Gizli kahraman: Muhittin Sadak
Evin İlyasoğlu
Son Köşe Yazıları

Gizli kahraman: Muhittin Sadak

30.09.2015 06:00
Güncellenme:
Takip Et:

Müziğimizin bugünkü değerine kavuşmasına öncülük edenlerden birisi de Sadak’tır.

Cumhuriyet’ten sonra kurumsallaşan, yerellikten sıyrılıp evrensel dili konuşmaya başlayan Türk müziğinin yeni kuşakları bugün dünyanın çeşitli sanat merkezlerinde adlarını duyuruyorlar. Nice bestecimiz ve yorumcumuz hatırı sayılır ödüller kazanıyor; önde gelen müzik kurumlarında kabul görüyor.
Müziğimizin bugünkü değerine kavuşmasına öncülük edenlerden birisi de Muhittin Sadak’tır. 16 Eylül 1900’de İzmir’de dünyaya gelmiş,
16 Eylül 1982’de İstanbul’da ölmüştür. Viyolonselciliği, oda müzikçiliği, kurduğu çoksesli korolar, Galatasaray Lisesi’ndeki, Feyzi Ati’deki efsane öğretmenliği ve büyük opera sanatçımız Leyla Gencer’i keşfetmesiyle müzik dünyamızda çok özel bir yere sahiptir.
Babası Sadık Şehabettin, zamanın savcılarındanmış. Eşi köklü bir Osmanlı ailesi olan Hacıbekirlerin kızı Mihri Hanım. Piyanist ve pedagog olan kızı Gülseren Sadak ise halen Kıbrıs’ta yaşamakta.
Muhittin Sadak, St. Joseph ve Galatasaray Lisesi’nde eğitim görmüş, kendi kendine viyolonsel çalmayı öğrenmiş. 1922’de İstanbul’daki Darül Elhan’a Batı Müziği de ekleyerek bir konservatuvara dönüşmesini sağlayanlardan birisi olmuş ; viyolonsel öğretmenliği ve koro şefliğinin yanı sıra solfej hocalığı da yapmış.
Cemal Reşit Rey ve Ekrem Tektaş ile 1924’te ilk trioyu kurmuşlar. Aynı dönemde ilk kuvartet de, Ali Sezin, Ekrem Tektaş, Goldenberg ve Muhiddin Sadak ile kurulmuş.
İstanbul’da ilk karma oda korosunu kuran da Muhittin Sadak olmuştur. Her bir koristin partisini geceler boyunca üşenmeden elle yazdığı bilinir. Leyla Gencer’in parıltısını bu koronun içinden bulup çıkartması onun tarihe vurduğu bir damgadır.
Bülent Tarcan, Sadak’ın ölümünden sonra Orkestra dergisinde şöyle yazmış: “İliklerine kadar müzisyendi. Ona ilk teknik bilgileri kim verdi bilemiyorum. Bildiğim kadarıyla Sadak, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü aşamasında aralarında Osmanlı prenslerinin, nâzır, vükelâ çocuklarının bulunduğu seçme ve kibar bir müziksever grubu içinde yetişmiştir. Bu grupta profesyonel olarak, Muzıkayı Hümayun mensupları da vardı. Ve bir araya geldikleri zaman hanedanın pek meraklı bir prensi (yanılmıyorsam Prens Abdürrahim Efendi) bunları yönetirdi. Son Halife Mecid Efendi de amatör bir müzikçi olduğu için saray ortamı müziğe çok değer vermekte idi. Sadak, işte bu aristokrat ortamın genç ve sevilen bir sanatçısı olarak gerçek ‘otodidakt’ (kendi kendini eğiten) bir öğrenimle yetişmişti.”
Önceleri bir oda müzikçisi ve koro şefi olan Sadak’ı, giderek bir orkestra üyesi, İstanbul Filarmoni Derneği’nin 1946’daki konserlerini yöneten bir şef; İstanbul Şehir Orkestrası’nda bir solist, yeni kurulan Radyoevinde tonmayster, 1960’da Aydın Gün ile İstanbul Operası’nın kurucusu ve efsanevi bir müzik hocası olarak görürüz. Onun Galatasaray Lisesi’ndeki öğrencileri sonradan besteci ve yorumcu dahi olmuşlardır. Ünlü nice operacımız da onun konservatuvar korosundan yetişmiştir. Cemal Reşit’in dediği gibi Muhiddin Sadak “doğuştan serapa müziktir.” Bence de kültür dünyamızdaki gizli kahramanlardan birisidir.

Yazarın Son Yazıları

İnönü’nün anısına bir konser

İDSO’nun her yıl Erdal İnönü’nün anısına bir konser adaması ne kadar anlamlıdır.

Devamını Oku
24.12.2025
‘İnsan sesi’

Soprano ve şef Barbara Hannigan’ı 2023’te İstanbul Müzik Festivali çerçevesinde ve BİFO eşliğinde dinlemiştik.

Devamını Oku
17.12.2025
Selim İleri ve Leyla Gencer

Bir zamanlar Boğaziçi Üniversitesi’ndeki akademisyenlerin ürettikleri çalışmaları kamusal alana taşımak ve üniversitenin entelektüel canlılığını toplumla buluşturmak amacıyla rektörlüğün üst katındaki kütüphanede “Kitaplar Arasında Buluşmalar” düzenlenirdi.

Devamını Oku
10.12.2025
Aya İrini: İKSV Festivali’nin tanığı

Aya İrini: İKSV Festivali’nin tanığı

Devamını Oku
03.12.2025
Aykal-Darmar-Hornung ve Saygun

Geçen haftaki İDSO/DenizBank konserleri çerçevesindeki konseri değerli şefimiz Gürer Aykal yönetti.

Devamını Oku
26.11.2025
A.A. Saygun ve Gürer Aykal

Uzun yıllar önce maestro Gürer Aykal ile yaptığım bir söyleşide şöyle anlatıyordu...

Devamını Oku
19.11.2025
Tekfen Filarmoni ve Borusan İstanbul Filarmoni’den unutulmaz konserler

Geçen hafta Aziz Shokhakimov yönetimindeki Tekfen Filarmoni Orkestrası’nın İşSanat’taki açılış konserini dinledik.

Devamını Oku
12.11.2025
Erdal İnönü ve Zehra Yıldız

Erdal İnönü geçen hafta ölümünün 18. yıldönümünde mezarı başında anıldı.

Devamını Oku
05.11.2025
O ne güzel heyecandı

Bizim çocukluğumuzda Cumhuriyet Bayramı kutlamaları ilkokulda, ortaokulda yapılan törenlerle, marşlarla, okunan şiirlerle dolu dolu geçerdi.

Devamını Oku
29.10.2025
Howard Griffiths’i yeniden dinlemek

İngiliz orkestra şefi ve viyolacı Howard Griffiths ile dostluğumuz yıllar öncesine dayanır.

Devamını Oku
22.10.2025
Yeni mevsim hızlı başladı

Eskiden orkestraların mevsime başlarken ilk konserleri için “Daha üyeler yaz mahmurluğunu üstlerinden atamamış” diye eleştiriler çıkardı.

Devamını Oku
15.10.2025
İstanbul’da yeni mevsim rengârenk

Yaz yavaş yavaş bitiyor.

Devamını Oku
08.10.2025
Türk Dil Kurumu ödülüm

Türk Dil Kurumu ödülüm

Devamını Oku
01.10.2025
Leylâ Pamir’i anmak

Leylâ Pamir (1930-2023) çok değerli bir müzik insanıydı.

Devamını Oku
24.09.2025
Pekineller bir ilki gerçekleştirdi

Geçen hafta Atatürk Kültür Merkezi’nde 6-12 Eylül tarihlerinde yapılan “Pekinel Uluslararası Masterclass”ın AKM Tiyatro Salonu’ndaki kapanışını izledim.

Devamını Oku
17.09.2025
Dört günde iki kent ve bol müzik

Geçen hafta dört günlük bir Polonya turundaydım.

Devamını Oku
10.09.2025
Cem Mansur ve gençler

Cem Mansur’u uzun yıllardır tanırım. Özellikle gençlerin elinden tutması, onlara güvenmesi; orkesta programı hazırlarken bildik yapıtların yanı sıra çağdaş ya da az bilinen tarihi yapıtları izleyiciye ve orkestra üyelerine tanıtması onun en önemli başarılarındandır.

Devamını Oku
03.09.2025
Nehir söyleşisi nedir?

Bilmem dikkat ediyor musunuz son yıllarda ortaya çıkan “nehir söyleşisi” alt başlığı ile bir edebiyat türü var.

Devamını Oku
27.08.2025
Bülent Tarcan: Bir cerrah ve besteci

Kimi isimler, tarihe bir değil, iki imza atmıştır. Örneğin Bülent Tarcan!

Devamını Oku
20.08.2025
Sabah mutlu uyanmak

İnsan ne zaman mutlu uyanır?

Devamını Oku
06.08.2025
Müzikte Turquerie

Osmanlılar 14. yüzyılda Balkanlar’a girmiş, 15. yüzyılda Konstantinopolis’i fethetmiş ve 16. yüzyılda Viyana kapılarına dayanmış, uzun süre Avrupa’nın korkulu rüyası olmuşlar.

Devamını Oku
30.07.2025
Mizah, tango ve Scarlatti

Son zamanda yayımlanan üç kitaba değinmek istiyorum...

Devamını Oku
23.07.2025
53. festival de sona erdi

Bizim kuşak çok genç yaşlarındaydı İstanbul Müzik Festivali ile tanıştığında. Festivalin başlaması ilkbaharın gelmesiydi.

Devamını Oku
02.07.2025
Alfred Brendel’ın ardından

Çağımızın efsane piyanisti Alfred Brendel, ne harika bir çocukmuş ne de ailesinde bir başka müzisyen varmış.

Devamını Oku
25.06.2025
İstanbul’un her köşesi müzik

Önceki hafta 53. İstanbul Müzik Festivali güzel bir coşkuyla başladı: Yöneticiler, çalanlar, dinleyiciler hepsi yıllar içinde artık kocaman bir aile olmuş.

Devamını Oku
18.06.2025
Sessizlik-festival-Musa Bey

Geçen hafta Kurban Bayramı’ydı. Dört buçuk gün kadar sürdü.

Devamını Oku
11.06.2025
Elektra ve Nil Venditti

19. yüzyılın sonundaki post romantik besteci Richard Strauss (1864-1949) art arda iki opera birden besteler.

Devamını Oku
04.06.2025
Oya Başak’a mektup

Sevgili Oya’cığım, biliyorum, birazdan arayıp: “Bu hafta beni hangi konserlere götürüyorsun” diye soracaksın.

Devamını Oku
28.05.2025
BİFO’nun son konseri ve Gılgameş

Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası Carlo Tenan’ın yönettiği seçkin bir programla mevsimi kapattı.

Devamını Oku
21.05.2025
ENKA/Can Kiracı/ Opera Bale Festivali

ENKA/Can Kiracı/ Opera Bale Festivali

Devamını Oku
14.05.2025
Muhittin ve Gülseren Sadak

Muhittin ve Gülseren Sadak

Devamını Oku
30.04.2025
Aykal, Naz İrem ve Levendoğlu

Aykal, Naz İrem ve Levendoğlu

Devamını Oku
16.04.2025
Avrupa orkestralarında iki viyolacımız

Avrupa orkestralarında iki viyolacımız

Devamını Oku
09.04.2025
Dört dörtlük bir dinleti

Dört dörtlük bir dinleti

Devamını Oku
02.04.2025
Suna Korat’ı hiç dinlediniz mi?

Suna Korat’ı hiç dinlediniz mi?

Devamını Oku
26.03.2025
Aya İrini: Festivalin efsane tanığı

Aya İrini: Festivalin efsane tanığı

Devamını Oku
19.03.2025
BİFO’dan unutulmayacak bir dinleti

BİFO’dan unutulmayacak bir dinleti

Devamını Oku
12.03.2025
Maria Callas ve Leyla Gencer

Maria Callas ve Leyla Gencer

Devamını Oku
05.03.2025
Zehra Yıldız Vakfı’nın yeni atılımları

Zehra Yıldız Vakfı’nın yeni atılımları

Devamını Oku
26.02.2025
İstanbul Festivali sınırların ötesinde

İstanbul Festivali sınırların ötesinde

Devamını Oku
19.02.2025