada buna ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kapsamda sigortalılara, yaş koşulu aranmaksızın ve engellilik dereceleri dikkate alınmak ve kanunda öngörülen prim gün ve sigortalılık süresi koşullarını yerine getirmeleri şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır. Yasal dayanak 506 sayılı kanunun 60/mad. (C-b) bendi ile geçici 87. maddesidir. İlk defa 6/8/2003 tarihinden sonra sigortalı olanlar için yaşlılık aylığı bağlanması koşulları, yaş şartı aranmaksızın:

1. derece engelliler: (yüzde 80- 100) 15 yıl + 3600 gün

2. derece engelliler: (yüzde 60-79) 18 yıl + 4000 gün

3. derece engelliler: (yüzde 40-59) 20 yıl + 4400 gündür.

İlk sigortalılık başlangıcınızı 17/11/2005 ve engellilik derecenizin yüzde 62 olması nedeniyle 18 yıllık sigortalılık süresi ve en az 4000 prim gün sayısını tamamlamanız halinde tarafınıza yaşlılık aylığı bağlanır.

KIDEM TAZMİNATIMI ALABİLİR MİYİM?

Soru: 1979 yılında DSİ’de kadrolu işçi olarak çalışmaya başladım. 1984 yılında ise aynı kurumda memurluğa kendi isteğimle geçtim. 2020/Ocak ayında yaş haddi nedeniyle emekli oldum. İşçilikten memurluğa geçerken kıdem tazminatı almadığım gibi emekli olurken de SSK’li çalıştığım dönem için kıdem tazminatı ödemediler. Bu kanuna uygun mudur? Ömer Faruk G.

Kamu kurumunda işçi olarak çalışmakta iken memurluğa geçişiniz eğer istifa yoluyla olmuşsa 1475 sayılı kanunun 14. maddesi gereği kıdem tazminatı alamazsınız. Memurluğa kendi isteğinizle geçtiğinizi belirttiğinizden büyük bir ihtimalle istifa etmiş olmalısınız. Diğer taraftan, memurluğa geçişiniz 241 veya 243 sayılı kanun hükmünde kararnamelere göre olmuşsa 4 yıl kamu kurumunda işçi olarak geçen süre için tarafınıza kıdem tazminatı ödenmesi gerekir.

ÇALIŞIRSAM MALULLÜK AYLIĞIM KESİLİR Mİ?

Soru: 2005 yılından beri SSK kapsamında malullük aylığı almaktayım. SSK kapsamında çalışmaya başlarsam destek primine tabi çalışıp aylığımı almaya devam edebilir miyim? Kemal S.

SSK kapsamında malullük aylığı alanların emeklilik sonrası tekrar SSK kapsamında çalışması halinde, malullük aylığı çalışmaya başladıkları tarihte kesilir. Çalıştıkları sürede prime esas kazançlarından tüm sigorta kollarına tabi prim alınır. İşten ayrılarak malullük aylığı verilmesi için yazılı istekte bulunan sigortalıya aylık bağlanması, kontrol muayenesi sonunda malullüğün devam ettiğinin anlaşılması şartına bağlıdır. Sosyal Güvenlik Destek Primi’ne (SGDP) tabi çalışma, yaşlılık aylığı alıp, emeklilik sonrası özel sektörde çalışanlar için geçerlidir. Bu kapsamda çalışanlar, çalıştıkları sürede yaşlılık aylığını almaya devam ettikleri gibi prime esas kazançları üzerinden SGDP kesilir.

Soru: Yüzde 40 engelliyim. Sigortalılık başlangıcım 2008/ Kasım. Bu durumda gelir vergisi indiriminden yararlanabiliyor muyum? Yazınızda engelliliği nedeniyle vergi indiriminden 2008 Ekim ve öncesi sigortalı olanların faydalanabileceğini belirtmişsiniz. Bu durum emeklilik için mi, yoksa gelir vergisi indirimi için mi geçerlidir? Hande A.T.

İlk defa 2008/Ekim öncesi sigortalı olanlardan, engelliliği nedeniyle vergi indirimi hakkını bu tarihten önce veya sonra kazanmış olanlara, emeklilikte yaş koşulu aranmaksızın kanunda öngörülen prim gün ve sigortalılık süre şartlarını yerine getirmeleri halinde yaşlılık aylığı bağlanmaktadır. Yasal dayanak 506 sayılı kanunun 60/ mad. (C-b) bendi ile geçici 87. maddesidir. Bu husus emeklilik ile ilgilidir. Diğer bir ifadeyle, engelliği nedeniyle vergi indiriminden yararlanma hakkı 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile verilen bir hak olup çalışırken bu haktan yararlanmanın kişilerin sigortalılık başlangıç tarihi ile bir ilgisi bulunmamaktadır. Kanun gereği en az yüzde 40 engelli olanlar vergi indiriminden yararlanmaktadır.

SORULARINIZ İÇİN

nergis.simsek@cumhuriyet.com.tr adresine e-posta yollayabilirsiniz.