Yeni Bilim: Bağlantısallık; Yeni Kültür: Yaşamdaşlık
Orhan Bursalı
Son Köşe Yazıları

Yeni Bilim: Bağlantısallık; Yeni Kültür: Yaşamdaşlık

01.06.2021 06:00
Güncellenme:
Takip Et:

Şimdi bir Sedat Peker yazsam, video yayınlarında delikanlılık, onur, namus, sözünün eri olmak ve en son videosunda Cyrano de Bergerac’ın varlık meselesini ortaya koyan o müthiş etkileyici “İstemem, eksik olsun” tiradını gündemine taşıdığını belirterek kendini tam bağladığını söylesem... Ve bir uzlaşmaya yanaşmayacağını, aksi takdirde bu tür olasılıkların kendini imha anlamına geleceğini söylesem... Cumhurbaşkanı ile karşı karşıya kaldığına göre ne olacak konusunda olasılıklar sıralasam merakla okunur.

Ama bunu yapmayacağım, şimdilik bu kadarla yetinin lütfen. Başka bir meraklı konuyu buraya taşıyacağım. Kainatla ilgili bir haber vereceğim ve bununla bağlantılı bir de kitap önereceğim.

6.5 MİLYAR IŞIK YILI VE HER ŞEY BAĞLANTILI

Şu evrende, sanki uçsuz bucaksız kâinatta tüm galaksiler, tüm yıldızlar, tüm bulutsular var olan her şey birbiriyle bağlantı halinde. Evreni saran veya varlığı bilinen (yerçekimi kuvvetleri yoluyla) ama görülemeyen “karanlık madde”nin yapay zekâ yöntemiyle bir haritası çıkarıldı. Bilimciler, içinde bulunduğumuz özellikle Samanyolu galaksisi ile çalışmalarını sınırlandırdılar. Samanyolu’nun  6.5 milyar ışık yılı kadar geniş bir alanda varlığı bilinen 17 binden fazla galaksiyi (gökadaları) kapsıyor. Bizim Güneşimiz ve Güneş Sistemimiz (veee tabii dünyamız) bu devasa topluluk içinde bir nokta ya var ya yok!

Karanlık madde hem Samanyolu galaksisini hem de çevresindeki galaksileri sarıyor ve filament adı verilen bağlarla her şeyi birbirine bağlıyor. Burada galaksilerin hareketlerini de görüyorsunuz. Bu bağlamda mesela Andromeda galaksisi ile Samanyolu galaksimizin 4.5 milyar yıl içinde birbiriyle çarpışması bekleniyor. 

Yani gökyüzünde o zaman kıyamet kopacak. Ama belirteyim ki kâinatta aslında böyle kıyametler zaten kopuyor. Meraklı olanlar haberi- konuyu şuradan izleyebilir: www.livescience.com/map-local-universe-dark-matter.html 

HER ŞEY BAĞLANTISALLIK İÇİNDE

Evet, tüm mesele, evrende her şeyin birbiriyle ilişki içinde olduğu gerçeğidir; buna bağlantısallık diyoruz.

Her şeyin birbiriyle ilgili olduğu bir dünyada, daha doğrusu bir evrende yaşıyoruz. En uzağından, galaksilerin bir parçasıyız, yıldızların bir parçasıyız; yerküremiz Güneş Sistemi’nin bir parçası. Her şey birbiriyle ilişkili.

Sadece uzayda değil, dünyamız üzerinde de her şey birbiriyle bir bağlantısallık içinde.

Atmosfer, okyanuslar, sıcaklık, buzullar, dağlar, ovalar, iklim, mevsimler, her şey... Hepsi birbiriyle ilişkili ve birbirinin nedeni veya sonucu.

Hele hele yaşam, biyolojik hayat da tüm yukarıda sağdıklarımızla bir bütünlük, bağlantısallık içinde.

Güneş’in olmadığı bir yerküre ve hayat olmaz.

Her şeyin bir ömrü var. Her şey değişim ve başkalaşım içinde. Güneş yakıtını bitirdiğinde patlayacak veya sönecek, ona bağlı bütün sistemler etkilenecek, güneş sisteminden geriye, Dünya dahil, uzayda başka tozlar, bulutsular, lekeler kalacak.

Bunların hepsi bilinen gerçekler.

Yaşam da böyle. Beyin dokumuz da yaşamın en büyük bağlantısallık örneklerinden biri. Beynimizin ağsal yapısı ile evrenin ağsal yapısı karşılaştırıldığında, büyük örtüşmeler, benzerlikler görülüyor: www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphy.2020.525731/full 

Bu keşifler yeni bir bilimin de temellerini atıyor: Bağlantısallık bilimi.

Ülkemizde bu konuda hem fikir geliştiren hem yayın yapan bir bilim insanımız var: Prof. Dr. Türker Kılıç, beyin cerrahı ve Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı. Ayrıntı-Bilim’de yeni yayımlanan kitabının adı “Yeni Bilim: Bağlantısallık; Yeni Kültür Yaşamdaşlık”.  

Kılıç, kitabında “beyin nedir”den “yaşam nedir”e bir bilim serüvenini anlatıyor. Bir yaprak ile orman arasındaki ilişki ve bağlantısallıktan da yola çıkarak hayatın bütünselliğini kavramak mümkün. Türker Kılıç Hoca, aslında “İnsanlık nasıl daha güzel ve anlamlı bir yaşam sürebilir” sorusunu gündeme getiriyor, yaşamdaşlık kavramıyla. Bağlantısallık ise hiçbir kişinin, toplumun, ülkenin kendi başına değil, hem tüm insan topluluk ve ülkelerle ilişki içinde olduğu ve yaşadığı hem de yerkürenin tüm özellikleriyle..

“Yaşam en yetkin ve esas öğretmendir” doğru ise o halde yaşamdaşlık nedir; nasıl bir arada mutlu ve birbirimizi var ederek, büyüterek, geliştirerek, hem bir dünya yurttaşı olarak hem de çevremizle yerkürenin ana kucağında yaşarız?

Kitabı edinin, yeni bir bakış ve olgu ile karşı karşıyayız. Bunu bilince çıkarmak, daha mutlu bir dünyanın kurulmasına hizmet eder mi?

Yazarın Son Yazıları

Şu 29 maddeye noldu ey komisyon? Yanıt: DEM istemedi!

CHP, “Öcalan’a serbestlik, anayasa değişikliğine DEM desteği, PKK’ye ülkede siyaset yapma özgürlüğü” komisyonuna katılırken demokratikleşme olmadan Kürt sorunu çözülmez diyerek 29 maddede bir paket sunmuştu, hatırlatmak istedim özetle de olsa...

Devamını Oku
04.12.2025
Ümmet: Parçalanmış bir Türkiye

Dünkü yazımın sonu “Peki niye şimdi ümmet” sorusuyla bitiyordu. Yer darlığından yanıtı yoktu.

Devamını Oku
02.12.2025
İmralı ve PKK’nin ‘ümmetçi Türkiye’ söyleminin anlamı ne?

Bugüne kadar seküler parti havası basan Kürt milliyetçi siyasal hareketini bir süredir “ümmet” heyecanı bastı.

Devamını Oku
01.12.2025
CHP’yi kurultay sonrası çok zor bir dönem bekliyor

CHP programını yeniledi, parti meclisini 80 kişiye çıkararak kapsayıcılığını ve halk nezdinde temsiliyetini artırdı, büyük bir inançla Özgür Özel iktidara geleceklerini söyledi.

Devamını Oku
30.11.2025
Adeta yargısız infaz kararı

Evet Fatih Altaylı’ya verilen 4.2 yıllık mahkûmiyet kararı, sözlerinde açık bir tehdit asla olmayan ve doğrudan cumhurbaşkanını hedef almayan, ana fikri Türk halkının seçimlerde oy kullanmayı artık çok sevdiği ve bundan asla vazgeçmeyeceği idi.

Devamını Oku
27.11.2025
DEM’in kaçırdığı, CHP’nin yapması gereken

CHP’nin “çözüm” komisyonuna katılırken verdiği sözü tutması iktidar kanadını ve bu kanada eklemlenenleri rahatsız etti.

Devamını Oku
25.11.2025
Yeni seçim ittifaklar olasılığına bir bakış ve sırat köprüsünde yürüyenler

Dünkü yazımın sonunda şu cümleler vardı: Süreç zaten yeni ittifaklar yaratacak ortama itildi.

Devamını Oku
24.11.2025
Neden İmralı dayatması? Çünkü sürecin lideri!

Evet, apar topar ve medyaya kapalı bir toplantı ile milletvekillerinden oluşan ve 5 kişi olacağı söylenen bir heyet, İmralı Adası’na gidecek.

Devamını Oku
23.11.2025
İddianamede yaldızlı bir casus öyküsü

İddianamede Eylem 13 başlığı altında çok ciddi bir iddia var:

Devamını Oku
17.11.2025
Burası Türkiye abicim, yarın ne olacağını kestirmek zor

AKP çok şükür kendinden önceki sağcı iktidarların izinden giderek ülkeyi, geçmişe kıyasla en büyük ekonomik çöküşe ve yoksullaşmaya itti.

Devamını Oku
16.11.2025
Olağanüstü döneme olağanüstü iddianame

4 bin sayfalık iddianame mi olurmuş?

Devamını Oku
13.11.2025
Millet, ‘dâhi adam’ın bu topraklardan çıkmasının gururunu yaşıyor

AKP’den önce 10 Kasım’larda sirenler çaldığında köprüde, caddelerde sokaklarda durmayan araçların ve yayaların sayısı hatırı sayılır ölçüde fazlaydı.

Devamını Oku
11.11.2025
Cumhuriyetin temeli ve Ata’nın bize mirası 3+2 altın anahtar

Bugün büyük Türk’ü anıyoruz.

Devamını Oku
10.11.2025
Üniversite diploması ne kadar değerli

ABD’de Gallup’un ağustos ayında gerçekleştirdiği anket ilginç sonuçlarıyla tartışma yarattı...

Devamını Oku
09.11.2025
Mesele salt İmamoğlu değil, yenilikçilik ve yerellik

Ekrem İmamoğlu’na casusluk suçlamasının hemen ardından oğlu ve babasının sorguya çekilmesine sıra geldi.

Devamını Oku
06.11.2025
Ahmet Türk ve hayal alemi

DEM heyeti ile cumhurbaşkanı arasında son yapılan ve sonucu merakla beklenen görüşme üzerine bir açıklama beklerken cumhurbaşkanı hukuk başdanışmanlarından Mehmet Uçum merakımızı giderdi.

Devamını Oku
04.11.2025
İstanbul ‘iş bilmez kadir bilmezler’in mi elinde? Peki ‘Biz ihanet ettik’ kim dedi?

Cumhurbaşkanı, İstanbul’un en değerli havaalanı Atatürk Havaalanı’nın yıkılarak yerine yapılan “millet bahçesi”ni ziyaret etmiş ve “İstanbul’umuzu iş bilmez, kadir kıymet bilmez, tarih ve medeniyet şuurundan yoksun kifayetsizlerin insafına terk etmiyoruz. İstanbul bizim göz bebeğimizdir. Bu aziz şehrin bir fetret devri daha yaşamasına gönlümüz asla razı değil” demiş.

Devamını Oku
03.11.2025
Bayrampaşa’ya çökme, genel seçimlerin provası mı?

Bayrampaşa Belediyesi’ni “ele geçirme eylemi” tam bir milli iradeyi hava cıva gören bir iktidar anlayışının tipik örneğidir.

Devamını Oku
02.11.2025
En büyük iki devrim: Ulus ve kadın devrimi

Bu döneme özgü karamsarlıkları erteleyerek bir de şu açıdan bakalım: Atatürk’ün Cumhuriyet hedeflerine önemli ölçüde varılmıştır; bu hedeflerin artık geri döndürülemez olduklarına, tüm Türkiye’nin dün Cumhuriyeti ve Atatürk’ü olağanüstü sahiplenmesiyle sürekli tanıklık ediyoruz.

Devamını Oku
30.10.2025
Casuuusss... Cephanelerini çabuk tüketiyorlar... Hedef Tele1 miydi!?

Yahu bekleyin kardeşim, insanları en çok etkileyebilecek bir konuyu...

Devamını Oku
27.10.2025
İslamcı ‘muhafazakâr demokrat’ olabilir miydi?

“Muhafazakâr demokrat”ların en son numarası, bertaraf etmek istedikleri muhalif rakiplerini casuslukla suçlamak oldu.

Devamını Oku
26.10.2025
Ya İmralı gelsin veya İmralı’ya gidelim!

Evet, DEM (ve tabii ki Kandil) “terörsüz Türkiye” komisyonunu, daha doğrusu AKP iktidarını ve MHP’yi, Öcalan’ın serbest bırakılması noktasına indirgedi ve sıkıştırdı.

Devamını Oku
23.10.2025
Demokrasi yoksa ne çözümü!

Tarafların pozisyonuna bakalım, evet yeniden, fotoğraf net olarak görülmezse politika üretilemez ve kararlar alınamaz.

Devamını Oku
21.10.2025
Ey Meclis milletvekillerine sahip çıkma özgürlüğün de mi yok

Önce: Merkez Bankası başkan yardımcısının dolandırıcılık suçlamasıyla hakkında soruşturma açılmasına şaşırdık mı, hayır demeyeceğim ama evet de diyemiyorum.

Devamını Oku
20.10.2025
Tek tek avlanmak ve hukuka sahip çıkmak

Fatih Altaylı’ya 5 yıldan az olmamak kaydıyla hapis cezası isteniyor.

Devamını Oku
19.10.2025
Tek adamlık için şarttı: AKP içinde büyük tasfiye

İki yazıdır AKP’nin 2 yıllık iktidarı süresi içinde mutlak iktidara, tek adam rejimine giden yolların nasıl açıldığını yazıp duruyorum.

Devamını Oku
16.10.2025
Mutlakiyete giden süreç: Ordu ve yargının dönüştürülmesi

Dünkü yazım, tek adam rejiminin başlangıç noktası üzerineydi:

Devamını Oku
14.10.2025
Başlangıç noktası: Denge denetleme yıkılınca varılan yer

Demokrasiye zerre inanmayanlar, iktidara gelince adım adım mutlak iktidarlarını kurmak için kolları sıvarlar.

Devamını Oku
13.10.2025
Siyaset ağlarını örüyor, hukuka aykırılığın anlamsızlığı ve İmralı tahterevallisi

Bayrampaşa Belediyesi’ne, başkan ve arkadaşlarına çekilen operasyonun yanı sıra, CHP meclis üyelerinden bir kaçını hayatlarından adeta bezdirerek partilerinden istifa ettirilmeleri ...

Devamını Oku
12.10.2025
Nobel Ödülleri: Bilim gelişmenin ve yeni ufukların anahtarıdır

Aziz Sancar, en üst düzey ve özgürce araştırmaların yapıldığı ülkelerden birinde, ABD’de, günde 16-18 saat çalışarak ve merakının peşinde koşarak, odaklandığı konuyu çözmek için yöntemler geliştirerek DNA’nın, ikili zincirdeki bozulmaları nasıl onardığını gösterdi.

Devamını Oku
09.10.2025
Ülkeyi, ekonomiyi altın alanlar mı batırdı... Belirsizlikler dorukta

İktidarın gözü milletin altınlarında...

Devamını Oku
07.10.2025
Bir fotoğrafın düşündürdükleri: Kimse yanılsamaya kapılmasın

Meclis’in açılış resepsiyonunda cumhurbaşkanının iyi bir halkla ilişkiler girişimi ile siyasi parti liderlerini davet ederek verdiği gülücüklerle dolu toplu fotoğraf en önemli tartışma konusu oldu.

Devamını Oku
05.10.2025
Nobel Barış Ödülü merakı ile boşa koşan adam

Netahyahu-Trump’ın baş başa hazırladığı plan kime yarar...

Devamını Oku
02.10.2025
Büyük yoksullaşma ve çöküşün anatomisinden paylaşımlar

Ülkede hiç bu kadar büyük yoksul kitleler ve giderek daha az sayıda büyük zenginler yaratılmamıştı.

Devamını Oku
30.09.2025
ABD karşısında tarih boyunca hep kaybettik, çünkü...

Çok şey konuşuldu cumhurbaşkanının ABD ziyareti üzerine.

Devamını Oku
29.09.2025
Tunç’un bağımsız tarafsız yargısı Gökçeklere neden işlemiyor?

Haftada birkaç kez her ciddi karın ağrısı hukuk olayı ortaya çıktığında, “Türkiye bir hukuk devletidir, yargı bağımsız ve tarafsızdır...

Devamını Oku
28.09.2025
İptalciler mi daha hukuksuz, AKP yargısı mı... Ve yarı hiyerarşisine reddiye

Dün komik olaylar yaşandı.

Devamını Oku
25.09.2025
Kongre gri alanları ve operasyonel sözde muhalefeti bitirdi

Hukuku, yargıyı tamamen elinde tutan, yargıçları mahkemeleri atayan, farklı karar veren mahkemeleri dağıtan, dahası beğenmediği yargıçları üstelik rütbesini düşürerek sürgüne gönderen, AKP’li avukatları yargıç yaparak İstanbul’da CHP 38. kongresini iptal ettirerek üstelik onlara mutlak butlan (kongreyi yok sayma) kararı aldırmaya çalışan iktidar değil, sanki bizzat CHP’nin kendisi...

Devamını Oku
22.09.2025
Temiz bir iktidar hayal değil, bu ülke bunu çoktan hak etmiştir

Anlamakta zorluk çekiyorum.

Devamını Oku
21.09.2025
Devlet partisi belediyeleri tuzakla ele geçiriyor: İkinci aşama

İsmail (Saymaz) iyi slogan üretti: “Ya AKP rozeti takacaksın ya da kelepçe”.

Devamını Oku
18.09.2025