Ferman, yüksek yerden!

Medyaya “kriz”, “çöküş” kelimeleri yasak.

Halkta panik yaratan bu ifadeler yerine sadece “iniş” ve “gerileme” sözcükleri kullanılmalıymış.

Burası Putin Rusya’sı.

Küresel krizden nasibini alan ve son on yılın en derin finans krizini yaşayan Kremlin; çareyi medyada “kriz” sözcüğünü yasaklamakta bulmuş!

“Turkish Daily News”un dünkü haberi bunu söylüyordu.

Bir genelgeyle “panik yaratan haberlerin yayımlanmamasını” “salık veren”(!) Moskova; “bankalardaki kuyruklar ve bankaların fon sıkıntısına ilişkin haberlerin” sansürlenmesini istemiş özetle. Sansür genelgesi, sonunda internet bloglarına düşmüş düşmesine ama “sokaktaki Rus’un”, krizden filan öyle uzun boylu haberi yokmuş.

Son kamuoyu yoklamaları Rusların yüzde 57’lik bir kesiminin “ekonominin gidişatından memnun, mesut olduklarını”; dörtte birinin de “krizden hiç haberdar olmadığını” belirtiyor, “Associated Press” kaynağına dayandırılarak verilen TDN haberi.

‘Alis Harikalar Diyarı’ ülkeler

Tam Erdoğan’ın düşlediği türden bir “Alis Harikalar Diyarında” ülkesi: Dünya yıkılsa, vatan sathında her şey güllük gülistanlık görünecek ya da gösterilecek. “Höt” dendiğinde, herkes hizalanacak...

Devasa yıkım eşiğine gelinse de, olan bitenden en son “yurttaş” haberdar olacak. Siyasi piramidin tepesindekilerin başı hiç ağrımayacak. Onlardan hesap sorulmayacak. Ele dişe dokunan bir açıklama istenmeyecek. Ne söyleniyorsa, onunla yetinilecek…

RTE’nin alttan alta önceleri “Hamdolsun bize bir şey olmaz!” minvalli moral takviyeleri ile başlayan ve giderek “kriz” lafını ağzına alana veryansın eden açıklamaları karşısında; Kremlin refleksiyle gösterdiği çarpıcı benzerliği düşünmeden edemedim.

Bizimki de “krizi” hatırlatanlara ne diyor: “Yangına körük tutuyorlar!”

Hatta bunu da değil, tam açılımıyla şunu söylüyor: “Dünyadaki yangına ülkemden körük tutanlar var... Bunu sorumluluk mevkiinde olanların söylemesinden daha büyük bir tehlike olamaz.”

“Atışma sırası değil. Kriz var. Birlik olalım; oturalım, konuşalım, önlem alalım!” diyenler apaçık yani “vatan haini” konumuna itiliyor.

RTE hızını alabilmiş değil. Gözdağı veren bu hamaseti hâlâ aynı tonda sürdürüyor: “Bu ülkede dört gözle kriz bekleyenler var. Krizlerden siyasi-maddi çıkar umanlar, bunun için ellerini ovuşturanlar var. Bunlara asla zemin, fırsat vermedik. Vermeyeceğiz!”

Ve sınır tanımayan kriz!

“Bu, coğrafi sınır tanımayan bir kriz! Afrika’nın en ırak ülkeleri bile etkilenecek.”

“Finans krizi” dendi mi, Batı ülkelerinde telaffuz edilen ilk cümleler bunlar oluyor. Gündemin ilk sırasını yanlızca bu konu işgal ediyor.

Siyasiler, medya, yayın organları hamasetle şu ara hiç ilgili değil. “Yangına körük tutma” atışmalarıyla değil, “Yangın nasıl söndürülecek? Söndürülebilir mi söndürülemez mi? Hükümetler, ekonominin kurmayları ile birlikte ne yapabilir, nasıl bir işbirliği gerçekleştirebilir” sorularına yanıt aramakla meşguller.

Rusya’dan sonra, bir süre İtalya’ya geçtim. Çizmedeki hava böyleydi.

Özellikle medyanın tavrı; hastaya suni moral takviyesi yapan şefkatli bir hemşire tavrını andırmıyordu. Bilakis, tam tersine. Acı da olsa tercih; hastaya gerçekleri olduğu gibi söylemek, olanları ve bundan sonra olabilecekleri açık seçik anlatmaktan yana yapılmıştı.

Yayın organlarında mütemadiyen “vatandaşa” yönelik “Şunlar, şunlar oldu ve de olacak. Şimdiden önleminizi alın!” yazıları dikkat çekiyordu.

Telefona sarılan dinleyicilerin yaylım ateşinde kalan radyo ve TV’lerde: “Banka tasarruflarımı yitirir miyim? Paramı ne yapayım? İşsizlik beni de etkiler mi? Alışverişimde nelere dikkat edeyim? Emeklilik fonum tehlikede mi? Ev kredim ne olur? Faiz nasıl etkilenir? Fatura kime kesilecek?” gibi.. “vergi veren yurttaşı” birinci dereceden ilgilendiren sorulara yanıt aranıyordu.

Bir bu yaklaşıma bakın; bir de Rusya, Türkiye gibi ülkelerde sergilenen höt, zöt ve yasakçı tavra.

Küreselleşmenin başını çeken ülkelerle, kuyruğuna takılan ülkeler arasındaki fark bu işte. En büyük kazığı tabii biz yiyeceğiz.

nilgun@cumhuriyet.com.tr