Soru: Nisan ayında SSK kapsamında emeklilik talebinde bulundum. Merak ettiğim bir konu var emekli aylıklarından vergi kesilmekte midir? Kazım S.
Emekli ve hak sahiplerine ödenen gelir/aylıklardan herhangi bir vergi kesilmemektedir. Öte yandan, emekli aylıklarıyla birlikte, aylık miktarına göre 2006 yılı itibarıyla vergi iadesi yerine ek ödeme tutarları ödenmektedir. Ek ödeme tutarları memur maaş katsayısı değiştikçe yeniden belirlenmekte olup 2025 yılının ilk altı aylık döneminde yapılacak ek ödemenin bir aylık tutarı, her bir aylık veya geliri;
- 9.495,40 TL (dahil) ve daha az olanlar için gelir ve aylık tutarlarının yüzde 5’i,
- 9.495,40 TL’den fazla olanlar için gelir ve aylık tutarlarının yüzde 4’ü, üzerinden hesaplanarak ödenmektedir.
Diğer taraftan, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamında emekli, adi malullük, vazife malullüğü aylığı ile dul ve yetim aylığı bağlananlara, yine bu kanunun ek 81. ve ek 85. maddeleri uyarınca yapılan ek ödemeler hariç aylıkları ile birlikte her ay itibarıyla yapılan ödemeler toplamının yüzde 6.34’ü oranında ilave ödeme yapılmaktadır. Diğer bir ifadeyle, devlet memuru emekli ve hak sahiplerine, kanunda belirtilen istisnalar hariç olmak üzere, ödenen emekli aylığı+ek ödeme toplamı üzerinden yüzde 6.34 oranında ilave ödeme yapılmaktadır.
BABAMDAN DOLAYI NE KADAR ÖLÜM AYLIĞI BAĞLANIR?
Soru: Babam 1995 yılında SSK’den emekli oldu ve bu yıl vefat etti. Hak sahibi olarak sadece ben varım. Çalışmıyorum ve bekârım. Babamın kök aylığı ek ödeme dahil 11 bin 300 TL idi. Ancak, kendisine en düşük emekli aylığı olan 14 bin 469 TL ödeniyordu. Bana ne kadar ölüm aylığı bağlanır? Ayla T.
5510 sayılı kanunun 34. maddesinde, ölen sigortalının; yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarından çalışmayan ve kendi sigortalılığı nedeniyle gelir aylığı almayanlara ölen sigortalının hesaplanan aylığının yüzde 25’i oranında aylık bağlanacağı, yine çocuklardan sigortalının ölümü ile anasız ve babasız kalan veya sonradan bu duruma düşenlerle, ana ve babaları arasında evlilik bağı bulunmayan veya sigortalının ölümü tarihinde evlilik bağı bulunmakla beraber ana veya babaları sonradan evlenenler ile kendisinden başka aylık alan hak sahibi bulunmayanların her birine yüzde 50’si oranında aylık bağlanmaktadır.
Diğer taraftan, 5510 sayılı kanunun yürürlük tarihi olan 2008/ Ekim öncesinde bağlanan ölüm gelir/aylıkları ile kanunun yürürlük tarihinden önce malullük ve yaşlılık aylığı almakta iken kanunun yürürlük tarihinden sonra ölen sigortalıların hak sahiplerine bağlanacak aylıklar 506 sayılı kanunun 96. maddesine göre hesaplanan aylığın tek hak sahibi ise yüzde 80’inden iki hak sahibi ise yüzde 90’ından az olamamaktadır. Son olarak 5510 sayılı kanunun ek 19. maddesi gereğince tek hak sahibinin hisse karşılığı aylığı, bu maddeye göre ödenen tutarın hisse oranı esas alınarak tespit edilmektedir.
Babanızın sağlığında aldığı aylık toplamda 11 bin 300 TL ise kök aylık 11.300/1,04=10.865,38 TL ek ödeme ise 434.62 TL’dir. Bu durumda;
- Yüzde 50 hisse karşılığı ölüm aylığınız; 10.865,38xyüzde 50=5.432,69 aylık+271,63 ek ödeme olmak üzere toplam 5.704,32 TL
- 506/96. madde tek hak sahibi yüzde 80 hisse karşılığı aylığınız: 13.185,86 aylık+527,43 ek ödeme olmak üzere toplam 13.713,29 TL
- 5510/ek 19. madde gereği yüzde 50 hisse karşılığı ölüm aylığınız; bu maddeye göre düşük emekli aylığı olan 14.469 TL’nin açılımı; 13.912,50 TL aylık ve 556,50 TL ek ödeme tutarıdır. Bu durumda, yüzde 50 hisse karşılığı aylık miktarınız: 13.912,50xyüzde 50=6.956,25 TL aylık ve 347.81 TL ek ödeme olmak üzere toplam 7.304,06 TL’dir.
Belirlenen bu aylık tutarları mukayese edilerek en yüksek aylık tutarı tarafınıza ölüm aylığı olarak bağlanacaktır. Buna göre mukayese gereği, en yüksek aylık 506/96. madde gereği ödenen tek hak sahibi alt sınır aylığı 13.713,29 TL tarafınıza ödenecektir.
DOĞUM NEDENİYLE ÖDENEKTEN YARARLANMANIN KOŞULLARI NEDİR?
Soru: SGK kapsamında çalışmaktayım ve 5 aylık hamileyim. Doğum öncesi ve sonrası çalışmadığım sürelerde ödenek alabilmem için koşullar nedir? Serpil P.
SGK kapsamındaki kadın sigortalılara doğumdan önceki ilk 8 haftalık, çoğul gebelik halinde ilk 10 haftalık; doğumdan sonraki sürede ise ilk 8 haftalık çalışmadığı her güne analık sigortası kapsamında geçici iş göremezlik ödeneği ödenmektedir. Bunun için koşullar şöyle:
- Doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması,
- Sigortalının istirahatli olduğu süre içinde işyerinde çalışmamış olması, (sigortalı kadının isteği ve hekimin onayı ile doğuma 3 hafta kalıncaya kadar çalışma durumu hariç)
- İstirahatin başladığı tarihte sigortalılık niteliğinin devam etmesi,
- Doğum olayının canlı veya ölü olarak gerçekleşmiş olması, gerekmektedir.
