Hafter destekçileri için Trablus’u gözden çıkarma aşaması artık geride kalmış durumda...
Amerika’da Demokrat Başkan Joe Biden’ın makamına oturması için sayılı günler kaldı. Değişim ABD’nin dünyadaki sorunlara farklı bakış açısını gündeme getirebilir. Türkiye’nin ABD ile bilinen ikili sorunları var. FETÖ buna örnek. Çevremizdeki Suriye, Libya gibi konularda Biden yönetiminin alacağı pozisyon da Türkiye’yi yakından ilgilendiriyor.
Suriye’deki karşıtlık kilitlenme konumunda. Oysa Libya’da iki ülke daha kontrollü ve birbirine yakın gibi görünüyor.Şimdi verilere başvuralım. BM’nin tanıdığı ancak BM Güvenlik Konseyi üyelerinin yıkılmasına göz yumdukları Trablus yönetimi, Türkiye’nin desteği ile doğruldu, önemli bir unsur konumuna geldi. Yönetimin başındaki Sarraj, İçişleri Bakanı Başağa, Milli Savunma Bakanı Nemruş öne çıkan aktörler. Bu isimler, daha çok temsil ettikleri kabile ve bölgeler ile Trablus yönetiminde farklı güç oranlarına sahipler. Bu parçalı yapı halen Hafter yandaşı ülkelerce kaşınıyor. Ülkenin en önemli sorunu kabile aşamasından ulus aşamasına geçememiş olmak.
Türkiye ülkenin batısındaki Vatiyye Üssü’ne konuşlandı, anlaşmaların yapıldığı 2019’dan bu yana 3 bin Libya askerini eğitti, konumunu güçlendirdi. Türkiye ayrıca, geçen yılın son günlerinde Tunus’a önemli savunma satımları gerçekleştirdi. Cezayir’de ise ciddi Türk yatırımları bulunuyor.
Diğer dengeler
Hafter’i destekleyen ülkeler, Afrika generalini günün anlam ve önemine göre konuşturmayı, desteklemeyi sürdürüyor. Ancak Emirlikler hariç diğer ülkeler Trablus yönetimini artık göz ardı edemiyor. Yapının içindeki çelişkileri kullanarak yanlarına birilerini çekebilmenin yollarını, gizli/açık temaslarla arıyor. Mısır, Fransa, Rusya ya Trablus’a heyet gönderdiler, ya da buradan heyet ağırladılar. Dışişleri Bakanı Heiko Maas’ın pek örneği görülmemiş sertlikte Türkiye’yi hedef alan açıklamalarına karşın, Almanya da her iki tarafa eşit mesafe konumuna çekilmiş durumda.
ABD’deki belirsizlik
Herkesin oyunda elini açmasını beklediği ülke ABD’de... Biden yönetimi, Trump döneminde olduğu gibi çekinik pozisyonda, BM üzerinden Libya’daki tarafları kontrol etmeye devam mı edecek, Wagner aracılığıyla varlık gösteren Rusya’ya karşı yeni bir yapılanma mı oluşturacak? Eğer, Çin ve diğer büyük sorunlarına karşın yakından ilgilenmeye karar verirse, Libya’daki sorunları en azından kendisi açısından daha kolay çözebilir. Mevcut ilgisiz tutum sürerse, Türkiye, Mısır ve Fransa gibi ülkelerle açıklama dalaşını sürdürür.
Ayrıca ABD, Hafter’i ne yapacak? Rusya’nın varlığını istemiyor, Wagner’in Hafter’i ayakta tutmasına sert tepki vermiyor. Bir tuhaf durum daha var. ABD, yakın müttefikleri Emirlikler ve Mısır’ın, Rus Wagner’le beraber Hafter’i desteklemesini engellemiyor. ABD’nin Libya’da istemediği Rusya’yı, dolaylı yollardan da olsa Türkiye dengeliyor. Libya’da bir şeyler yoluna girecekse bu konuda da karar verilmesi gerekiyor.
Türkiye’nin çelişkisi
Ankara çıkarlarını her yerde korumalı. Ancak Mısır’ı atlayarak Libya üzerinden Doğu Akdeniz’deki çıkarlarını korumak istemesi kulağını tersten göstermeye benziyor. Diplomasi geçmişine baktığımızda Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkilerin her zaman kontrollü olduğunu görüyoruz. Tamam, iki ülke İslam dünyasında her zaman rakip olmuş. Ancak “tokalaşma mesafesi” korunabilse Türkiye’nin reflekslerini yakından tanıyan Mısır diplomasisi, hem Doğu Akdeniz’de hem de Libya’da bu kadar sorun yaratmayabilir. Bozulan ilişkilerin normal düzeye gelmesi bile zaman alır.
Tartışma konusu “Sisi’nin diktatörlüğü” değil. Türkiye’nin çıkarlarını “istihbarat” üzerinden konuşmak ne kadar doğru? Türkiye’nin Ortadoğu’ya yönelik politikasını İhvan bakış açısından çıkarmasının zamanı geldi, geçiyor.
