Emre Kongar
Emre Kongar ekongar@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

Deprem için harcanmayan kaynaklar!

06 Kasım 2020 Cuma

Politikacıların çok sevdiği bir cümle vardır:

“Türkiye büyük bir ülkedir” derler.

Evet, bence de Türkiye büyük bir ülkedir:

Çünkü hem nüfusu büyüktür hem de genç nüfus oranı yüksektir...

Doğal kaynakları zengindir...

Jeostratejik yeri Balkanlar, Kafkaslar, Ortadoğu Şeytan Üçgeninin ortasında, Karadeniz’i, Ege’yi, Akdeniz’i birbirine bağlayan çok özel bir konumdadır.

Halkı da fedakârdır, yardımseverdir...

Devletine saygılıdır...

Devlet de zaten vasıtalı vergilerle neredeyse bütün yükü halkın üzerine bindirmiştir...

Üstelik Cumhuriyetin kuruluşundan sonra yaptığı yatırımlar ve millileştirmelerle “Milli Serveti” önemli bir düzeye eriştirmiş idi.

Dolayısıyla, ülkedeki, özellikle de deprem tehlikesi altında olan İstanbul’daki konutların depreme dayanıklı hale getirilmesi için yeterli kaynakları vardı!

Ama Türkiye’yi 18, İstanbul’u 26 yıldır yöneten iktidar, halkını depreme karşı korumak için hemen hemen hiçbir ciddi önlem almamış, ülke çapında hiçbir kapsamlı yatırım yapmamıştır.

Tam tersine, “deprem toplanma alanlarını” bile yağmalamış, kentsel rant uğruna, bütün konut güvenliği önlemlerini görmezden gelmiştir.

***

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun “Deprem vergileri nereye harcandı” sorusuna Erdoğan şöyle yanıt vermişti:

Önce vekillerle dedik ki, ‘Biz buraya elimizden gelen desteği verelim. Herhangi bir rakam belirlemiyoruz. Kim ne kadar verecekse milletvekili arkadaşlarımız versinler.’ Bunlar ise yatıyor kalkıyor ‘O parayı nereye, bu parayı nereye harcadınız?’ Harcanması gereken yere harcadık. Bundan sonra da Bay Kemal’e bu tür şeylerin hesabını vermeye zamanımız yok...

Deprem vergisi konusunda eski Maliye Bakanı Kemal Unakıtan 2003 yılında şöyle demişti:

“Milleti aldatmanın âlemi yok. Vergiyi getirirken bir gerekçe aranmış. Deprem vergisi denmiş. Bütçe açığını kapatmak için konulmuş. Bugüne kadar depremzedeye mi gitmiş?... Kimse kimseyi kandırmasın.

Van depreminden sonra da dönemin Maliye Bakanı Mehmet Şimşek:

Toplanan deprem vergilerinin sağlık, eğitim hizmetleri, duble yollar için kullanıldığını açıklamıştı.

Erdoğan’ın damadı, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak:

Kendisine yazılı olarak sorulan deprem vergileri sorusuna yanıt vermemiş, deprem vergisiyle ilgili bilgiler olmayan bütçe istatistiklerinin bulunduğu internet sitesini adres göstermişti.

***

Aslında deprem için harcanabilecek kaynakların bir bölümü, yandaşlara para aktarmak için, şehir hastaneleri, yeni havaalanı gibi tartışmalı bazı yatırımlara, üstelik maliyetlerinin bir hayli de üstünde olduğu iddia edilen bedellerle, harcanan miktarlardan oluşuyor.

Bu nedenle aşağıdaki tabloda, deprem vergisi ve ilave gelirlerle birlikte bu tür harcamaları da gösterdim.

1) Medyadaki bilgilere göre deprem vergisi:

35 milyar dolar. Bugünkü kur üzerinden 297.5 milyar lira.

2) Medyadaki bilgilere göre, Cumhuriyetin kazanımlarını satarak özelleştirmeden topladığı para:

70 milyar dolar. Bugünkü kur üzerinden 595 milyar lira.

3) Medyadaki bilgilere göre, şehir hastanelerine sarf edilen gelir:

3.2 milyar lira.

4) Medyadaki bilgilere göre sadece beş büyük yandaş şirkete aktarılan gelir:

150 milyar dolar. Bugünkü kur üzerinden 1 trilyon 275 milyar lira.

5) Bu iktidar tarafından konulan ilave yeni vergi, harç ve cezalardan elde edilen ilave gelir.

Yukardaki miktarlara göre pek de büyük olmayan, ama halkın belini büken ödemeler.

Çok sayıda ve çok dağınık oldukları için hesaplayamadım.

TOPLAM:

Yaklaşık 2 trilyon 170 milyar lira!

Yaklaşık 255 milyar dolar.

Özet olarak iktidarın depreme karşı halkı korumak için harcayabileceği ama başka yerlere harcamayı tercih ettiği kaynakların toplamı:

YAKLAŞIK OLARAK TÜRKİYE’NİN MİLLİ GELİRİNİN ÜÇTE BİRİ!

Herhalde 10 yıllık bir dönemde planlı olarak harcansaydı halkın depreme dayanıklı konutlarda oturmasının sağlanması için yeter de artardı bile.

(Not: 6 Kasım YÖK Yasası’nın kabul edildiği kara bir günün tarihidir. Unutmadım. Siz de unutayın.)



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Filler savaşında Türkiye 12 Aralık 2024

Günün Köşe Yazıları