Öztin Akgüç

Yerel yönetimlerde CHP

04 Ekim 2023 Çarşamba

2019 yerel yönetim seçiminde CHP’nin büyükşehirler dahil 19 ilde belediye başkanlığı kazanması, ilk kez gerçekleşen başarı olarak kamuoyuna sunularak; kişiler, partiler bu başarıdan pay alma yarışmasına girdi. İYİ Parti, Akşener destekleriyle seçimin kazanıldığını açıklarken HDP aday göstermeyerek katkıda bulunduğunu savundu. Kılıçdaroğlu, ittifakın kurucusu ve adayları belirleyici olarak en büyük payı aldı. Ses yayıcıları partide ikili oynayanlar tarafından da “başarının mimarı” olarak övüldü.

CHP, gerçekte yerel yönetim seçimlerinde, genel seçim sonuçlarına göre daha başarılıydı. CHP, 1994 yılında yapılan yerel yönetim seçiminde o zamanki 67 il belediyesinin 32’sini kazanarak kapalı olduğu durumda da SHP, 1989 seçiminde 39 il, 642 belediye başkanlığı kazanarak birinci parti olmuştur.

CHP’nin İstanbul ve Ankara’da tek parti dönemi hariç, çok partili siyasal yaşama girdikten sonra da belediye başkanlıkları süresi, diğer partilerden ayrı ayrı daha uzundur.

1946 sonrası CHP’nin İstanbul’da belediye başkanlığı süresi (SHP dahil), başkanlar sırasıyla Lütfi Kırdar, Haşim İşcan, Ahmet İsvan, Aytekin Kotil, Nurettin Sözen, Ekrem İmamoğlu olarak 27 yıldır. 1980 askeri darbe sırasında başkan A. Kotil görevden alındığından görev süresini tamamlayamamış bu süre, yukarıdaki toplama dahil edilmemiştir.

Milli Nizam, MSP, Refah, Fazilet, AKP serisinin başkanlık süresi 25 yıl, DP, Adalet ve ANAP’ın toplam süresi 13 yıldır. 1960 darbesi yapıldığında belediye başkanı Kemal Aygün (DP) görev süresini tamamlayamamıştır. Askeri darbeler, seçilmiş belediye başkanlarını görevden almış, iller oldukça uzun süre atanan belediye başkanlarıyla yönetilmiştir. İstanbul’da Fahrettin Kerim Gökay yedi yıl bağımsız olarak belediye başkanlığı yapmıştır.

1946 sonrası Ankara’da CHP’li belediye başkanları sırasıyla İzzettin Çağpar, Ragıp Tüzün, H. Sezai Erkut, Vedat Dalokay, Ali Dinçer, Murat Karayalçın, Mansur Yavaş olarak 27 yıl görev yapmıştır.

Milli Nizam, MSP, Refah, Fazilet, AKP sıralaması 25 yıl; DP, Adalet, ANAP, 20 yıl süreyle ABB görevinde bulunmuşlardır. 1980 darbesi yapıldığında Ankara Belediye Başkanı Ali Dinçer (CHP) görev süresini tamamlayamadan görevden alınmış, kalan süresi yıl hesaplarına dahil edilmemişler.

CHP, kapalı olduğu dönemde de SHP seçim başarıları sağlarken ittifak yapmamış, seçmen desteğini almıştır. Kişisel beklentilerle ittifak girişimi, verilen ödünler, kişisel gösteriler, ikili oyunlar CHP’nin kimyasını bir ölçüde bozmuştur. Gerçek CHP’lilerin görevi hem yerel seçimlerde başarı kazanmak hem de CHP’nin yönetim sorununu çözmektir.

Seçmen, yerel ve genel seçimde farklı beklenti ve güdülerle davranmaktadır. Yerele yakın, merkeze uzaktır. Yerelde hizmet ve sorunların çözüm beklentisi öncelik olduğundan aday, belediye başkanının performansını, seçim sonucunu etkilemektedir. Seçmen başarılı gördüğü belediye başkanını değiştirerek risk almaktan kaçınır.

Merkezdeki, ulusal devletten uzaklaşma, Araplaşmaya öykünme, otokrasi, teokrasi eğilimine karşı, yerel yönetimlerde sosyal demokrasiyi güçlendirerek dengelemek önem taşımaktadır.

Sosyal demokratik bir yönetimde; 1- Dürüstlük, sadece maddi açıdan değil düşünsel söylem-eylem tutarlılığı, ilkeli olmak, ödün vermemek, vaatleri yerine getirmektir. 2- Yoksula bir şekilde dokunmak, ihtiyacını karşılamak. 3- Tarihi, çevreyi, doğayı, yeşili korumak, kentleri yaşanır hale getirmek 4- Kültür, sanat etkinliklerini desteklemek. 5- Mazeret, özür değil çözüm üretmek temel ilkeler olmalıdır.

CHP’li belediyelerin gücü, verdikleri hizmetler, başarılar ve Erdoğan ile MHP’nin haksız yüklenmelerinin yarattığı tepkidir. CHP partisine küsmez, ayrılmaz, kızar, öfkelenir, eleştirir. İkilem, bugünkü yönetimiyle seçimi kazanmaktadır. Seçimde engel partinin yönetim ve ikili oynayanlarıdır.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Trump tehlikesine teyakkuz 11 Aralık 2024

Günün Köşe Yazıları