Atlamayalım. Burada ve Herkese BilimTeknoloji dergimizde Türkiye ekonomisinin kabuk değiştirerek düşük ve orta nitelikli teknolojik yapısından ileri teknolojik yapıya doğru hızla ve programlı bir şekilde evrilmesi gerektiğini yazıp durduk.

Bu ileri teknolojik yapıda bir ekonomik üretime geçmek demektir. Türkiye bunu başaramazsa 1960’ı baz alırsak 65 yıldır içinde bulunduğumuz krizler, cari açıklar, yükte ağır ucuz üretimler ülkesi olmaktan kurtulamayacağımızı artık görmeyen kimse yok. Türkiye’nin ihracatında yüksek teknoloji ürünlerinin yıllardır yüzde 3 gibi komik bir oranda kalması, kralın (ekonominin) ne kadar çıplak ve cılız, sorunun kaynağı olduğunun göstergesidir.

HIT-30

Tabii ana sorunun ana kaynağı ülkenin şüphesiz ki siyasi olarak kötü yönetimidir. 21 yıllık iktidarı döneminde ancak şimdi HIT-30 gibi bir yüksek teknoloji yatırımlarını teşvik programını Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı hazırladı ve cumhurbaşkanı açıkladı geçen hafta cuma günü.

Altı sektörü belirlemişler ve buralara yatırım çağrısı yapıyorlar:

Birincisi, ülkemizin otomotiv sektörünün yaşadığı dönüşüme liderlik etmesi için elektrikli araçlar çağrısında, yıllık üretim kapasitesini yıllık en az 1 milyon adede çıkarmayı öngören 5 milyar dolarlık teşvik paketi var. “Amacımız Ar-Ge ve mühendislik faaliyetlerini kapsayan yüksek yerlilik oranına ve ihracat potansiyeline sahip yeni nesil enerjili araç yatırımları... Otomotiv sektörünün rekabet gücünü sürdürebilmek için batarya üretimi bir diğer öncelikli alan...” Yüksek kapasite ile bölgesel bir üretim üssü olma hedefi var, toplamda 4.5 milyar dolarlık teşvik paketi içeriyor.

ÇİPE YATIRIM!?

Erdoğan, çip teknolojisi yatırımına da 5 milyar dolarlık destek açıkladı: “... Çip tasarlama ve üretme kapasitemizi geliştirmemiz önemli… Endüstriyel boyutta çip üretim kapasitesi inşa etme hedefiyle de çip çağrısını başlatıyoruz. Güncel üretim teknolojilerine dayalı en az bir endüstriyel ölçekli çip fabrikasını ülkemize kazandırmak için 5 milyar dolarlık bir teşvik paketini devreye alıyoruz…”

Yeşil enerji alanı: “Güneş enerjisinde 15 gigavatlık bir kapasitenin tesisine yönelik hücre yatırımlarına megavat başına 8 bin dolara kadar hibe desteği vereceğiz. Bu paketin toplamı 2.5 milyar doları buluyor. Rüzgâr enerjisinde ise kritik bileşenleri ve deniz üstü türbinler gibi ürünlerin imalatını desteklemeyi ve yerli bir rüzgâr enerjisi markası inşa etmeyi hedefliyoruz. Bu yatırımlar için ise toplamda 1.7 milyar dolarlık kaynak ayırıyoruz.”

Altıncı çağrıda bir umut arayışı var: Ar-Ge faaliyetleri bakımından dünyanın en büyük ilk 1000 firmasının ülkemizde kuracağı yeni merkezlerin personel giderlerinin yarısı beş yıl süreyle karşılanacak.

MÜMKÜN MÜ?

Bunların hepsi teşvike dayalı ve esas olarak da yabancı yüksek teknoloji şirketlerini hedef alıyor. Beş yıl içinde üstelik, 2030’a kadar ülkenin yüksek teknoloji yatırımlarının üssü olması niyeti dile getiriliyor.

Bu iş salt teşvikle olur mu tartışma konusudur.

Bu hedef için daha şimdiden teknoloji şirketlerinin Türkiye’ye hücum etmesi gerekir yatırım için.

21 yıldır ülkeyi yönetiyorlar, ülkenin büyük bir ekonomik çöküş içinde olduğu bir zamanda, toplam 20 milyar dolarlık bir teşvik paketi açıklanıyor. Böyle yatırımlar ülkelerin iyi dönemlerinde planlanmalıydı.

Niyet iyi ama gerçekleşmesi zor, çünkü beş yılda 20 milyarlık teşvikle yüksek teknoloji yatırım üssü olmak hayal gibi bir şey.

O kadar kolaysa tüm bizim gibi ülkeler bunu gerçekleştirirdi.

Ve başka çok ciddi yönler var ki gelecek yazının konusu...