Kâğıt, mürekkep ve baskı giderlerindeki artış, yayıncıları da vurdu. Satacağından emin olmadıkları kitapların dosyalarını incelemekten bile vazgeçtiler.

Geçen pazar yazımda Yayıncılar Meslek Birliği Başkanı Mustafa Aksoy’un (YAYBİR) açıklamalarına yer vermiştim.

Her geçen gün daha çoraklaşan kültür sanat yaşamımızın, özellikle yayın dünyamızın bu krizi nasıl atlatabileceğini bu kez Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk’e sordum. 

‘DEVLET DESTEK OLMALI’

• Bu krizden çıkmak için öncelikli alınması gereken önlemler nelerdir?    

Bir çeşit kamu hizmeti yapan yayıncılık sektörünü devlet stratejik olarak desteklenecek sektörler içine almalı; birçok sektöre uyguladığı gibi yayıncılık sektörüne destek ve teşviklerini artırmalı, acil ek kaynak yaratmalıdır. 

• Bu kaynaklar neler olabilir? 

Başta Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bütçesini de artırarak acilen yayıncılardan halk kütüphanelerine kitap alımı yapmalı. 

Milli Eğitim Bakanlığı’nın başlattığı “Her okula kütüphane” kampanyasında okul kütüphaneleri bağış yoluyla değil bütçe ayrılarak kurulmalı. 

Yayıncıların üretimden kaynaklı KDV alacakları bir kereliğe mahsus ödenerek yayıncılara kaynak sağlanmalı.

Yayıncılık sektörüne özel uzun vadeli krediler sağlanmalı.

Kitap kâğıdındaki yüzde 8 ve kapak kâğıtlarında uygulanan yüzde 18 KDV kaldırılmalı.

Basılı kitaplarda olduğu gibi farklı okuma ihtiyaçlarını karşılayan e-kitap, sesli kitap, veritabanları, eğitim portalları ve diğer hibrit çözümlerin üretiminin yaygınlaşması için yüzde 18 KDV kaldırılmalı. 

Sosyal medya içerik üreticilerine KDV istisnası ve yüzde 15 gelir vergisi uygulanırken; yazar, çevirmen, editör ve illüstratörlere yüzde 17 gelir vergisi ve yüzde 18 KDV uygulaması adil değildir ve mutlaka muafiyet getirilmeli.

• Bunlar yeterli olacak mı? Başka kaynak arayışı nasıl sağlanır?

Yayıncılık endüstrisinin en temel girdisi olan ve ağırlıklı olarak ithal edilen kâğıtta yayıncılara sübvansiyon uygulanmalı.

Kültür taşıyıcımız olan kitabevlerinin, e-ticaret firmalarıyla rekabet edebileceği adil bir ticari ortam hızla düzenlenmeli, e-ticaret firmalarının uyguladığı yıkıcı indirimlere izin verilmemeli.

Ülkenin her köşesinde kitabevlerinin açılmasını özendirici teşvikler getirilmeli, kitabevlerine belirli bir süre vergi ve sigorta muafiyeti tanınmalı.

Sektörde ağır kayıplara neden olan basılı ve dijital korsan yayın-dağıtımla mücadelede hızla sonuç alıcı adımlar atılmalı. Dijital “pazar yerleri”ndeki korsan kitap satışının önüne geçilmesi için gerekli yasa güncellemesi acilen yapılmalı ve uygulanmalı.

DIŞA BAĞIMLILIK SORUNU

• Bütün bunlar, birçok uygar ülkede uygulanagelen maddeler zaten... Peki daha uzun vadeli çözümleri de sıralayacak olursanız... 

Kitap kâğıdı ve hammadde sağlamakta dışa bağımlılıktan kurtulmak gerek. Kâğıt endüstrisinin ülkemizde tekrar ayağa kaldırılması için gerekli yatırım ve teşvikler hayat, geçirilmeli.

Öğretim programları, okuma kültürünü destekleyecek ve geliştirecek şekilde gereçleri ve tüm eğitim ortamları, çocuğun gelişim evrelerine uygun olarak yeniden düzenlenmeli.

• Bu son söyledikleriniz bana hayal gibi geliyor... Yayıncılıktaki kriz en çok genç yazarları, yeni ortaya çıkacak yazarları, yani geleceğimizi etkiliyor sanki...

Maliyet artışı nedeniyle, yayıncılar satışından emin olmadıkları, koleksiyonlarının bile basımında zorlandıkları için yeni yazarların dosyalarını incelemekten sakınacaklardır. Yayıncıların büyük bölümü aynı nedenle basılmayı bekleyen kitaplarını matbaalara gönderememektedir. Bu da kültürel çeşitliliğimizi ciddi biçimde zarara uğratmakta...

• İşte benim de geleceğimiz tehlikedir demem bundandır! Çok teşekkürler Kenan Kocatürk!