Roman sanatı
Özdemir İnce
Son Köşe Yazıları

Roman sanatı

29.07.2022 05:00
Güncellenme:
Takip Et:

Mersin Lisesi orta birinci sınıfta (1948) Göbek Emmi (Rahmi Öztop) lakaplı bir Türkçe öğretmenimiz vardı. Benim ve dönem arkadaşlarım için destansı bir insandı. Dersleri bir harrangürra içinde ama çok verimli geçerdi. Birine kızdığı zaman, onu değil, kendisine en yakın kimse onu döverdi. Her derste Mehmet Akif Ersoy’un Ey Yolcu adlı şiirindeki “Dünya koşuyorken yolun üstünde yatılmaz; Davranmayacak kimse bu meydana atılmaz” dizelerini tekrarlardı. Bir de bir roman tanımı vardır ki birçok edebiyat kuramcısının tanımından çok daha iyidir: “Olmuş ya da olması mümkün olayları yer, zaman ve hars (kültür) göstererek yazmaya hikâye denir” derdi. 

Bu tanıma göre AKP’nin 20 yıllık iktidar dönemi romancılar için bir konu meşheridir (sergisidir).

İran’ın başkenti Tahran’da 19 Temmuz 2022 günü yapılan Astana Üçlü Zirvesi’ne giden resmi heyette Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı R.T. Erdoğan cenaplarının mahdumu Bilal Erdoğan Bey’in de bulunması tepki çekti. Bu tuhaf katılım devlet töre ve adabına uygun bulunmadı. Yazılıp söylendiğine göre sosyal medyada “Bilal Erdoğan’ın ne işi var” sorusu sorulmaktaymış.

Aslına bakarsanız,  bu “şahsın” resmi görüşmelerde hazır bulunması “resmen” mümkün değil ama böylesine ilkeler pek dikkate alınmamakta şimdilerde. Bu nedenle televizyona yansıyan görüntülerde resmi heyetin üyeleri arasında yer alması pek tuhaf. Kabul edilir olan şu olabilir: Babasının uçağında Tahran’a kadar yolculuk yapmış, orada vakıfçılık ve okçuluk hususlarında inceleme yapmış olabilirdi. Ama buna benzer başka bir vukuat var: Gene televizyonda gördüm, Türk cumhuriyetlerinden birinden gelen cumhurbaşkanı ya da başbakan ile sohbet etmekteydi.

Bu görsellikten, Göbek Emmi’nin tanımına göre müthiş bir dönem romanı çıkabilir. Örneğin babasından sonra cumhurbaşkanı olabilir romanda ve Kılıçdaroğlu’nun eleştirilerinden yararlanarak babasının yanlışlarını düzeltebilir, Saray’ı terk edip Çankaya’ya yerleşebilir. Görevini tamamladığını düşünüp gönül rahatlığı içinde kendini okçuluk sporunun gelişmesine adayabilir.

Böyle bir şeyin olması mümkün mü? Kuşkusuz mümkün: Soydaşlarımızda ve komşularımızda örnekleri var: Orta Asya Türk cumhuriyetleri yönetimlerinin  aileleşmesi; Suriye’de yönetimin baba Hafız Esad’dan oğul Beşşar’a geçmesi; Azerbeycan’da Haydar Aliyev’in yerine oğlu İlham Aliyev’in gelmesi; İlham Aliev’in eşi Mihriban Aliyeva’nın cumhurbaşkanı yardımcısı olması... Allah yürü ya kulum, demesin!

Romandaki gerçek hayatın gerçeğinden daha gerçektir, daha bulaşıcıdır, türlü türlü dersler içerir. Dedim ya son 20 yıl, romancılar ve oyun yazarları için bir konu sebilidir.

Medyada bir listeden söz ediliyor: Kara para aklama ve para transferi dolandırıcılığı suçlamalarıyla yargılanmak üzere Avusturya’dan ABD’ye  gönderilen Sezgin Baran Korkmaz’la ilişkisi olanların ondan para alanların listesi... Basından, yargıdan, askeriyeden, Emniyet’ten, avukatlardan, istihbarattan insanlar ve sırlar dolu Paramount Oteli... Roman milyon satar. Aklıma başka konular da geliyor: FETÖ borsası, üzerine çökülen kayyum yönetimli şirketler. Kayyum denince HDP’nin AKP kayyumlarına devredilen belediyelerini anımsamamak olmaz. Ardından Osman Kavala ve HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş romanları... Her gün erkekler tarafından öldürülen kadınların ve o katillerin romanı... Katillerin beyninde bir ur olabilir... Fiyatları Allah’ın tayin ettiğine dair fetva veren Diyanet İşleri Başkanlığı da roman konusu olabilir. Hele cenneti bu dünyada yaşamak isteyen imamların, vaizlerin hayal dünyaları... Vee kör, sağır ve dilsiz havuz medyası... 1956 yılı lise bitirme sınavlarında kompoziyon (yazma) dersi sınavının konusu (sorusu) Stendhal’in “Roman yol boyunca gezdirilen bir aynadır” idi.

Yazarın Son Yazıları

Karakuşi siyaset

Kuzey Kıbrıs’ta cumhurbaşkanlığı seçimini ana muhalefetin adayı Tufan Erhürman’ın kazanmasının ardından, genel kanıya göre, MHP lideri Devlet Bahçeli önemli bir açıklama yaptı.

Devamını Oku
11.11.2025
İşin aslı

Kürtçülerin, Türkiye’nin demokrasi bağlamında atacağı ilk adımın “ilkokuldan üniversiteye Kürtçe anadilde öğrenim hakkının anayasada yer alması talebinin yerine getirilmesi” olduğunu biliyoruz.

Devamını Oku
09.11.2025
Bir kez daha emriniz olur!

DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan, Devlet Bahçeli’nin “terörsüz Türkiye” süreciyle ilgili olarak düşüncelerini eleştiriyor.

Devamını Oku
07.11.2025
Kurtarıcının adı toryum (3)

CERN’in (European Center for Nuclear Research-Avrupa Parçacık Fiziği Araştırma Merkesi) evrenin oluşumuyla ilgili olarak yapmaya başladığı deney Türkiye’yi birden bilim dünyasının göbeğine getirdi.

Devamını Oku
02.11.2025
Kurtarıcının adı toryum (2)

Özdemir İnce: Uranyum bu kadar belalı bir madde, tehlikeli, radyasyon yayıyor.

Devamını Oku
31.10.2025
Dreyfus A la Turca

Hüseyin Gün 4 Temmuz 2025 günü tutuklandığına göre işlem çok daha önce başlamış olmalı. Demek ki Merdan Yanardağ’ın casusluğu (!) o günden çok daha önce belli olmuş olmalı. Öyle değil mi? Gecikme operasyon icabı mı aceba? Yoksa kerrat cetvelini (çarpım tablosunu) bilmeyen kasap hali mi?

Devamını Oku
28.10.2025
Kurtarıcının adı toryum (1)

21 Ekim 2025 Salı günü yayımlanan “Toryum dedikleri şey” başlıklı yazımla “toryum” adlı ender elementle tanıştınız.

Devamını Oku
26.10.2025
Bir kez daha toryum denen mucize

Gazetelerde, kitaplarımda yayımlanmamış yazı(lar) da var zulada.

Devamını Oku
24.10.2025
Toryum dedikleri şey

Ülkemizde edebiyattan en ince bilimlere kadar tuhaf bir alışkanlık vardır.

Devamını Oku
21.10.2025
Dilini eşek arısı soksun!

Eşek arısının nasıl soktuğunu çok iyi bilirim.

Devamını Oku
19.10.2025
UYANIN

Uyanın, uyanın artık, ey yitik insanlar!

Devamını Oku
17.10.2025
Yerçekimi

Yerçekimi denen şeyi ben bulmadığım için ortak mal Vikipedi’ye başvurarak tanımını bilginize sunuyorum.

Devamını Oku
14.10.2025
Sorumluluk

Biraz önce en küçük kardeşim Bülent telefon etti.

Devamını Oku
12.10.2025
Comandante Che Guevara

Deniz kıyısına oturup da denize girmediğim, içki içtiğim günler.

Devamını Oku
10.10.2025
Sisifos olarak

Okuyacağınız yazı 6 Eylül 2020 günü gazetemizde yayımlanmış.

Devamını Oku
07.10.2025
Gündelik hayat ve kuralları

Uzun süredir, gündelik hayatın türlüsüyle, sağlık işleriyle, bilgisayarımla, internetle, telefon santralcılarıyla, sekreterlerle başım hiç de hoş değil.

Devamını Oku
05.10.2025
Yürrü kerreste müdürü

Mersin’de, çocukluğumda, o zamanlar adı Bozkurt olan caddenin üzerindeki Büyük Çıkmaz Sokak’ta (artık çıkmaz değil) otururduk.

Devamını Oku
03.10.2025
Düşman bile yapmaz

Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras, doğal zenginlikleri ve tarihi mirasıyla dünya çapında ilgi gören Muğla’nın, rant uğruna tehdit altında olduğunu söyledi.

Devamını Oku
30.09.2025
Müslüman birey yoktur*

Defterlerimden birine yazdığım ancak kaynağını yazmayı ihmal ettiğim alıntı şöyle...

Devamını Oku
28.09.2025
Zırva tevil götürmez (2)

Zırvalıkla ilgili ilk yazıyı 29 Ağustos 2025 günlü Cumhuriyet gazetemizde yayımlamıştım.

Devamını Oku
26.09.2025
RTE ne yapmak istiyor?

Basından bir haber: “Kabine toplantısı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında Beştepe’deki sarayında toplandı. Saat 14.30 sıralarında başlayan ve iki saat süren toplantıda, PKK’nin sembolik silah bırakma töreni ve Meclis’te komisyon kurulması çalışmalarıyla devam eden süreç, orman yangınları ve Gazze gibi başlıklar görüşüldü. Toplantının ardından konuşan Erdoğan, CHP’ye seslenerek ‘Siyasette pek çok şeyin kazası olur ama süreci yokuşa sürmenin affı olmaz. Süreç, özellikle ana muhalefet partisi için geçmiş günahlarına kefaret olabilecek bulunmaz bir fırsattır’ dedi.”

Devamını Oku
23.09.2025
Emekliler ve iktidar

Televizyonların emeklilerin hal-i pür melalini tanımlayıp aktarmak için seçtikleri insanların neredeyse tamamı garip bir ruh durumu içinde.

Devamını Oku
21.09.2025
Mahşer günleri

Bu yazıyı yazmaya değerli ve genç yoldaşım Zülâl Kalkandelen’in 3 Eylül 2025 günlü Cumhuriyet’te yayımlanan “Ortadoğu kazanı fokurduyor” başlıklı yazınında yer alan Cengiz Çandar’la yapılan söyleşiden aktardığı şu bölümü okuyunca karar verdim...

Devamını Oku
19.09.2025
Din ve tarafsızlık

Hemen yazalım sonra neyin ne olduğunu açıklayalım: Teokratik yönetimde devlet başkanı genellikle bir dini liderdir.

Devamını Oku
14.09.2025
Rezillik, utanmazlık, alçaklık

31 Ağustos 2025 günlü Cumhuriyet’in birinci sayfasındaki “Zafer coşkusu” manşetin altında yer alan utanç verici haber şöyle...

Devamını Oku
12.09.2025
İmdaat soyguncu vaaarrr!

Google’a “Türkiye’de bilgisayar tamircileri odası var mı?”, “Bilgisayarcılar sendikası var mı?” diye soracaktım.

Devamını Oku
09.09.2025
Tohumu olmayan hiçbir şey olamaz (2)

Türkiye bu kıyametten kurtulabilir mi?

Devamını Oku
07.09.2025
Tohumu olmayan hiçbir şey olamaz (1)

Gazetede yayımlanmayan epeyce eski bir yazıyı, affınıza sığınarak huzurunuza getiriyorum.

Devamını Oku
05.09.2025
Kime kızmalı

R.T. Erdoğan’dan sonra Türkiye’nin ikinci sorunu sanki (kimilerine göre iktidarın gözdelerinden biri olan) holding sahibi Mehmet Cengiz. “Gözü doymazcasına bir şeyler istiyor ve iktidar ne isterse veriyor” diyorlar.

Devamını Oku
02.09.2025
Önsöz olarak son söz

15 ve 17 Ağustos 2025 günlerinde üstat Sadri Maksudi Arsal’ın Teokratik Devlet ve Laik Devlet adlı kitabından aynen aktararak “Eski Türklerde din (1, 2)” başlığıyla yayımlamıştım.

Devamını Oku
31.08.2025
Zırva tevil götürmez!

Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu’nda konuşan İnsan Hak ve Hürriyetleri ve İnsani Yardım Vakfı (İHH) temsilcisi Barış Oktay’ın yaptığı konuşmada yer alan talimatlar şöyle...

Devamını Oku
29.08.2025
Aydın ve transfer aklı

Aydın kenti bizim aile için çok özeldir.

Devamını Oku
26.08.2025
Hilafet işleri başkanlığı

Yapıp ettiklerine, konuşmalarına baktıkça “Diyanet İşleri” değil de “Hilafet İşleri” başkanı dememiz gereken zat ki namı Prof. Dr. Ali Erbaş’tır, şöyle buyuruyor fetvasında...

Devamını Oku
24.08.2025
Ekümenik mi, değil mi?

Bir zamanlar, ilkokulda, anaç öğretmenlerimiz yaramaz çocukları tanımlamak için “müziç mahluk” derlerdi.

Devamını Oku
22.08.2025
Kadınların kılık ve kıyafetlerine dair

Muhterem Diyanet İşleri başkanı, 1 Ağustos 2025 günü yayımlanan ve “Haya: Allah’ın Emri, Fıtratın Gereği” başlıklı hutbesine aşağıda okuyacağınız iki paragrafla başlamaktadır:

Devamını Oku
19.08.2025
Eski Türklerde din (2)

“Bu gözlemler yedinci yüzyıla aittir...

Devamını Oku
17.08.2025
Eski Türklerde din

Değerli okur, 22 Temmuz 2025 günkü yazımda Sadri Maksudi Arsal’ı Cumhuriyet devrimcisi entelektüel yazar kimliğiyle tanıtmıştım.

Devamını Oku
15.08.2025
Şovenizm nedir?

Okuyacağınız yazının anlamsal yerine oturması için üç tanım yapmamız gerekiyor:

Devamını Oku
12.08.2025
Redde reddiye!

Bu yazıyı Yılmaz Özdil kardeşin 30 Temmuz 2025 günlü ve “Komisyon” başıklı yazısından esinlenip yararlanarak yazıyorum, kendisine çok teşekkür ederim.

Devamını Oku
10.08.2025
Ulusların kendi kaderini tayin hakkı

Dr. Doğan Kılınç’ın Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi’nde (C.XII, Y.2008, Sa.1-2 949) “Self Determinasyon İlkesinin Azınlıklar Açısından Değerlendirilmesi” başlıklı makalesinden aktarıyorum:

Devamını Oku
08.08.2025