Biri gazeteci, biri akademisyen, biri sivil toplum örgütleyicisi ve biri de rejim-devlet düşmanı…
Hedefe konan 4 profil. Tiranlık nerede başlar sorusuna yanıt arıyorlar.
“Youtube”da izlediğim 5 dakikalık New York Times(NYT) yayınından söz ediyorum.
Gazeteci kadın, bir Rus.
Tiranlığın en başta “hukuku araçsallaştırmakla” tetiklendiğini söylüyor.
“Putin, 2001’de bağımsız NTV’yi kapattığında gerekli direnci göstermedik” diyor “Rusya’da bugün bağımsız kanal kalmadı. Bağımsız olan son TV kanalı Rain’de kapatıldıktan sonra Putin, benim gibi muhalif gazetecileri ‘etki ajanı’ ilan eden yasayı çıkarttı. O hep böyle yapar. Önce yasayı hazırlar. Sonra dilediğince kullanır.”
Akademisyen olan da gene bir kadın. O da bir Macar: “Tiranlık öncelikle imalar, dokundurmalarla başlar” diyor:
“Macaristan’da toplumsal cinsiyet çalışmaları kısıtlandığında, ciddiye almadık. ‘Nereye dek’ dedik ve kırmızı çizgilerin geçilmeyeceğini düşündük. Bugün benim üniversitem yasaklı. Ben de kara listede bir akademisyenim. Artık iş bulamam!”
Nicaragua’lı “sivil toplum örgütçüsü” ise, tiranlığın “iftira ve yalan anlatılar” üzerinde inşa edildiğini aktarıyor. Demokratik açılım yanlısı olduğu için “terör destekçisi” ilan edildiğini ve bu nedenle ülkeyi terk ettiğini belirtiyor.
“Rejim ve devlet düşmanı” profili… Singapur’lu.
“Tiranlaşmanın intikamcılık ve intikam arayışı” ile başladığını vurguluyor. Hakkında bir Facebook yazışması yüzünden soruşturma başlatılan ve “devlet düşmanı” ilan edilen bu genç de keza “sürgün” den bildiriyor.
YARGININ SİLAHA DÖNÜŞMESİ
NYT bu tanıklıkları, Trump Amerika’sının benzer bir eşikte olduğuna dikkat çekmek için bir araya getirmiş.
Trump 2.0’nin aynı yayında, üniversitelerden-misal- “solcu Marksistleri kovacağına” dair yaptığı açıklamaları görüyoruz.
Trump ayrıca gene bu yayın sırasında, avukatlarından Pam Bondi’yi adalet bakanlığına getireceğini açıklıyor. Ve kan donduran şu açıklamaları yapıyor:
“‘Adalet bakanını çağırıp, O’na şu kişiyi itham et!’ diyeceğim” diyor.
“Bakan ‘Aman efendim o şahsın bir suçu yok’ derse… ‘Canım bul bir şeyler!’ buyuracağım” diye üsteliyor: “Olmadı…vergi suçu bulursun!”
Kapalı kapılar ardında değil, kamuoyu önünde yapılan konuşmalar bunlar. O kadar da pervasızlar…
İngilizce bilen okurlarımız NYT’ın bu can alıcı “How tyranny begins” adlı klibini bulabilirler.
“SOSYOPATLIK” ÇİZGİSİ
Trump’ın 2. haftasında izlediklerimizden tiranlığın tüm zihin haritasının çıkartabiliriz.
“Elleri ve ayaklarından zincirlenerek sınır dışı edilen göçmenlerin” görüntülerinden örneğin, tiranlığın damardan insanlıktan çıkmak olduğuna hükmedebiliriz.
Her gün amcası Donald Trump hakkında youtube’a yeni bir video ekleyen muhalif psikolog yeğen Mary Trump, yakinen tanıdığı Başkanı “sosyopat” olarak adlandırıyor.
Psikopatlıkla yakın akraba sayılabilecek sosyopat kişiler, doğru-yanlış ayrımı ve empati yapabilmek kapasitesinden yoksunlar.
Empati/duygudaşlık bilmedikleri için, insanların yaşamlarını yitirdiği trajedileri bile siyasal ve kişisel propaganda aracı olarak kullanabiliyorlar.
Örneğin Washington da hafta içinde 70 kişinin ölümüyle sonuçlanan bir uçak ve helikopter çarpışması yaşandı.
Kazanın nedenlerini araştırmak yerine, Başkan derhal önceki demokrat-Biden yönetimini “günah keçisi” ilan ederek sorumlu tuttu.
İşbaşına gelirken içini boşalttıkları Federal Havacılık Otoritesi’nin personel yetersizliğinin sorumluluğunu almak yerine, Trump’çılar muhalefeti suçladılar.
Tiranların diğer özelliği işte böyle hiç sorumluluk almamak ve hesap vermemek. “Akıl dışılığı/irrasyonaliteyi” her daim “akılcılığa” yeğ tutmak.
“İrrasyonalitenin” en çarpıcı örneğini de, ABD’nin bir numaralı ticaret partnerleri Kanada ile Meksika’ya uygulamaya yeltendiği yüzde 25’lik gümrük vergisi hamlelerinde görüyoruz.
Gerek Kanada, gerekse de Meksika, Başkanın gümrük vergisi şantajına ne ki boyun eğmeyeceklerini açıkladılar.
İlerde Trudeau’nun yerine gelmesi beklenen eski Maliye Bakanı Chrysta Freeland; “ABD’ye, Tesla arabalarına yüzde 100 vergi koymak gibi hedefi 12’den vuran misillemelerle karşılık vermek gerekir” yanıtını verdi.
Freeland örneğindeki gibi Meksika’nın da cesur sosyal demokrat, enerji mühendisi olan kadın devlet Başkanı Claudia Scheinbaum beri taraftan, “Boyun eğmeyiz” tavrını koydu:
“A, B ve C planlarımız hazır. Önceliğimiz Meksika’nın egemenliğini korumaktır. Meksikalı göçmenlere kollarımız açık. Meksika da üzerine yemin ettiğimiz anayasa üzerinden hareket ederiz!”
Dünyayı uçurumun kenarından kurtarırsa kadınlar kurtaracak.
ABD de de, tam böyle “yemin töreni ayininde” Başkanın gözlerinin içine baka baka “göçmenleri günah keçisi yapamazsınız” vaazı veren Washington psikoposu Marian Edgar Budde buna örnek oldu.
O da bir kadın.
Yemin törenleri sırasında verdiği vaazla o da “tiranların gönüllerinin mühürlü olduğunu” ortaya koydu ve Trump’çıları çok kızdırdı.
Trump’ın 2. döneminde cesaretle yalakalığın en çarpıcı mücadelelerine tanık olacağız.
