Soru: 1/8/2000 tarihinde sigortalı oldum. Bugün itibarıyla toplam 5600 günüm var. 50 yaşındayım. Kıdem tazminatımı alamıyorum. Halbuki 2009’da işe giren ve 4700 günü olan arkadaşım kıdem tazminatını alacak. Zaten EYT düzenlemesinden sonra 8 Eylül 1999 sonrası işe girenler için emeklilik süreleri 17 yıl fark etti. Bir de kıdem tazminatı için bizden sonra işe giren ve daha az prim ödeyenler bu hakkı elde ederken yine biz mağdur ediliyor ve 25 yıllık süreyi beklemek zorunda kalıyoruz. Bu adil mi? Sadettin K.
SSK sigortalıları 1475 sayılı kanunun yürürlükte bırakılan 14. maddesinde belirtilen koşulları yerine getirmeleri halinde kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Anılan kanunun 14. maddesinin birinci fıkrasına 4447 sayılı kanunla eklenen (5) numaralı bendi, “506 Sayılı kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı kanunun geçici 81. maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle, ... son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır” hükmünü amirdir. Böyle bir düzenlemenin amacı, 4447 sayılı kanunla 506 sayılı kanuna göre emeklilikte yaş koşulu olmaksızın emekli olma imkânının ortadan kaldırılması ve emeklilik sürelerinin uzaması nedeniyle, sigortalılara emeklilikte yaş dışında aranan diğer koşulları yerine getirmeleri halinde kıdem tazminatlarını alma imkânının verilmesidir. Madde hükmünde, 506 sayılı kanunun 60/A-(a) ve (b) bentleri ile geçici 81. maddesine atıf yapılmakta ve yaşlılık aylığı bağlanmasında bu maddelerde yaş dışında öngörülen prim gün ve sigortalılık süresi şartlarının yerine gelmesi halinde kıdem tazminatının ödeneceği öngörülmekte. Maddede atıfta bulunulan 506/60-A-(a) ve (b) bentleri 4447 sayılı kanunla değiştirilmiş ve 5510 sayılı kanunun yürürlüğe girmesiyle, bu hükümler kanunun geçici 9. maddesinin birinci fıkrasında aynen yer almıştır. 506/geçici 81. madde ise halen yürürlüktedir. Dolayısıyla 1475/14-5. fıkrasının 506 sayılı kanun için uygulanması gerekir. Buna göre,
- 8/9/1999 öncesi sigortalı olanlara kıdem tazminatı ödenmesi için en az 15 yıldan beri sigortalı olup en az 3600 gün,
- - 9/9/1999-30/4/2008 arası sigortalı olanlara ise 7000 gün veya 25 yıldan beri sigortalı olup en az 4500 gün,
koşullarının yerine gelmesi kaydıyla kıdem tazminatı ödenir
İlk defa 1/5/2008 tarihinden sonra sigortalı olanların emeklilik koşulları 5510 sayılı kanunun 28 ve geçici 6. maddelerinde düzenlenmiş. 1/5/2008 tarihinden sonra sigortalı olanlara kıdem tazminatı ödenmesine ilişkin 1475/14-5. fıkrada herhangi bir hüküm bulunmamakta. Bu maddede atıf yapılan kanun hükümleri aslında 5510 sayılı kanunu kapsamamakta. 1475/14. maddeye 5. fıkra 8/9/1999 tarihinde eklendi; o tarihte yürürlükte olan kanun 506 sayılı kanun idi. Ancak 5510 sayılı kanunun 2008/Ekim’de yürürlüğe girmesinden sonra 1475/14- 5. fıkrada herhangi bir revizyon yapılmadı. Önceki hüküm 5510 sayılı kanuna tabi sigortalılar için uygulanınca sorunuzda belirttiğiniz problem ortaya çıktı. Sizin gibi 2000 yılında ilk defa sigortalı olan kişi 1475/14-5. fıkraya göre kıdem tazminatı almak için 4500 günle birlikte 25 yıllık sigortalılık süresini (2025 yılında doluyor) beklemek zorunda kalırken ondan 9 yıl sonra işe giren ve 4700 gün prim ödeyen bir sigortalı, 5510 sayılı kanunda emeklilik koşullarında sigortalılık süresi şartı bulunmadığından, daha önce kıdem tazminatı alma hakkını elde ediyor. Uygulamada bir sıkıntı ve adaletsizlik olduğu açık. Burada mağduriyeti, 9/9/1999-30/4/2008 tarihleri arasında sigortalı olanlar yaşıyor. Bu sigortalılar EYT uygulaması nedeniyle kendisinden 1 gün önce işe girenlerle emeklilikte aralarında 17 yıl fark oluştuğu gibi, kıdem tazminatı yönünden de kendilerinden 8-9 yıl sonra işe girenlere göre kıdem tazminatı almak için 25 yıllık sigortalılık süresini beklemek zorunda.
Netice itibarıyla, EYT düzenlemesi ile kadınlar için 38, erkekler için 43 yaşında emeklilik imkânı verilmesiyle 9 Eylül 1999 sonrası sigortalılar için emeklilikte oluşan adaletsizliğin ve mağduriyetin kaldırılması için emeklilik koşullarının 1/5/2008 ayracı da (5510 sayılı kanunla getirilen emeklilik koşulları) kaldırılarak yeniden bu yaşlardan başlatılarak kademelendirilmesi gerekiyor. Bu yapıldığı takdirde, kıdem tazminatı ödenmesinde bugün yaşanan sorun da kendiliğinden çözülecek ve sigortalılar olması gerektiği gibi kendilerinden daha sonra sigortalı olanlardan daha önce kıdem tazminatını almaya hak kazanacaktır.
