İspanya’da 1980’lerin demokrasiye geçişini, daha sonra 1990’lar İtalya’sında Temiz Eller’i yakından takip etmiş bir gazeteci olarak; Başbakan Pedro Sanchez’in maceralarını şaşkınlık içinde izliyorum…
İspanya kırk yıl önce, demokrasiye geçiş hayali yaşayan ülkelerin rol modeliydi. Çok kanlı bir iç savaş ve on yıllar süren faşizm parantezinden çıkan ülkede iktidar ilk kez kansız şekilde el değiştirmiş, mucizeyi, “değişim” vaadiyle hükümete gelen sosyalistler gerçekleştirmişti.
Beri tarafta Çizme’nin siyasal jargona kattığı “Temiz Eller” ise, bağımsız yargı ile gerçekleştirilen sistemli bir yolsuzluk mücadelesinin ismiydi. Gözü pek savcıların başı çektiği mücadeleyle, yolsuzlukla özdeş bir siyasi sınıf tasviye olmuş, temiz siyaset için alan açılmıştı.
Bu eşsiz fırsat, “Temiz Eller” operasyonlarının ardından siyasi boşluğu hızla dolduran Trump-vari mülti miyarder iş adamı siyasetçi Berlusconi’nin sahaya inmesiyle tarih oldu.
“Temiz Eller”in kendisi maziye karıştı ama siyasi araçsallaştırmalara alet edilen ismi arkada miras kaldı.
İspanyol siyaset dünyasını, bu hafta 7.7 büyüklüğünde bir depremle sarsan “Temiz Eller/Manos Limpias”, zamanında işte İtalya’da tanıklık ettiğimiz “siyasette arınma” hamlesinin saptırılmış, canavarlaştırılmış ve silaha dönüştürülmüş hali.
Sırayla anlatayım…
TEMİZ ELLER TROLLERİ
İspanya’da kendine “Temiz Eller/Manos Limpias” payesi biçen ve bu isimle anılan sözde bir sendika var. Aslında bu, aşırı sağ hesabına çalışan bir trol organizasyonu.
Tepesinde ülkenin gelmiş geçmiş en faşist partisi “Frente Nacional/Ulusal Cephe” den gelen Miguel Bernad adında ’80 lik bir avukat bulunuyor. Bernad ve ekibinin işi gücü ilerici, sol kesimlere kanca takmak, haklarında çoğu kez isnatsız olduğu ortaya çıkan davalar açmak oluyor.
İspanyol “Temiz Eller”cilerin günümüz kurbanları arasında sözgelimi, Frankist rejimin insanlığa karşı suçlarını araştıran ünlü yargıç Baltasar Garzon’dan, sıtkı sıyralarak siyaseti bırakan ve Madrid’de geçen ay bir bar açan Pablo Iglesias’a dek pek çok tanınmış isim sayılıyor.
Başkentin en renkli mahallesi Lavapies’te taze açtığı barda, Iglesias “Che Daiquri”, “Fidel Mojito”, “Gramsci Negroni”, “Mandela Zulu” gibi kokteylleri hazırlayıp sunuyor.
Taberna Garibaldi olarak anılan barın ismi de, kokteyllerinin adları denli çarpıcı. 42 yaşında kendisini emekliye ayıran İspanyol solunun bu genç lideri böylece barına, İspanya iç savaşında faşistlere karşı Cumhuriyetçileri savunan Garibaldi taburunun adını vermiş oluyor.
Ülkenin işte neredeyse 100 yıl öncesini hortlatan bu iç savaş ikliminde, “Temiz Eller” trolleri, Sosyalist Başbakan Pedro Sanchez’in karısı Begonya Gomez’i nüfuz ticareti yapmakla suçladı ve dijital medyada yer alan haberler üzerinden bir ihbarda bulundu.
Juan Carlos Peinado isimli bir yargıç ta bu ihbarı değerlendirerek Başbakanın karısı hakkında bir ön soruşturma başlattı.
Karısına “ön soruşturma” açılmasına acayip içerleyen İspanya Başbakanı arkadan görülmemiş bir şey yaptı.
Konuya parlamento ya da bir basın toplantısında açıklık getirmek yerine, X hesabından “İspanyol yurttaşlarına” hitaben bir mektup yazdı.
“Atinalılar! Romalılar!” tadındaki bir hamasetle kaleme aldığı mektubunda Sanchez özetle, karısı üzerinden kendisinin sağ ve aşırı sağ troller tarafından “çamur at izi kalsın” yöntemiyle hedef alındığını söylüyor.
“Aşık olduğu karısının yıpratılmasına asla razı gelemeyeceğini” ekliyor, bu çamur deryasında kalıp kalmamayı tarttığını, görevini 5 gün askıya alıp düşüneceğini ve -yarın -29 Nisan’da kameralar önüne geçip Başbakanlıkta devam edip etmeyeceğini açıklayacağını belirtiyor.
SANCHEZ’İN MANEVRASI
At izinin it izine karıştığı bu garip ortamda herkes şokta.
Tamam... ülkede sert ve toksik bir kutuplaşma var.
Temiz Eller trolleri de tamam.. bu sert kutuplaşmanın enstrümanı.
Ama “Aşkımın rencide olmasına müsaade etmem” arabeski ve “Görevimi birkaç gün askıya alıyorum!” keyfiliği nedir?
Hiçbir açıklama vermeksizin “Bana operasyon çekiliyor!” mağduriyeti ilan etmek bir Avrupa ülkesinde nasıl açıklanır?
Gözlemciler de diyorum ya şaşkın...
İspanya kendisini 5 günlük bir siyasi boşluğun içinde buldu.
Papatya falı gibi herkes soruyor: “Sanchez istifa edecek mi, etmeyecek mi?”
İspanyol sosyalistlerinin, anketlerde 8 puan önünde görünen vahşi sağın yükselişinden çekinen sol, ikna olsa da olmasa da popülizme yatay geçiş yapan Sanchez’in arkasında sıralanıyor.
Sosyalist liderin istediği kıvam aslında tam da bu.
İspanya’yı bir “reality show” havasında 5 gün muallakta bıraktıktan sonra, “umumi arzu” üzerine koltuğunu sağlamlaştırmak ve sokaktan bir nev’i güven oyu alıp yeniden meşruiyet devşirmek peşinde.
İspanya’nın dört bir yanından dün nitekim Madrid’e koşan partililer, sokaklarda “Pedro gitme! Kal! Bizi bırakma!” sloganları attı.
Yolsuzluk soruşturmalarının önü de muhtemelen böylece kesilmiş olacak.
Bir taşla iki kuş: Başbakan hem koltuğunu koruyacak, hem de can sıkıcı soruşturmaları geri püskürtecek. Çok sayıda İspanyol analistin görüşü bu yönde.
Bir zamanlar Avrupa’nın en ilham veren, en genç, en yeni ve en modern demokrasi modeli de popülizme teslim oldu.
