Sevgili okurlarım, yukarıdaki Resmi Gazete sayısı, Adnan Menderes’in, 28 Nisan 1960’da yaptığı “Sivil Hükümet Darbesi”nin belgesidir.

Menderes, bu tarihte “Tahkikat Encümeni” adıyla kurduğu komisyonun yetki yasasını ilan ederek Çok Partili Düzen’in ilk darbesini gerçekleştirmişti.

“Tahkikat Encümeni” 15 milletvekilinden kurulmuştu:

Hem askeri, hem sivil yargılama usullerini kullanabilecekti hem savcı hem yargıç yetkilerine sahipti ve kararlarının temyizi yoktu.

Görevi, muhalefetin ve basının rejim aleyhtarı faaliyetlerini yargılamaktı.

Böylece Anayasa askıya alınarak tam bir Sivil Darbe gerçekleştiriliyordu.

***

Aslında Menderes’in 28 Nisan 1960 Darbesi, on yıldır süren Demokrat Parti iktidarının Demokratik Rejim karşıtlığının doruk noktasıydı.

Menderes, on yıl boyunca kendisini iktidara getiren Demokratik Rejimi tahrip eden şu marifetleri sergilemişti:

1) Çok Partili Düzen’i kurarak iktidarı barışçı biçimde teslim eden, CHP’nin mallarına el koydu.

2) Temel hak ve özgürlükleri sınırladı, kısıtladı ve söz verdiği halde işçi haklarını görmezden geldi.

3) 1950 seçimi öncesinde kendisine destek veren Komünistleri hapse attı.

4) Meclis’ten karar almadan Kore’ye asker yolladı.

5) NATO’ya girdi, ABD’ye üsler verdi. “Komünizme karşıyım” diye, bütün solcuları, demokratları, Atatürkçüleri, ezdi.

6) Köy Enstitülerini resmen kapattı.

7) Menderes’e oy vermediği için Kırşehir ilini ilçe haline getirdi.

9) Basın üzerinde müthiş bir baskı kurdu, yolsuzluk haberlerini ispat etmek için “İspat Hakkı” isteyen gazetecilerle “İsmail Hakkı mı?” diye, alay etti.

10) Millet Partisi Genel Başkanı Osman Bölükbaşı’yı, ünlü ve yaşlı gazeteciler Hüseyin Cahit Yalçın’ı, Ahmet Emin Yalman’ı, İsmet İnönü’nün damadı Metin Toker’i hapse attı.

11) Siyaseti camilere soktu, şeyhleri, şıhları ziyaret etti, yeniden siyasal güç sahibi yaptı.

12) Yargıyı, üniversiteleri, medyayı, baskı altına aldı; bağımsızlık ve özgürlüklerini sınırladı ve kısıtladı.

13) Dil Devrimi’ni eskiye çevirdi.

14) “Odunu göstersem milletvekili seçtiririm”, Meclis’e hitaben “Siz isterseniz Hilafeti bile geri getirirsiniz”, “Orduyu Yedek Subaylarla yönetirim”, üniversite hocaları için “Kara cüppeliler” gibi ifadeler kullandı.

15) İsmet İnönü, “asker kaçağı olmakla” suçlandı, yurt gezilerinde saldırıya uğradı; Uşak’ta atılan taşlarla başı kanatıldı, Topkapı’da linç girişimi yapıldı, bir subayın müdahalesi ile canı zor kurtuldu.

***

İşte genç subayların yaptığı 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi, Menderes’in bu “28 Nisan Tahkikat Encümeni Darbesi”ne karşı yapılan, Demokratik Rejimi yeniden kurmak ve geliştirmek hedefine yönelik bir darbedir.

Bu darbenin biri çok kötü, biri çok iyi iki sonucu olmuştur:

Çok kötü sonucu, Menderes, Polatkan ve Zorlu’nun asılmalarıdır.

İyi sonucu ise 1961 Anayasası’nın kabulüdür.

1961 Anayasası ile Türkiye, yeniden çağı yakalamış, “Demokratik, Laik ve Sosyal Hukuk Devleti” niteliğine kavuşmuştur.

Bu Anayasa’nın özelliklerini dün Alev Coşkun güzel bir biçimde anlattığı için burada bunlar üzerinde ayrıca durmuyorum.

Meraklısı o makaleye ve internet sitemde “27 Mayıs 1960 Darbesi’nin Anlamı” başlıklı GÜNCEL yazıma, ayrıca orada alıntıladığım sevgili İlhan Selçuk’un köşe yazısına bakabilir.